۵ - آیتالله مومن پس از عمری مجاهدت دعوت حق را لبیک گفت: فقیهی انقلابی که نه مرعوب تبعید شد و نه شیفته مسئولیت۱۳۹۷/۱۲/۰۳
آیتالله مومن پس از عمری مجاهدت دعوت حق را لبیک گفت:
فقیهی انقلابی که نه مرعوب تبعید شد و نه شیفته مسئولیت‌های مهم
۱۳۹۷/۱۲/۰۳
آیتالله «محمد مؤمن» عضو مجلس خبرگان رهبری و شورای نگهبان پس از عمری جهاد و پایداری در راه پیروزی و بقای انقلاب اسلامی به دیدار حق شتافت.
آیتالله محمد مؤمن عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو فقهای شورای نگهبان که از مدتی پیش در بستر بیماری بود، دعوت حق را لبیک گفت و به دیار باقی شتافت.
آیتالله محمد مؤمن عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو فقهای شورای نگهبان به‌دلیل مشکلات مغزی و تنفسی از جمعه 30 آذرماه در بخش آی‌سی‌یو در یکی از بیمارستان‌های قم بستری شد و از 8 دی ماه برای پیگیری روند درمان به بیمارستانی در تهران انتقال یافته‌بود. پیکر آیتالله مومن عضو مجلس خبرگان رهبری و شورای نگهبان امروز شنبه در قم تشییع و در جوار حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده می‌شود. به دنبال فوت آیتالله مومن سران قوا، رئیس‌مجلس خبرگان رهبری و دبیر شورای نگهبان، رئیس‌ستاد کل نیروهای مسلح، علی‌اکبر ولایتی، وزیر کشور، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور و... در پیام‌های جداگانه‌ای این ضایعه را تسلیت گفتند.
نگاهی به زندگی و مبارزات آیتالله مومن
آیتالله محمّد مومن 23 دی ۱۳۱۹ هجری شمسی در خانواده‌ای مذهبی و علاقه‌مند به خاندان مکرم پیامبر اسلام(ص) در شهر قم چشم به جهان گشود. کودکی آیتالله مومن باتنگی معیشت خانواده همراه بوده، به گونه‌ای که ایشان را برای آینده‌ای پر از جهاد و مبارزه آماده می‌ساخته است.
آیتالله مومن تحصیلات خود را در هفت سالگی آغاز نمود و در مکتب خانه‌ای واقع در محله «باغ پنبه» قم، به فراگیری قرآن مشغول شد پس از آن به مکتب دیگری رفته در آنجا کتاب نصاب‌‌الصبیان و برخی از کتب دیگر را آموخت. پس از مدتی با سفارش برخی به پدر وی و موافقت پدر، تحصیلات خود را در مدارس اسلامی ـ ملی آن زمان، به تحصیل علوم دبستانی‌‌اشتغال پیدا کرد و در مدت دو سال تا کلاس ششم ابتدایی تحصیل کرد بعد از آن سال اول دبیرستان را خواند اما به دلیل کم بودن سن قانونی نتوانست در آزمون پایان سال شرکت کند. در سال 1332 به تحصیل علوم دینی روی آورد و طی دو سال، ادبیات عرب، بخش بسیاری از «مطوّل» و همه «معالم الاصول» را فرا گرفت و هم زمان، به دلیل تنگی معیشت خانواده، به آموزگاری نیز می‌پرداخت. آیتالله مومن توانست با کسب رضایت پدر صرفاً به تحصیل علوم دینی بپردازد. «شرح لمعه» و «قوانین الاصول» را در طی یک سال فرا گرفت و «مکاسب» و «رسائل» شیخ انصاری را پس از دو سال به اتمام رساند و در ششمین سال تحصیل، جلد اول «کفایه» را آموخت و در درس خارج اصول و فقه شرکت جُست. هم زمان با تحصیلات فقهی و اصولی، به تحصیل حکمت الهی و فلسفه نیز می‌پرداخت و «شرح منظومه» سبزواری و «الهیئت شفا» و بخش عمده «اسفار» را فرا می‌گرفت.
در اواخر سال 1342 برای تحصیل عازم نجف‌‌اشرف شد و به مدت شش ماه از محضر استادان حوزه علمیه بهره‌های فراوان برد و سپس به ایران بازگشت و تا سال 1353 به تحصیل خود ادامه داد.
