پرسش:در محافل مذهبی و روضهخوانی و نگارش برخی متون سخنانی را در قالب نظم و نثر به امام حسین(ع) نسبت میدهند که در کتابهای مرجع هیچ سند و مدرکی برای آنها یافت نمیشود. لطفا اهم مصادیق این نوع مطالب را بیان کنید؟
پاسخ:در پنج بخش قبلی پاسخ به این سؤال ضمن تاکید بر پالایش برخی مشهورات منتسب به امام حسین(ع) که سند معتبری هم ندارد، به پنج نمونه از آنها شامل: ۱- انالحیاهًْ عقیدهًْ و جهاد 2- ان کان دین محمد لم یستقم الا... 3- اسقونی شر به من الماء 4- هل من ناصر ینصرنی 5- تفسیر «کهیعص» اشاره کردیم. اینک دنباله مطلب را پی میگیریم.
6- کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا
برخی سخن فوق را بدون مدرک و مأخذ از زبان امام صادق(ع) نقل میکنند. (پیام عاشورا، عباس عزیزی، ص 28، رک: فرهنگ عاشورا، جواد محدثی، ص 371) ما نتوانستهایم برای این حدیث بسیار مشهور، مأخذ و مدرکی بیابیم، بلکه احادیث و روایتهای چندی را در متون مستند و معتبر دیدیم که با این سخن، تعارض و تضادی آشکارا دارند. در اینجا چند نمونه از آنها را نقل میکنیم:
1- شیخ صدوق با آوردن اسناد و به نقل از مشایخ روایتی خویش روایت میکند که امام صادق(ع)، هم به نقل از پدرش امام محمد باقر(ع) و هم به نقل از پدربزرگش امام زینالعابدین(ع)، از امام حسن مجتبی(ع) روایت کرده است که آن حضرت در پیشگویی شهادت برادرش امام حسین(ع) به او گفت «لایوم کیومک یا اباعبدالله؛ ای ابا عبدالله! هرگز روزی چون روز تو(عاشورا) نباشد.» (امالی شیخ صدوق، ص 177)
2- شیخ صدوق در حدیث دیگری به سند خویش از امام سجاد(ع) نقل میکند که آن حضرت میفرمود: «لایوم کیومالحسین(ع)؛ هرگز روزی مانند روز حسین(عاشورا) نباشد.» (همان ص 547)
3- علامه حلی نیز به نقل از احمدبن یحیی بلاذری(متوفای 279 ق)، صاحب کتاب انسابالاشراف، نقل میکند که عبدالله بن عمر هم میگفت «لا یوم کیوم قتلالحسین». (نهجالحق و کشف الصدق، علامه حلی، ص 356)
با این همه جای بسی شگفتی است که آن سخن ساختگی(کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا) بدون دلیل و بیآنکه سند و مأخذی داشته باشد، همچنان پیوسته به امام صادق(ع) نسبت داده میشود و شبانهروز از رسانههای عمومی و در محافل مذهبی، تبلیغ و ترویج میگردد و برخی حتی آن را با تفصیل بیشتری چنین نقل میکنند که: کل یوم عاشورا، کل ارض کربلا، کل شهر محرم و کل فصل عزا. غافل از اینکه این سخن را هرگز سندی و مدرکی، حتی به صورت مرسل و مقطوع یا ضعیف و سست هم نیست. چنان مینماید که این عبارت، شعار یا شعری از شاعری وابسته به حزبی جنگطلب باشد. معنا و مفهوم این شعار به فرقه زیدیه یا کیسانیه و یا اسماعیلیه بیشتر برازنده است تا به مذهب عدل علوی، یا تشیع سبز حسنی و حسینی و سجادی. به نظر ما، این سخن نمیتواند با شیعه اثنا عشری و مذهب جعفری نسبتی داشته باشد.
رئیس مذهب ما امام جعفر صادق(ع) است که بزرگترین شاخصه او همچون پدرش امام محمد باقر(ع) دانش و بحث و درس است. اصولا در مذهب جعفری و امامیه، امامت بیشتر به معنای هدایت است و امام بیش از هر چیز با علم و دانشش شناخته میشود؛ برخلاف زیدیه که امام در میان آنها نخست با خون و شمشیر شناخته میشود و به اعتقاد آنان، نخستین شرط و مهمترین امتیاز در امامت و امام، همانا قیام مسلحانه و «قائم بالسیف» بودن امام است. چنین به نظر میرسد که این سخن غیرمستند از زیدیه سرچشمه گرفته است که هر روز عاشورا و همه جا کربلاست.
بنابراین طرح اینگونه مباحث که بالاخره هر روز، حق و باطل در قالبی خونین و قهرآمیز در تخاصم و تعارضاند، مغالطهای بیش نیست، چرا که در مقابله با باطل، آنچه همواره لازم و بایسته است، معرفت و دانش است، و حق همیشه با صراحت دانش و صداقت منطق، پیروز و سربلند است. این امر همواره در سیره نورانی پیشوایان هادی و هادیان صادق به وضوح دیده میشود.