ویژگی منتظر امام زمان(ع) از نگاه اهلبیت(ع)
۱۳۹۹/۰۱/۱۷
مهمترین ویژگی مومنان، انتظار فرج است؛ زیرا برترین عبادتی است که مومن با انتظار به آن دست مییابد؛ چرا که پیامبر(ص) میفرماید: افضل اعمال أمّتی انتظار الفرج مِنَ اللَّهِ عَزَّوَجَل؛ بهترین اعمال عبادی امت من انتظار فرج از خدای عز و جل است.(کمالالدین، ج2، ص 644)
در آیات قرآن به پیامبر(ص) امیدواری میبخشد که با انتظار میتواند به آن اهداف خویش برسد؛ در حقیقت انتظار نوعی صبر و استقامتی است که تضمینکننده دستیابی به اهداف است. خدا میفرماید: «بگو منتظر باشید که ما هم منتظریم».(انعام، آیه 158؛ هود، آیه 122) در جایی دیگر نیز میفرماید: «پس از ایشان روى برتاب و منتظر باش که آنها نیز در انتظارند».(سجده، آیه 30)
مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَیْلِ میگوید: قَالَ سَأَلْتُهُ عَنْ شَیْءٍ مِنَ الْفَرَجِ فَقَالَ أَلَیْسَ انْتِظَارُ الْفَرَجِ مِنَ الْفَرَجِ إِنَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ یَقُولُ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِین؛ از حضرت رضا (ع) پرسیدم : فرج ما کى فرا میرسد؟ فرمود: آیا انتظار فرج کشیدن، فرج نیست. خداوند میفرماید: «فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ؛ انتظار فرج با توجه به امر الهى در این آیه شریفه، خود یک نوع فرج است.(به نقل از کتاب کمال الدین)
اما این انتظار باید به گونهای باشد که حقیقت انتظار را تحقق بخشد؛ زیرا کسی که منتظر است نمیتواند دست روی دست بگذارد و هیچ کاری نکند، بلکه باید اعمالی را انجام دهد که متناسب و مناسب با انتظار آن امر باشد؛ مثلا کسی که منتظر حاکمیت خیر و خوبی هاست، نمیتواند خود به کار خیر و خوب توجهی نداشته باشد یا حتی کارهای زشت و بد را انجام دهد.
از همین رو امام صادق(ع) انتظاری را افضل عبادت میداند که تامینکننده اهداف انتظار باشد. پس اگر بر اساس آموزههای اسلام هدف بعثت پیامبر(ص) اتمام مکارم اخلاقی است، کسی که در این مسیر گام بر میدارد و انتظار تحقق آن را دارد و فرج و گشایش خود و جامعه را در تحقق آن میبیند، باید خود به گونهای عمل کند که مکارم اخلاقی بر اجتماع حاکمیت پیدا کند.
امام صادق(ع) میفرماید: مَنْ سَرَّهُ أَنْ یَکُونَ مِنْ أَصْحابِ الْقائِمِ، فَلْیَنْتَظِرْ، وَلْیَعْمَلْ بِالْوَرَعِ وَ مَحاسِنِ الْأَخْلاقِ، وَ هُوَ مُنْتَظِرٌ؛ هر کس خوشحالیاش آن است که از یاران حضرت قائم(ع) باشد باید که منتظر باشد و در این حال با ورع و اخلاق نیکو رفتار کند، در حالی که منتظر است. (غبیت نعمانی، ص 200، حدیث 16؛ بحارالأنوار، ج52، ص140، باب 22)
امام عصر(ع)خود نیز میفرماید: فَلْیَعْمَلْ کُلُّ امْرِی ءٍ مِنْکُمْ بِما یَقْرَبُ بِهِ مِنْ مَحَبَّتِنا وَ لیَتَجَنَّبْ ما یُدْنیهِ مِنْ کَرَاهَتِنا وَ سَخَطِنا، فَإِنَّ أَمْرَنا بَغْتَةٌ فُجْاءَةٌ حینَ لا تَنْفَعُهُ تَوْبَةٌ وَ لا یُنْجیهِ مِنْ عِقابِنا نَدَمٌ عَلی حَوْبَةٍ؛ پس هر یک از شما باید آنچه را که موجب دوستی ما میشود، پیشه خود سازد و از هر آنچه موجب خشم و ناخشنودی ما میگردد، دوری گزیند؛ زیرا فرمان ما به یکباره و ناگهانی فرامی رسد و در آن زمان توبه و بازگشت برای کسی سودی ندارد و پشیمانی از گناه کسی را از کیفر ما نجات نمیبخشد. (طبرسى، الإحتجاج، ج2، ص599؛ مجلسى، بحارالانوار، ج53 ، 176)
اما کسی که این گونه عمل نمیکند، منتظر واقعی نیست، مثلا کسی که دنبال دنیا است و از ارزشهای اخلاقی و مکارم آن دور است، نمیتواند مدعی انتظار باشد. اصلا چنین شخصی انتظار چه چیزی را میکشد. شخصی از امام صادق(ع) میپرسد: متی الفرج؟ فرج چه وقتی است؟ امام میپرسد: ما لک و الفرج و انت ممن ترید الدّنیا!؟؛ تو را به فرج چه کار؟ در حالی که از کسانی هستی که دنیا را میخواهند؟!
جمال کریمی