اساتید
آیتالله مؤمن در دوران تحصیل خود از محضر استادان برجسته‌ای بهره برده است؛ از جمله «شرح منطق» حاجی سبزواری را نزد «حاج شیخ محمد واعظ زاده» و «مکاسب» شیخ انصاری را نزد آیتالله مشکینی و آیتالله شاه آبادی و شیخ ابوالفضل خوانساری و دیگر اساتید آن زمان فرا گرفت. همچنین «رسائل» شیخ انصاری را نزد «آیتالله حاج شیخ محمد شاه آبادی» و جلد اول «کفایه الاصول» را نزد مرحوم «آیتالله سلطانی طباطبایی» و مقداری از جلد دوم آن را نزد مرحوم «آیتالله حاج میرزا محمد مجاهدی تبریزی» فرا گرفت. وی در درس اصول حضرت امام خمینی(ره) شرکت نمود و چند ماهی نیز در درس فقه آیتالله بروجردی حاضر شد و سپس به درس خارج فقه امام(ره) که در باره «مکاسب محرمه و بیع» بود، رفت و پایه‌های استنباط فقهی خود را نزد آن بزرگوار مستحکم کرد. پس از تبعید امام(ره) در سال 1342، به درس فقه و اصول «آیتالله سیدمحمّد محقق داماد» رفت و پس از آن مرحوم، از درس خارج فقه «آیتالله حاج آقا مرتضی حائری یزدی» بهره برد. استاد او در «فلسفه» و «شرح منظومه» سبزواری، مرحوم آیتالله حاج آقا مصطفی خمینی بود و بعد از آن برای تحصیل الهیئت «شفا» و «اسفار» به درس «علامه سید محمد حسین طباطبایی» رفت و سال‌ها به حضور در درس تفسیر وی نیز توفیق یافت.
فعالیت های علمی و فرهنگی
زندگی آیتالله محمد مؤمن با تلاشهای علمی و فرهنگی فراوانی همراه است. وی در طی سال های متمادی به تربیت طلاب جوان همت گماشته است و در این میان، شاگردان ممتازی را به جامعه علمی و سیاسی کشور تقدیم داشته است. وی پس از فراگیری یک دوره کامل اصول، به تدریس چند دوره «رسائل» شیخ انصاری، مقداری از «مکاسب» و «شرح تجرید الاعتقاد»، «بدایهًْ‌الحکمه» و «نهایهًْ‌الحکمه» و بخشی از «اسفار و عرشیه» نائل آمد. با پیروزی انقلاب اسلامی و کم شدن حجم مسئولیت‌ها، در سال 1362 به تدریس درس خارج اصول پرداخت که تا روزهای بیماری این تدریس ادامه داشت. تدریس بحث معاملات «تحریرالوسیله» حضرت امام خمینی(ره)، کتاب قضا و شهادات و عمدة حدود و مسائل مستحدثه در قالب درس خارج فقه از دیگر برنامه‌های درسی وی برای پرورش طلاب جوان و طالب اجتهاد بوده است ایشان همچنین در سال‌های پایانی عمر به تدریس مبحث حکومت اسلامی نیز مشغول بود.
از آیتالله مؤمن، آثار فراوانی در مطبوعات به چاپ رسیده است. همچنین وی در زمینه علوم اسلامی کتب شایان توجهی به جامعه علمی کشور از جمله تقریرات درس‌های اصول، مکاسب محرمه و بیع حضرت امام خمینی(ره) با حواشی معظم له بر آن، تقریرات درس آیتالله العظمی محقق داماد (صوم و صلات)، ولایت امام و پیامبر(ص) بر امر قانونگذاری کلی، ولایت امام و پیامبر(ص) بر جامعه اسلامی، حاشیه بر اسفار و شواهد الربوبیّه، الولایه الالهیه الاسلامیه او الحکومه الاسلامیه، تسدید الأصول (اصول فقه استدلالی)، کلمات سدیده فی مسایل جدیده (ده رساله فقهی در مسائل مستحدثه)، مبانی تحریرالوسیله (قضاء و شهادات)، مبانی تحریرالوسیله (حدود) و...را تحریر و تقدیم علاقمندان کرده بودند.
از دیگر فعالیتهای علمی و فرهنگی مرحوم آیتالله مومن می‌توان به تدوین و تنظیم آیین نامه‌های داخلی شورای مدیریت حوزه علمیه قم یاد کرد که در دوره تصدی ایشان انجام گرفت و هم اکنون با همت مسؤولان آن مرکز سیر تکاملی خویش را می‌پیماید.
