جهاد تبیینی و لوازم تحقق آن در حوزه نشر

 نقش مکمل توزیع‌کنندگان کتاب برای جهاد تبیینی اهل قلم

عبدالله مومن‌زاده

3- توزیع‌کنندگان (موزعان)
  در حوزة کتاب، علاوه بر برخی ناشران که امکانات توزیعی مانند فروشگاه و نمایندگی دارند، تشکل‌های توزیع‌کنندة کتاب، تأسیس شده‌اند که علی‌القاعده وظیفه‌اشان، ویترین کردن کتاب برای تسهیل امر رویت و انتخاب مخاطبان است. صنف کتاب‌فروشان نیز، علیرغم مشکلات فراوان، به امر مهم توزیع کتاب اقدام می‌کنند. در زمینة توزیع کتاب، مسائل و مشکلات عدیده‌ای وجود دارد که ورود به آنها به بافت این مقاله لطمه می‌زند، ولذا از آن می‌گذریم- چنانچه از مشکلات اهل قلم و تولیدکنندگان گذشتیم- و چند وظیفه اصلی را در خصوص «جهاد تبیینی» و «جهاد کبیر» برای این عزیزان، متذکر می‌شویم:
1/3- توان و سطح ویترین کشور در فروشگاه‌ها و تشکل‌های توزیع‌کننده محدود است. استفاده از ویترین محدود قطعاً اولویت‌بندی می‌خواهد. فروشگاه‌ها و موزعانی که تنها به سود می‌اندیشند و توزیع کتاب‌های آموزشی و کمک آموزشی را پیشه کرده‌اند، مخاطب ما نیستند. مخاطب ما فروشگاه‌ها و موزعانی هستند که نسبت به انقلاب اسلامی و جهان اسلام، احساس مسئولیت می‌کنند.
موزعان متعهد، علی‌القاعده بایستی در «جهاد تبیینی» نقش مکمل را برای اهل قلم و تولیدکنندگان ایفا نمایند. نبایستی تنها به آثار شناخته شده و پرفروش بسنده شود بلکه آثار تولید شده در راستای تبیین و تعمیق موضوع‌های ضروری انقلاب و انگشت اشاره‌های رهبر حکیم انقلاب، ضرورتاً بایستی ویترین شوند. در واقع ایجاد نیاز و انگیزه برای مخاطبان جهت مطالعه این آثار تا حدود زیادی در گرو مسئولیت شناسی موزعان اعم از فروشگاه‌ها و تشکل‌های توزیع‌کننده است. ویترین کردن کتاب بخشی از معرفی کتاب است، تسهیل در دسترسی مخاطب و فراهم آوردن امکان رویت و تورّق و توضیح کتاب است. موزعان متعهد علیرغم مشکلات مالی بایستی به وظیفة خود در قبال «جهاد تبیینی» بیاندیشند و رزق خود و توسعه آن را از قادر غنی مطالبه کنند و این توکل بر رازق، نافی برنامه‌ریزی ابتکاری و خلّاقانة آنان نخواهد بود.
2/3- جامعة هدف، باید مدّنظر موزعان باشد و تلاش اصلی خود را معطوف به محل‌ها و مکان‌های حضور آنان نمایند. تشکل‌های دانشجویی اعم از بسیجی و اسلامی و تشکل‌های دانش‌آموزی مانند اتحادیه دانش‌آموزان و بسیج آموزش و پرورش و معاونت پرورشی در محیط‌های آموزشی، غالب جوانان کشور را که جامعة هدف در اغلب برنامه‌های تبیینی هستند، زیر پوشش خود دارند. اینان بایستی و ضرورتاً با موزعان کتاب‌های برنامة «جهاد تبیینی» مرتبط بوده و تعامل نزدیک داشته باشند. از برپایی نمایشگاه‌ها و ویترین کردن این کتب تا برگزاری مسابقات ازکتابهای مشخص مورد اتفاق نظر، تا برنامة کتابخوانی و تجهیز کتابخانه‌ها و روزنامه‌های دیواری منتخب از کتاب‌های خاص، تبلیغ و ارائه کتب در انجمن اولیا و مربیان، می‌توانند از جمله برنامه‌هایی باشند که کتب «جهاد تبیینی» را به میان جامعه هدف برده و در معرض نیاز و انتخاب آنان قرارمی‌دهند. موزعان نبایستی از این ارگانها و دانشگاه‌ها غفلت نمایند.
3/3- برقراری ارتباط با مساجد و ائمه جماعات، بایستی یکی از اهداف مهم شبکه توزیع باشد. تعامل و همکاری ائمه جماعات با حوزه نشر و توزیع‌کنندگان آثار تبیینی انقلاب اسلامی بسیار مهم و سازنده است. آنان می‌توانند و بایستی در طول هفته نسبت به معرفی کتابهای مناسب و مفید و ضروری مخصوصاً در ایام و رخدادهای تقویمی و مهم، اقدام کنند و با ایجاد انگیزه در مأمومین، فروشگاه‌های کتاب پیرامونی یا شبکه‌ای توزیع‌کننده را در جهت ویترین و فروش این کتابها، یاری نمایند. شبکه‌های توزیع و نشر کتاب با برقراری رابطه با مساجد و برنامه‌ریزی مناسب با ائمه جماعات، می‌توانند برگستره و سرعت توزیع آثار مورد نظر، بیافزایند.
4- سیاستگذاران و حمایت‌کنندگان
علی‌القاعده دستگاه‌های حاکمیتی اعم از دولت و مجلس و نهادهایی همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی، با ابزارها و امکاناتی که در اختیار دارند، جزء سیاستگذاران و حامیان «جهاد تبیینی» بایستی باشند. کمیسیون فرهنگی مجلس و شورای عالی انقلاب فرهنگی، علاوه بر ریل‌گذاری بوسیله سیاستها و روشهای ابلاغی، می‌توانند با نظارت و کنترل لازم و دقیق از حرکت دستگاه‌های ذیربط در ریل مشخص شده اطمینان حاصل کنند.
معاونت امور فرهنگی وزارت ارشاد اسلامی به عنوان متولی رسمی نشر کشور، چند سر فصل مهم را می‌بایستی مورد توجه جدی قراردهد تا نقش لازم را در روشنگری مورد نظر رهبری ایفا کند.
1/4- در ملاکهای ناشران برتر، کتاب برتر و امثال این برگزیده‌ها، بایستی شاخص «تبیینی» بودن را لحاظ کرده و برای آن امتیاز ویژه‌ای قائل شد. متأسفانه در ملاک‌های انتخاب، کمتر نیاز جامعه و انطباق با ضرورت‌های انقلاب اسلامی مدنظر قرارگرفته است. توجه به این شاخص مهم، در عمل، جهت دادن به تولیدکنندگان، اعم از اهل قلم و ناشران برای تولید آثار فاخر در حوزه موضوعات «جهاد تبیینی» است. کارشناسان و داوران بایستی در چارچوب سیاست اصلاح شده معاونت امور فرهنگی به این مهم توجه و گزینشها را براساس آن انجام دهند.
2/4- در خرید آثار برای مساجد و اهداء و سایر مصارفی که معاونت امور فرهنگی به آن اقدام می‌کند نیز بایستی ملاکِ در راستای «جهاد تبیینی» بودن اثر مورد توجه قرارگیرد. از این گونه آثار به نسبت انطباق آن با سیاست‌ها و ضرورت‌های انقلاب اسلامی، بایستی میزان خرید را تنظیم و افزایش داد و بدین گونه سیاست‌های حمایتی را در راستای تقویت و ترویج و تولید این آثار سوق داد.