فـتنـه تـغلّـب

۱۴۰۰/۰۲/۱۴

در این نوشتار (کتاب فتنه تغلب) تحلیل‌هایی نسبت به سخنان و کنش‌های رهبر انقلاب در برابر فتنه فراهم آمده است که گاه شامل اخبار و مطالبی ناگفته یا شنیده ‌نشده نیز هست و مجموعاً روایت روشنی از راهبری جامعه و مهار فتنه ارائه می‌دهد.
«فتنه‌ تغلّب» حاوی بیاناتی از رهبر انقلاب است که برای نخستین‌بار منتشر می‌شود؛ ازاین‌رو هم خلأ روایت‌های موجود را پر می‌کند و هم می‌تواند دستمایه‌ خوبی برای روایت‌های مطلوب باشد؛ از‌جمله روایت کامل‌تری از نشست با نمایندگان ستاد نامزدها در 26 خرداد 1388 که همواره بخش‌هایی از آن منتشر نشده بوده؛ امّا این‌بار بخش اصلی‌ آن به‌طور کامل منتشر شده و بخش دوّم (بعد از بیرون بردن دوربین‌های ضبط صداوسیما از جلسه) با تطبیق کامل بر تصاویر دوربین آرشیوی مؤسّسه‌ حفظ و نشر آثار رهبر معظّم انقلاب و صوت کامل دیدار، تا حدّ ممکن به‌صورت نقل‌قول مستقیم تنظیم شده و در برخی موارد، با حذف جزئیّات غیر ضروری روایت شده است.
این کتاب شامل روایت‌های ناگفته‌ای از تلاش‌های پیگیر دلسوزان نظام جهت مذاکره با نامزدهای معترض و صیانت از حقّ‌النّاس است. خاطرات دکتر علی آقامحمّدی که بخشی از مطالب بازگوشده و در دست انتشار ایشان در مؤسّسه‌ انقلاب اسلامی است، سیر دقیقی از یک رشته‌ پیوسته از مذاکرات که با خواست مهندس موسوی آغاز و دنبال شده را روایت می کند. کار بزرگی که با وجود جلب همه‌ همراهی‌ها از سوی مراکز ذیربط و حتّی نظر موافق مرحوم آقای هاشمی رفسنجانی، با تردیدها یا علل نامعلوم دیگر از سوی میرحسین موسوی به بن‌بست کشیده شد. یادداشت آقای علیرضا شمیرانی ضمن ارائه‌ روایتی تحلیلی از ماجرای فتنه در یک قالب تبیینی _ استفهامی، حاوی اخبار و اطّلاعاتی است که نقش رهبر معظّم انقلاب را در مهار فتنه به‌طور مستند (با ارجاع مکرّر به گفته‌های مقامات مسئول کشور، برخی از اعضای دفتر رهبری، چهره‌های سیاسی هوادار نامزدها و...) به نمایش می‌گذارد. نکات این روایت می‌تواند دست‌مایه‌ تحلیل‌های ثانویه در مورد چرایی و چگونگی رخداد فتنه باشد و عیار دیگر روایت‌های تحلیلی را نیز نشان دهد.
مصاحبه با آقای حمید پارسانیا روایت منتشر‌نشده‌ای است از یک دیدار ویژه در اواخر تیر 1388 که چند تن از نخبگان و فضلای حوزوی به حضور رهبر انقلاب رسیده و درباره‌ مسائل عمده‌ جاری در کشور صمیمانه و بی‌پرده با ایشان به گفت‌وشنود نشسته‌اند. موضع رهبر معظّم انقلاب نسبت به دولت وقت و آقای احمدی‌نژاد در کنار نگرش ایشان به اوضاع کشور و تدبیر برای ساماندهی به امور در کنار پاسخ به برخی ابهامات و شبهات روزگار فتنه، این مصاحبه را غنی کرده است.
روایت‌های آقایان غلامحسین محسنی اژه‌ای و سیّدمهدی خاموشی که از دو موضع مختلف با نامزدهای معترض به نتایج انتخابات مذاکره‌ شفّاف کرده‌اند، حامل اطّلاعاتی جالب‌توجّه در‌ مورد نگرش آنها به انتخابات و فراتر از آن، سطح تحلیل و زاویه‌ دید آن‌ها در تصمیم‌هایی است که در رابطه با مسائل پس از آن گرفته یا نگرفته‌اند. دو روایت از دو خطبه‌ نماز جمعه‌ رهبر انقلاب در سال 88 بازخوانی مهم‌ترین مواضع ایشان در جریان یک بحران حادّ سیاسی و نگاهی به مبانی دینیِ سیاست‌های‌ ایشان است. آقای مصطفی غفّاری زمینه‌ها و پیامدهای تحلیلی خطبه‌ 29 خرداد را شکافته و روایت خطبه‌ 20 شهریور که کمتر به جزئیّات آن توجّه شده، با خوانش تحلیلی آقای رحیم‌پور ازغدی ریشه‌های تفکّر و مدیریّت سیاسی حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در فتنه را روشن می‌کند.
آخرین مطلب در بخش اصلی کتاب، پنج روایت از کنش‌های رهبر انقلاب است با مخاطبانی که منتقد رفتار نظام در جریان فتنه‌ 88 بوده‌اند. گفتار و رفتار ایشان در این مواضع که به قلم آقای حسین شهسواری روایت شده، حاوی ظرافت‌ها و دقایقی است که به کار تحلیلگران خواهد آمد و ابعادی از تکاپوی نظام برای مهار فتنه را رونمایی می‌کند.