فعالیت های سیاسی
دفتر زندگانی آیتالله محمد مومن، پیش و پس از انقلاب، سرشار از مبارزه و هدایت های سیاسی است.
حضور آیتالله مومن در جلسات جامعه مدرسین، در پیش از انقلاب، و پیگیری مصوبات و بیانیه‌های آن از فعالیتهای درخشان ایشان است که سرانجام به دستگیری و تبعید ایشان در سال 1353 منجر شد. ایشان به سه سال اقامت اجباری در شهداد کرمان محکوم شد که پس از گذراندن هفت یا هشت ماه اقامت در شهداد بقیه مدت را در تویسرکان به تبعید گذراند اما تبعید باعث نشد که افشاگری‌ها و مبارزات سیاسی آیتالله مومن پایان یابد؛ بلکه در آنجا نیز با بیان احکام اسلامی و در لابلای آن، مسائل مهم انقلاب، ماهیت رژیم شاه را بر مردم آشکار می‌کردند و آنها را به تقلید و پیروی از مرجعیت شیعه، به ویژه امام خمینی(ره)، که در آن زمان پرچمدار مبارزه بود، دعوت می‌کردند.
با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، فعالیت های آیتالله مؤمن در قالب مسئولیت‌های اجرایی و روشنگری‌های درسی و اخلاقی ادامه یافت.
مهم‌ترین مسئولیت‌های ایشان، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شرح زیر است: مسئولیت انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاههای انقلاب در سراسر کشور به دستور حضرت امام خمینی(ره)، ریاست دادگاه عالی انقلاب اسلامی، عضویت در شورای عالی قضایی، عضویت در شورای نگهبان با حکم حضرت امام خمینی(ره) در سال 1362 و ابقاء در آن مسئولت با حکم مقام معظم رهبری تا روز وفات (1397)، مدیریت حوزه علمیه قم و عضویت در شورای عالی سیاست گذاری حوزه علمیه قم از سال 1371 تا 1374 و نیز عضویت در دوره چهارم شورای عالی حوزه علمیه قم،نمایندگی در دوره‌‌های اول و دوم مجلس خبرگان رهبری از طرف مردم سمنان و در دوره سوم، چهارم و پنجم به نمایندگی از مردم قم‌و ریاست مجمع فقه اهل بیت (ع).
آیتالله محمد مؤمن عضو مجلس خبرگان رهبری و عضو فقهای شورای نگهبان به‌دلیل مشکلات مغزی و تنفسی از جمعه 30 آذرماه در بخش آی‌سی‌یو در یکی از بیمارستان‌های قم بستری شد و از 8 دی ماه برای پیگیری روند درمان به بیمارستانی در تهران انتقال یافته‌بود. پیکر آیتالله مومن عضو مجلس خبرگان رهبری و شورای نگهبان امروز شنبه در قم تشییع و در جوار حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده می‌شود. به دنبال فوت آیتالله مومن سران قوا، رئیس‌مجلس خبرگان رهبری و دبیر شورای نگهبان، رئیس‌ستاد کل نیروهای مسلح، علی‌اکبر ولایتی، وزیر کشور، معاون پارلمانی رئیس‌جمهور و... در پیام‌های جداگانه‌ای این ضایعه را تسلیت گفتند.
نگاهی به زندگی و مبارزات آیتالله مومن
آیتالله محمّد مومن 23 دی ۱۳۱۹ هجری شمسی در خانواده‌ای مذهبی و علاقه‌مند به خاندان مکرم پیامبر اسلام(ص) در شهر قم چشم به جهان گشود. کودکی آیتالله مومن باتنگی معیشت خانواده همراه بوده، به گونه‌ای که ایشان را برای آینده‌ای پر از جهاد و مبارزه آماده می‌ساخته است.
