بسم الله الرّحمن الرّحیم

قرآن که دين نظم و برقراري يک نظام احسن است، مطالب حساس و کليدي را خودش ذکر مي‌کند، بخش‌هايي که مربوط به فروع دين است، به وسيله روايات مشخص مي‌شود. قرآن درباره رفتن به ملاقات شخصيت‌ها که کارشان زياد است، براي ديگران هم همين‌طور است؛ اما مخصوصاً براي کساني که کارشان زياد است، ـ به نحو عموم نه به نحو خصوص براي اينها ـ فرمود: اگر خواستيد جايي برويد قبلاً وقت ملاقات را تعيين کنيد و اگر بدون تعيين وقت قبلي رفتيد و صاحبخانه عذري داشت و شما را نپذيرفت‌، بدتان نيايد، فوراً برگرديد؛ اين در طهارت روح سهم تعيين‌کننده دارد.
اگر رفتيد جايي و در زديد و  صاحبخانه گفت: ببخشيد من الآن کار دارم بدتان نيايد. اگر رفتيد به قصد ملاقات «و لم يأذنوک» اجازه ندادند، برگردید: «وَ إِن قِيلَ لَكُمُ ارْجِعُوا فَارْجِعُوا هُوَ أَزْكَي لَكُمْ ؛ و چون (به خانه‌ای درآمدید و) گفتند: برگردید،زود بازگردید که این برای پاکی شما بهتر است،‌»؛(1) اين قرآن که براي تعليم از يک سو و تزکيه از سوي ديگر آمده است که: «يُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَ الْحِكْمَةَ وَ يُزَكِّيهِمْ»،(2) مسئله ملاقات را و غرورکُشي را و وارستگي را خودش متعرض است؛ اما فروعات نماز را، احکام جزیي نماز را به وسيله روايات مشخص کرد. چقدر اين دين عزيز و عظيم و شيرين است!
 فرمود: بدتان نيايد اگر صاحبخانه گفت برگرديد، «هُوَ أَزْكَي لَكُمْ»؛ آن برگشتن برای پاکی شما بهتر است. يعني اگر ما در قرآن گفتيم: «يُزَكِّيهِمْ»، تزکيه تنها در عبادت و نماز و مناجات و زيارت نيست؛ در ادب اجتماعي هم نهفته است. شما که وقت قبلي نگرفتيد، او هم کار دارد، چه اصراري داريد که برويد، چرا بدتان مي‌آيد؟ وقتي گفتند نه، بگوييد نه، اين مي‌شود: «يُزَكِّيهِمْ». اين جامعه را خوب تربيت مي‌کند؛ هم با نظم تربيت مي‌کند، هم با فرو بردن خشم زشت؛  و اين دين توانست تمدن به بار بياورد و آنها(مسلمانان صدر اسلام) بدون ملاقات قبلي نمي‌رفتند و اگر بدون ملاقات رفته بودند و صاحبخانه مي‌گفت برگرديد، برمي‌گشتند.
بيانات حضرت آيت‌الله جوادي آملي‌(دام ظله)
در جلسه درس اخلاق؛ 16/9/96
مرکز اطلاع‌رسانی اسرا
______________________
1. نور، 28‌.   2. بقره،129‌.