مهر و محبت تحمیلی نیست!

(پرسش و پاسخ) 

پرسش:آیا می‌توان امر ازدواج را به دختر یا پسر توسط بزرگ‌ترها تحمیل کرد؟ سنت و سیره پیامبراکرم(ص) در ازدواج حضرت زهرا(س) چگونه بوده است؟

پاسخ:اذن پدر در ازدواج دختران تحمیل نیست!
فلسفه اینکه دوشیزگان لازم است بدون موافقت پدران با مردی ازدواج نکنند، ناشی از این نیست که دختر قاصر شناخته شده و از لحاظ رشد اجتماعی کمتر از مرد به حساب آمده است. اگر به این جهت بود، چه فرقی است میان بیوه و دوشیزه که بیوه شانزده ساله نیازی به موافقت پدر ندارد و دوشیزه هجده ساله طبق این قول نیاز دارد. به علاوه اگر دختر از نظر اسلام در اداره کار خودش قاصر است، چرا اسلام به دختر بالغ رشید استقلال اقتصادی داده است و معاملات چند صد میلیونی او را صحیح و مستغنی از موافقت پدر یا برادر یا شوهر می‌داند؟ این مطلب فلسفه دیگری دارد، که گذشته از جنبه ادله فقهی، از این فلسفه نمی‌توان چشم پوشید!
روانشناسی زن و مرد
این مطلب که اذن پدر در ازدواج دختران شرط شده مربوط به قصور و عدم رشد عقلی و فکری زنان نیست، بلکه به گوشه‌ای از روانشناسی زن و مرد مربوط است. به حس شکارچی‌گری مرد از یک طرف و خوش‌باوری زن نسبت به وفا و صداقت مرد از طرف دیگر. آری مرد بنده شهوت است و زن اسیر محبت. آنچه مرد را می‌لغزاند و از پا درمی‌آورد شهوت است، و زن به اعتراف روانشناسان صبر و استقامتش در مقابل شهوت از مرد بیشتر است. اما آن چیزی که زن را از پا درمی‌آورد و اسیر می‌کند، این است که نغمه محبت و صفا و وفا و عشق از دهان مرد بشنود. خوش‌باوری زن در همین‌جا است. زن مادامی که هنوز دوشیزه است و صابون مردان به جامه‌اش نخورده است، زمزمه‌های محبت مردان را به سهولت باور می‌کند. نظریات پروفسور «ریک» روانشناس آمریکایی تحت عنوان: دنیا برای مرد و زن یک جور نیست؟! معروف است. او می‌گوید: بهترین جمله‌ای که یک مرد می‌تواند به زنی بگوید، «اصطلاح، عزیزم تو را دوست دارم» است. همچنین او می‌گوید: خوشبختی برای یک زن یعنی به دست آوردن قلب یک مرد و نگهداری او برای تمام عمر.(مجله زن روز - شماره 90)
این سخن روانشناس آمریکایی را پیامبر اکرم(ص) آن روانشناس خدایی به عنوان یک حقیقت چهارده قرن پیش به وضوح بیان کرده است و می‌فرماید: سخن مرد به زن: «تو را دوست دارم» هرگز از دل زن بیرون نمی‌رود(الکافی، ج5، ص569) مردان شکارچی از این احساس پاک زن همواره سوءاستفاده می‌کنند! دام «عزیزم از عشق تو می‌میرم» برای شکار دخترانی که درباره مردان تجربه‌ای ندارند بهترین دام‌ها است!
در اینجا لازم است که دختر مردناآزموده،‌ با پدرش که از احساسات مردان بهتر آگاه است، و همواره خیر و سعادت دختران خود را می‌خواهند مشورت کند و لزوما موافقت او را جلب کند. و این حمایت قانونی که ناشی از روانشناسی دختران است به هیچ وجه تحقیر شخصیت زن به حساب نمی‌آید، بلکه اسلام در اینجا دست حمایت خود را روی شانه دختران مشمول ازدواج گذاشته است تا آنها را از افتادن در وادی یک ازدواج احساسی بدون شناخت عمیق نجات دهد.
سیره پیامبر(ص) در ازدواج حضرت فاطمه(س)
یکی از اصول اولیه ازدواج،‌ رضایت طرفین است. در صورت ناخشنودی یکی از زوجین بنیان ازدواج مستحکم نخواهد بود. اگر دختری به اجبار خانواده یا شرایط خاص اجتماعی و اقتصادی تن به ازدواج دهد و خود تمایلی به اصل ازدواج با طرف مقابل را نداشته باشد، طولی نمی‌کشد که طوفان اختلافات و نارضایتی‌ها ریشه‌های این خانواده را متزلزل می‌کند. پیامبراکرم(ص) هنگام خواستگاری امام علی(ع) رضایت فاطمه(س) را در نظر می‌گیرد. در روایتی از امام علی(ع) آمده است: پس از آنکه پیامبر(ص) تقاضای ازدواج مرا با دختر خویش فاطمه(س) در میان گذاشت، آن حضرت سر به زیر افکند و چیزی نگفت. رسول‌اکرم(ص) دریافت که فاطمه(س) با این ازدواج موافق است. آنگاه فرمود: سکوت او نشانه رضایت او است(بحارالانوار، ج43، ص1) در روایتی دیگر آمده است که حضرت فاطمه(س) رضایت خود را این‌گونه اعلام فرمود: «رضیت بما رضی الله و رسوله» من به آنچه که خدا و رسولش راضی و خشنودند راضی هستم.(نهج‌الحیاهًْ، محمد دشتی، ص29)