آیتالله مومن تحصیلات خود را در هفت سالگی آغاز نمود و در مکتب خانه‌ای واقع در محله «باغ پنبه» قم، به فراگیری قرآن مشغول شد پس از آن به مکتب دیگری رفته در آنجا کتاب نصاب‌‌الصبیان و برخی از کتب دیگر را آموخت. پس از مدتی با سفارش برخی به پدر وی و موافقت پدر، تحصیلات خود را در مدارس اسلامی ـ ملی آن زمان، به تحصیل علوم دبستانی‌‌اشتغال پیدا کرد و در مدت دو سال تا کلاس ششم ابتدایی تحصیل کرد بعد از آن سال اول دبیرستان را خواند اما به دلیل کم بودن سن قانونی نتوانست در آزمون پایان سال شرکت کند. در سال 1332 به تحصیل علوم دینی روی آورد و طی دو سال، ادبیات عرب، بخش بسیاری از «مطوّل» و همه «معالم الاصول» را فرا گرفت و هم زمان، به دلیل تنگی معیشت خانواده، به آموزگاری نیز می‌پرداخت. آیتالله مومن توانست با کسب رضایت پدر صرفاً به تحصیل علوم دینی بپردازد. «شرح لمعه» و «قوانین الاصول» را در طی یک سال فرا گرفت و «مکاسب» و «رسائل» شیخ انصاری را پس از دو سال به اتمام رساند و در ششمین سال تحصیل، جلد اول «کفایه» را آموخت و در درس خارج اصول و فقه شرکت جُست. هم زمان با تحصیلات فقهی و اصولی، به تحصیل حکمت الهی و فلسفه نیز می‌پرداخت و «شرح منظومه» سبزواری و «الهیئت شفا» و بخش عمده «اسفار» را فرا می‌گرفت.
در اواخر سال 1342 برای تحصیل عازم نجف‌‌اشرف شد و به مدت شش ماه از محضر استادان حوزه علمیه بهره‌های فراوان برد و سپس به ایران بازگشت و تا سال 1353 به تحصیل خود ادامه داد.
اساتید
آیتالله مؤمن در دوران تحصیل خود از محضر استادان برجسته‌ای بهره برده است؛ از جمله «شرح منطق» حاجی سبزواری را نزد «حاج شیخ محمد واعظ زاده» و «مکاسب» شیخ انصاری را نزد آیتالله مشکینی و آیتالله شاه آبادی و شیخ ابوالفضل خوانساری و دیگر اساتید آن زمان فرا گرفت. همچنین «رسائل» شیخ انصاری را نزد «آیتالله حاج شیخ محمد شاه آبادی» و جلد اول «کفایه الاصول» را نزد مرحوم «آیتالله سلطانی طباطبایی» و مقداری از جلد دوم آن را نزد مرحوم «آیتالله حاج میرزا محمد مجاهدی تبریزی» فرا گرفت. وی در درس اصول حضرت امام خمینی(ره) شرکت نمود و چند ماهی نیز در درس فقه آیتالله بروجردی حاضر شد و سپس به درس خارج فقه امام(ره) که در باره «مکاسب محرمه و بیع» بود، رفت و پایه‌های استنباط فقهی خود را نزد آن بزرگوار مستحکم کرد. پس از تبعید امام(ره) در سال 1342، به درس فقه و اصول «آیتالله سیدمحمّد محقق داماد» رفت و پس از آن مرحوم، از درس خارج فقه «آیتالله حاج آقا مرتضی حائری یزدی» بهره برد. استاد او در «فلسفه» و «شرح منظومه» سبزواری، مرحوم آیتالله حاج آقا مصطفی خمینی بود و بعد از آن برای تحصیل الهیئت «شفا» و «اسفار» به درس «علامه سید محمد حسین طباطبایی» رفت و سال‌ها به حضور در درس تفسیر وی نیز توفیق یافت.
فعالیت های علمی و فرهنگی
زندگی آیتالله محمد مؤمن با تلاشهای علمی و فرهنگی فراوانی همراه است. وی در طی سال های متمادی به تربیت طلاب جوان همت گماشته است و در این میان، شاگردان ممتازی را به جامعه علمی و سیاسی کشور تقدیم داشته است. وی پس از فراگیری یک دوره کامل اصول، به تدریس چند دوره «رسائل» شیخ انصاری، مقداری از «مکاسب» و «شرح تجرید الاعتقاد»، «بدایهًْ‌الحکمه» و «نهایهًْ‌الحکمه» و بخشی از «اسفار و عرشیه» نائل آمد. با پیروزی انقلاب اسلامی و کم شدن حجم مسئولیت‌ها، در سال 1362 به تدریس درس خارج اصول پرداخت که تا روزهای بیماری این تدریس ادامه داشت. تدریس بحث معاملات «تحریرالوسیله» حضرت امام خمینی(ره)، کتاب قضا و شهادات و عمدة حدود و مسائل مستحدثه در قالب درس خارج فقه از دیگر برنامه‌های درسی وی برای پرورش طلاب جوان و طالب اجتهاد بوده است ایشان همچنین در سال‌های پایانی عمر به تدریس مبحث حکومت اسلامی نیز مشغول بود.