بخش پیوست، روایت متن بیانات حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره‌ فتنه‌ 88، قبل، حین و بعد از رخداد آن است. این بیانات با دسته‌بندی بر اساس موضوع و مخاطب، از نظر زمانی نیز در پنج فصل مرتّب شده و در ترکیب با قطعاتی منتشرنشده، شاکله‌ اصلی تحلیل معظّمٌ‌له را درباره‌ ریز و درشت ماجرای فتنه در بر می‌گیرند. ممکن است مخاطب تکّه‌هایی پراکنده از این بیانات را در خاطر داشته باشد امّا همنشینی آنها در یک توالی زمانی با این دسته‌بندی و فشرده‌‌سازی آنها در یکجا، تصویری یکپارچه و روشن از آنچه رهبر معظّم انقلاب درباره‌ فتنه گفته‌اند و مواضعی که در‌مورد زنجیره‌ مسائل آن اتّخاذ کرده‌اند، ارائه نموده است. محتوای هر یک از این فیش‌ها یا دسته‌ای از آنها یا حتّی سیر نظرات و مواضع و لحن کلام رهبر معظّم انقلاب که در لابه‌لای این قطعات دیده می‌شود، می‌تواند موضوع تحلیل‌های کارشناسانه قرار بگیرد و حقایقی را در رابطه با انتخابات 88 و مسائل پس از آن بازگو کند؛ مثلاً از تلاش برای رخ ندادن فتنه تا مهار آن در نقطه‌ حسّاسی از تاریخ ایران، یا تکاپو برای فراموش نشدن درس‌های فتنه، کاهش آثار مخرّب و ترمیم خسارات آن، از کار نیفتادن چرخ‌های پیشرفت کشور و زندگی مردم و....
به‌این‌ترتیب، بخش اصلی کتاب، متون و گزارش‌هایی مستند از برخی کنش‌های رهبر معظّم انقلاب در دوران اوج فتنه است. همچنین نمونه‌هایی از تلاش‌های دلسوزان نظام در مذاکرات برای رفع ابهام از مسئله‌ اصلی انتخابات یعنی ادّعای تقلّب و برخی از دیگر مدّعیّات معترضان را نشان می‌دهد. همچنان که شامل روایت‌هایی تحلیلی است از سرفصل‌های کنش رهبر انقلاب برای مهار فتنه که می‌تواند به ادراک صحیح از منطق عمل رهبری در این دوران کمک کند. پیوست نیز بازخوانی مهم‌ترین سخنان رهبر معظّم انقلاب درباره‌ فتنه‌ 88 با مخاطبان مختلف، در چند مقطع و از چند زاویه است. در اینجا می‌توان منطق و هندسه‌ نگاه ایشان به موضوع را به خوبی دریافت. گفتنی است، در موارد‌اندکی که فهم بهتر مطالب کتاب نیازمند توضیح مختصر یا ارجاع به منبعی بوده، پانوشت‌ها به کمک خواننده آمده است.
مؤسّسه‌ پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی تاکنون مجموعه‌ای از بیانات رهبر معظّم انقلاب درباره‌ فتنه را در قالب کتاب منتشر نموده و پژوهشگران دلسوز نیز در این حوزه آثار ارزشمندی پدید آورده‌اند، امّا باور ما آن است که با وجود گذشت سال‌ها، گفت‌وشنود پیرامون فتنه‌ 88 تا جایی که بنا بر حق‌گویی و انصاف‌ورزی باشد، همچنان به روشنگری هرچه بیشتر درباره‌ واقعیّت و زدودن رسوبات فتنه _ که هدف رهبر انقلاب نیز هست _ کمک می‌کند. در جای‌جای کتاب، مطالب و زوایای دیدی هست که برای نخستین‌بار مطرح شده یا دست‌کم تاکنون پررنگ نبوده است؛ ازاین‌رو مضامین این کتاب می‌تواند دستمایه‌ خوبی برای پژوهش‌های دیگر باشد. مؤسّسه‌ پژوهشی‌ فرهنگی انقلاب اسلامی آمادگی خود را برای همکاری با محقّقان در این حوزه اعلام می‌دارد.
 کارهای پژوهشی دیگری نیز در این مؤسّسه در دست انجام است که انتشار آنها در آینده، مکمّل مطالب این دفتر خواهد بود. بااین‌همه، مؤسّسه مدّعی نیست که همه‌ آنچه می‌توان درباره‌ ابعاد و اعماق فتنه‌ 88 گفت، در همین مجموعه گردآمده است. صاحب‌نظران و محقّقان تاریخ سیاسی انقلاب با مسئولیّت‌شناسی می‌توانند با مطالعات خود بر غنای مطالب این حوزه بیفزایند. به ویژه تمرکز تحلیلی و مستند بر پیامدهای فتنه در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی، اخلاقی _ فرهنگی، سیاست خارجی می‌تواند راهگشا باشد. مؤسّسه‌ پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی امیدوار است موفّق شود به تدریج و در فرصت‌های مناسب بخش‌هایی از اسناد و تحلیل‌های مرتبط را که می‌تواند یاریگر خوانندگان علاقه‌مند و پژوهشگران نکته‌سنج باشد، در قالب‌های متنوّع منتشر کند.
مؤسّسه‌ پژوهشی فرهنگی انقلاب اسلامی