از آیتالله مؤمن، آثار فراوانی در مطبوعات به چاپ رسیده است. همچنین وی در زمینه علوم اسلامی کتب شایان توجهی به جامعه علمی کشور از جمله تقریرات درس‌های اصول، مکاسب محرمه و بیع حضرت امام خمینی(ره) با حواشی معظم له بر آن، تقریرات درس آیتالله العظمی محقق داماد (صوم و صلات)، ولایت امام و پیامبر(ص) بر امر قانونگذاری کلی، ولایت امام و پیامبر(ص) بر جامعه اسلامی، حاشیه بر اسفار و شواهد الربوبیّه، الولایه الالهیه الاسلامیه او الحکومه الاسلامیه، تسدید الأصول (اصول فقه استدلالی)، کلمات سدیده فی مسایل جدیده (ده رساله فقهی در مسائل مستحدثه)، مبانی تحریرالوسیله (قضاء و شهادات)، مبانی تحریرالوسیله (حدود) و...را تحریر و تقدیم علاقمندان کرده بودند.
از دیگر فعالیتهای علمی و فرهنگی مرحوم آیتالله مومن می‌توان به تدوین و تنظیم آیین نامه‌های داخلی شورای مدیریت حوزه علمیه قم یاد کرد که در دوره تصدی ایشان انجام گرفت و هم اکنون با همت مسؤولان آن مرکز سیر تکاملی خویش را می‌پیماید.
فعالیت های سیاسی
دفتر زندگانی آیتالله محمد مومن، پیش و پس از انقلاب، سرشار از مبارزه و هدایت های سیاسی است.
حضور آیتالله مومن در جلسات جامعه مدرسین، در پیش از انقلاب، و پیگیری مصوبات و بیانیه‌های آن از فعالیتهای درخشان ایشان است که سرانجام به دستگیری و تبعید ایشان در سال 1353 منجر شد. ایشان به سه سال اقامت اجباری در شهداد کرمان محکوم شد که پس از گذراندن هفت یا هشت ماه اقامت در شهداد بقیه مدت را در تویسرکان به تبعید گذراند اما تبعید باعث نشد که افشاگری‌ها و مبارزات سیاسی آیتالله مومن پایان یابد؛ بلکه در آنجا نیز با بیان احکام اسلامی و در لابلای آن، مسائل مهم انقلاب، ماهیت رژیم شاه را بر مردم آشکار می‌کردند و آنها را به تقلید و پیروی از مرجعیت شیعه، به ویژه امام خمینی(ره)، که در آن زمان پرچمدار مبارزه بود، دعوت می‌کردند.
با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی ایران، فعالیت های آیتالله مؤمن در قالب مسئولیت‌های اجرایی و روشنگری‌های درسی و اخلاقی ادامه یافت.
مهم‌ترین مسئولیت‌های ایشان، پس از پیروزی انقلاب اسلامی به شرح زیر است: مسئولیت انتخاب و اعزام قضات شرع دادگاههای انقلاب در سراسر کشور به دستور حضرت امام خمینی(ره)، ریاست دادگاه عالی انقلاب اسلامی، عضویت در شورای عالی قضایی، عضویت در شورای نگهبان با حکم حضرت امام خمینی(ره) در سال 1362 و ابقاء در آن مسئولت با حکم مقام معظم رهبری تا روز وفات (1397)، مدیریت حوزه علمیه قم و عضویت در شورای عالی سیاست گذاری حوزه علمیه قم از سال 1371 تا 1374 و نیز عضویت در دوره چهارم شورای عالی حوزه علمیه قم،نمایندگی در دوره‌‌های اول و دوم مجلس خبرگان رهبری از طرف مردم سمنان و در دوره سوم، چهارم و پنجم به نمایندگی از مردم قم‌و ریاست مجمع فقه اهل بیت (ع).
با حضور با‌شکوه اقشار مردم و مسئولان
پیکر آیتالله مؤمن تشییع و
در حرم مطهر حضرت معصومه(س) به خاک سپرده شد
۱۳۹۷/۱۲/۰۴
مراسم تشییع و خاکسپاری مرحوم آیتالله مؤمن با حضور با‌شکوه اقشار مردم، روحانیت و شخصیت‌های برجسته حوزوی و کشوری و لشکری در قم برگزار شد.
مراسم تشییع و خاکسپاری مرحوم آیتالله مؤمن عضو فقید شورای نگهبان و مجلس خبرگان رهبری صبح روز گذشته با حضور پرشور اقشار مردم، شخصیت‌های برجسته حوزوی، کشوری و لشکری در قم برگزار شد.
آیات عظام شبیری زنجانی، سبحانی، احمد جنتی، سید احمد خاتمی، عباس کعبی، محمود رجبی، سید محسن خرازی، جواد فاضل لنکرانی، سید محمدرضا مدرسی یزدی، محمدمهدی شب‌زنده‌دار، سید هاشم حسینی بوشهری و صادق آملی لاریجانی در این مراسم حضور داشتند.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی گلپایگانی، آیتالله ری‌شهری، آیتالله مقتدایی، حجت‌الاسلام و المسلمین سعیدی، حجت‌الاسلام والمسلمین شبستری و معاون پارلمانی رئیس‌جمهور از دیگر حاضران در این مراسم تشییع بودند.
به گزارش رسا، مردم شریف قم به همراه طلاب و حوزویان در این مراسم شرکت کرده و با قرائت فاتحه و آیاتی چند از کلام وحی برای شادی روح این عالم فقیه دعا کردند.
آیتالله سبحانی از مراجع تقلید بر پیکر مطهر مرحوم آیتالله مؤمن اقامه نماز کرد، پیکر پاک این عالم مجاهد سپس در جوار بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه(س) آرام گرفت.
به پاس احترام ارتحال این فقیه پارسا، دیروز دروس حوزه علمیه قم تعطیل و در شهر مقدس قم عزای عمومی اعلام شده بود. شب گذشته نیز از سوی رهبر معظم انقلاب مجلس بزرگداشتی برای گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم آیتالله مؤمن عضو فقید شورای نگهبان با حضور مراجع تقلید، علما و شخصیت‌های حوزوی، کشوری و لشکری برگزار شد.
کتاب آیتالله مومن درباره ولایت فقیه متن درسی حزب‌الله لبنان
آیتالله سید احمد خاتمی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با رسا اظهار داشت: کتاب برجسته آیتالله مؤمن در عرصه ولایت فقیه، «الولایهًْ الالهیهًْ الاسلامیهًْ او الحکومهًْ الاسلامیهًْ» - در 3 جلد نگارش شده و در لبنان کتاب درسی حزب‌الله است؛ بنابراین آیتالله مؤمن از نظر علمی جایگاه ارزشمندی داشتند. وی با بیان اینکه انقلابی و مجاهد بودن آیتالله مؤمن ایشان را برازنده عنوان فقیه مجاهد می‌سازد، گفت: آیتالله مؤمن قبل از انقلاب در مبارزات الهی همراه امام بودند و در این مسیر به شهداد کرمان تبعید شدند و طاغوت بغض خود را نسبت به فقیه وارسته نشان داد. آیتالله خاتمی ابراز داشت: مسئله مهم این است که آیتالله مؤمن تا پایان عمر انقلابی و همراه با ولی فقیه ماند و حامی سرسخت ولایت فقیه و مصداق ولی فقیه یعنی رهبر معظم انقلاب بود، سلام و درود خداوند بر ایشان که زندگی سعادتمندانه داشت و در صراط مستقیم به دیدار خدا رفت.
آیتالله عباس کعبی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری نیز به رسا گفت: آیتالله مؤمن شخصیتی نفوذ‌ناپذیر بودند، ذره‌ای هوای نفس در ایشان احساس نمی‌شد، تمام فعالیتهای آیتالله مؤمن برای اسلام، مکتب اهل بیت(ع)، شناخت فقه، عمل به دین، دفاع از شریعت و دفاع از ولایت فقیه، نهضت امام خمینی(ره) و انقلاب بود.
آیتالله توکل، نماینده مردم مازندران در مجلس خبرگان رهبری هم در گفت‌وگو با رسا یادآور شد: نظام یک سری گلوگاه‌هایی دارد که هر شخصی نمی‌تواند در آن بخش قرار گرفته و مؤثر واقع شود، در حالی که مرحوم آیتالله مؤمن در گلوگاه‌های مهم نظام قرار داشتند و در این گلوگاه‌ها بدون تردید بسیار خوب و انقلابی عمل کردند و در جریان انقلاب و نظام اسلامی مؤثر واقع شدند.
آیتالله محمود رجبی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز در گفت‌وگو با رسا اظهار داشت: مرحوم آیتالله مؤمن در رتبه مرجعیت قرار داشتند، تواضع ایشان اجازه نداد که خودشان را در تراز مرجعیت ببینند؛ بنده می‌دانم که ایشان علیرغم اصرارهایی که صورت می‌گرفت، حاضر نشدند خودشان را به عنوان مرجع معرفی کنند. عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه مرحوم آیتالله مؤمن در دفاع از انقلاب و نظام ذره‌ای واهمه به خود راه نمی‌داد، گفت: ایشان نسبت به اینکه «دیگران چه می‌گویند» ذره‌ای اعتنا نمی‌کردند و به عنوان وظیفه‌ای الهی در صحنه‌ها و عرصه‌های مختلف حضور مؤثر داشته و به انقلاب و نظام اسلامی خدمت می‌کردند. وی با‌اشاره به اینکه مرحوم آیتالله مؤمن طی سالیان متمادی مسئله «ولایت فقیه» را محور درس خارج خودشان قرار داده بودند، افزود: ایشان در زمینه مسئله ولایت فقیه بحث‌های بسیار بی‌نظیری دارند که باید بیش از این مورد توجه قرار بگیرد؛ عشقی که ایشان نسبت به امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب داشتند، زبانزد خاص و عام بود.
آیتالله محمود عبداللهی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز در گفت وگو با رسا اظهار داشت: آیتالله مؤمن از شخصیت‌های مبارز، انقلابی، فقیه و از عمارهای انقلاب و رهبری بودند. وی ابراز داشت: این عالم مجاهد در برنامه‌ریزی‌های خود هرجا احساس می‌کردند که نسبت به انقلاب می‌توانند کاری کنند و قدمی بردارند، خاضعانه حضور پیدا می‌کردند و درگیر مسائل اعتباری و عناوین نبودند و تنها دغدغه انجام وظیفه داشتند. آیتالله عبداللهی خاطرنشان کرد: بنده از نزدیک شاهد بودم که آیتالله مؤمن دقت بسیاری در امور علمی و سیاسی به ویژه در امور شورای نگهبان داشتند، ایشان وقت بسیاری برای مطالعه پرونده‌ها و شکایات مردم از نهادها می‌گذاشتند و اهتمام داشتند تا آیین نامه‌ها و مصوبه‌ها خلاف شرع نباشد و حقی از کسی پایمال نشود.
آیات عظام شبیری زنجانی، سبحانی، احمد جنتی، سید احمد خاتمی، عباس کعبی، محمود رجبی، سید محسن خرازی، جواد فاضل لنکرانی، سید محمدرضا مدرسی یزدی، محمدمهدی شب‌زنده‌دار، سید هاشم حسینی بوشهری و صادق آملی لاریجانی در این مراسم حضور داشتند.
همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین محمدی گلپایگانی، آیتالله ری‌شهری، آیتالله مقتدایی، حجت‌الاسلام و المسلمین سعیدی، حجت‌الاسلام والمسلمین شبستری و معاون پارلمانی رئیس‌جمهور از دیگر حاضران در این مراسم تشییع بودند.
به گزارش رسا، مردم شریف قم به همراه طلاب و حوزویان در این مراسم شرکت کرده و با قرائت فاتحه و آیاتی چند از کلام وحی برای شادی روح این عالم فقیه دعا کردند.
آیتالله سبحانی از مراجع تقلید بر پیکر مطهر مرحوم آیتالله مؤمن اقامه نماز کرد، پیکر پاک این عالم مجاهد سپس در جوار بارگاه ملکوتی حضرت فاطمه معصومه(س) آرام گرفت.
به پاس احترام ارتحال این فقیه پارسا، دیروز دروس حوزه علمیه قم تعطیل و در شهر مقدس قم عزای عمومی اعلام شده بود. شب گذشته نیز از سوی رهبر معظم انقلاب مجلس بزرگداشتی برای گرامیداشت یاد و خاطره مرحوم آیتالله مؤمن عضو فقید شورای نگهبان با حضور مراجع تقلید، علما و شخصیت‌های حوزوی، کشوری و لشکری برگزار شد.
کتاب آیتالله مومن درباره ولایت فقیه متن درسی حزب‌الله لبنان
آیتالله سید احمد خاتمی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری در گفت‌وگو با رسا اظهار داشت: کتاب برجسته آیتالله مؤمن در عرصه ولایت فقیه، «الولایهًْ الالهیهًْ الاسلامیهًْ او الحکومهًْ الاسلامیهًْ» - در 3 جلد نگارش شده و در لبنان کتاب درسی حزب‌الله است؛ بنابراین آیتالله مؤمن از نظر علمی جایگاه ارزشمندی داشتند. وی با بیان اینکه انقلابی و مجاهد بودن آیتالله مؤمن ایشان را برازنده عنوان فقیه مجاهد می‌سازد، گفت: آیتالله مؤمن قبل از انقلاب در مبارزات الهی همراه امام بودند و در این مسیر به شهداد کرمان تبعید شدند و طاغوت بغض خود را نسبت به فقیه وارسته نشان داد. آیتالله خاتمی ابراز داشت: مسئله مهم این است که آیتالله مؤمن تا پایان عمر انقلابی و همراه با ولی فقیه ماند و حامی سرسخت ولایت فقیه و مصداق ولی فقیه یعنی رهبر معظم انقلاب بود، سلام و درود خداوند بر ایشان که زندگی سعادتمندانه داشت و در صراط مستقیم به دیدار خدا رفت.
آیتالله عباس کعبی، عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری نیز به رسا گفت: آیتالله مؤمن شخصیتی نفوذ‌ناپذیر بودند، ذره‌ای هوای نفس در ایشان احساس نمی‌شد، تمام فعالیتهای آیتالله مؤمن برای اسلام، مکتب اهل بیت(ع)، شناخت فقه، عمل به دین، دفاع از شریعت و دفاع از ولایت فقیه، نهضت امام خمینی(ره) و انقلاب بود.
آیتالله توکل، نماینده مردم مازندران در مجلس خبرگان رهبری هم در گفت‌وگو با رسا یادآور شد: نظام یک سری گلوگاه‌هایی دارد که هر شخصی نمی‌تواند در آن بخش قرار گرفته و مؤثر واقع شود، در حالی که مرحوم آیتالله مؤمن در گلوگاه‌های مهم نظام قرار داشتند و در این گلوگاه‌ها بدون تردید بسیار خوب و انقلابی عمل کردند و در جریان انقلاب و نظام اسلامی مؤثر واقع شدند.
آیتالله محمود رجبی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز در گفت‌وگو با رسا اظهار داشت: مرحوم آیتالله مؤمن در رتبه مرجعیت قرار داشتند، تواضع ایشان اجازه نداد که خودشان را در تراز مرجعیت ببینند؛ بنده می‌دانم که ایشان علیرغم اصرارهایی که صورت می‌گرفت، حاضر نشدند خودشان را به عنوان مرجع معرفی کنند. عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان اینکه مرحوم آیتالله مؤمن در دفاع از انقلاب و نظام ذره‌ای واهمه به خود راه نمی‌داد، گفت: ایشان نسبت به اینکه «دیگران چه می‌گویند» ذره‌ای اعتنا نمی‌کردند و به عنوان وظیفه‌ای الهی در صحنه‌ها و عرصه‌های مختلف حضور مؤثر داشته و به انقلاب و نظام اسلامی خدمت می‌کردند. وی با‌اشاره به اینکه مرحوم آیتالله مؤمن طی سالیان متمادی مسئله «ولایت فقیه» را محور درس خارج خودشان قرار داده بودند، افزود: ایشان در زمینه مسئله ولایت فقیه بحث‌های بسیار بی‌نظیری دارند که باید بیش از این مورد توجه قرار بگیرد؛ عشقی که ایشان نسبت به امام خمینی(ره) و رهبر معظم انقلاب داشتند، زبانزد خاص و عام بود.
آیتالله محمود عبداللهی، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم نیز در گفت وگو با رسا اظهار داشت: آیتالله مؤمن از شخصیت‌های مبارز، انقلابی، فقیه و از عمارهای انقلاب و رهبری بودند. وی ابراز داشت: این عالم مجاهد در برنامه‌ریزی‌های خود هرجا احساس می‌کردند که نسبت به انقلاب می‌توانند کاری کنند و قدمی بردارند، خاضعانه حضور پیدا می‌کردند و درگیر مسائل اعتباری و عناوین نبودند و تنها دغدغه انجام وظیفه داشتند. آیتالله عبداللهی خاطرنشان کرد: بنده از نزدیک شاهد بودم که آیتالله مؤمن دقت بسیاری در امور علمی و سیاسی به ویژه در امور شورای نگهبان داشتند، ایشان وقت بسیاری برای مطالعه پرونده‌ها و شکایات مردم از نهادها می‌گذاشتند و اهتمام داشتند تا آیین نامه‌ها و مصوبه‌ها خلاف شرع نباشد و حقی از کسی پایمال نشود.