خصائص فاطمی (1)

(پرسش و پاسخ)

پرسش:حضرت فاطمه(س) به عنوان مادر امامان معصوم(ع) از چه ویژگی‌ها و خصائصی برخوردار بودند، لطفا اهم آنها را بیان کنید؟

پاسخ:حضرت فاطمه(س) به عنوان مادر امامان معصوم(ع) صدوسی ویژگی و خصیصه داشته‌اند که برخی از آنها مربوط به قبل از ولادت و برخی دیگر از ولادت تا شهادت و در مرحله سوم بعضی از خصائص آن حضرت مربوط به بعد از شهادت می‌باشد. در اینجا به نحو اجمال به برخی از اهم ویژگی‌ها و خصائص فاطمیه قبل از ولادت می‌پردازیم. در کل سی خصیصه قبل از ولادت آن حضرت در کنیه و لقب و اسم مبارک فاطمه(س) مطرح شده است که به اهم آنها پرداخته خواهد شد.
1-ام‌العلوم
این کنیه مبارک حضرت فاطمه(س) حکایت از کثرت و زیادی علوم آن حضرت می‌کند و دلالت بر احاطه و تبحر آن حضرت به تمام علوم عقلیه و نقلیه دارد. در حدیث «عیون المعجزات» آمده است که حضرت زهرا(س) به امام علی(ع) عرض کرد: اگر بخواهم از علوم اولین و آخرین تو را خبر می‌دهم.
2- ام‌الفضائل
این کنیه شریفه از کنیه سابقه جامع‌تر است. زیرا علم و دانش یک فضیلتی از فضائل نفسانیه حضرت فاطمه(س) است و فضائل دیگرش را کسی نتواند احصاء نماید و به شمارش درآورد. فضائل آن بزرگوار دوگونه است. فضائل خارجی و فضائل داخلی. آنچه مربوط به خارج است، مانند اصالت و شرافت نسبتش که دختر پیامبر ختمی مرتبت و مادرش خدیجه طاهره و همسرش جناب امیرمومنان قطب عالم امکان و اولاد طاهرینش ائمه معصومین(ع) هستند و دیگر ولادت مبارکش در اسلام و تزویجش به روایت فریقین(شیعه و سنی) در آسمان و... می‌باشد. اما از فضائل داخلی آن حضرت، ذات ملکوتی صفات آن مرأت آیات ربانیه است که احصاء و استقصا، نتوان کرد. اعظم فضائل نفسانیه آن حضرت، عصمت و عفت و معارف حقه و حقایق نظریه است که به ملکه تامه تبدیل شده بود.
3- ام‌الکتاب
در تفاسیر عامه و خاصه «ام‌الکتاب» از اسمای سوره مبارکه «الحمد» شمرده شده برای آنکه اصل قرآن است، و بعید نیست حقیقت فاتحهًْ‌الکتاب حضرت فاطمه زهرا(س) باشد. مرحوم مجلسی می‌نویسد: این بزرگواران را می‌توان به اوصاف و القابی که دوستان می‌دانند در مقام اعظام و اکرام بگویند، مگر اینکه منافی باشد با نصوص خاصه ایشان.‌ مثلا کسی فاطمه زهرا(س) را در زیارت یا در مدح و ثناء بخواند: «ام‌الابرار، ام‌الاطهار، ام‌المطهرین، ام‌النجباء یا ام‌الانوار جایز است و منافاتی با شخصیت آن حضرت ندارد. بنابراین می‌توان از کنیه‌های مذکوره هزاران القاب از برای حضرت صدیقه طاهره بیان کرد، و اوصاف مختصه‌اش را به قالب لفظ درآورد و خطاب نمود.
4- ام‌ابیها
یکی از مهم‌ترین کنیه‌های خاصه مأثوره حضرت فاطمه(س) ام‌ابیها است. امام صادق(ع) می‌فرماید: «ان فاطمه تکنی ام‌ابیها»(مقتل‌الطالبین، ص57) و در کشف‌الغمه بدین عبارت آمده است: «ان النبی کان یحبها و یکنیها بام‌ابیها» همانا پیامبر اکرم(ص) حضرت فاطمه(س) را دوست می‌داشت و کنیه او را ام‌ابیها نامید(ج1، ص46) شکی نیست که ام‌ابیها در معنای حقیقی آن در اینجا مراد نیست، بلکه به طریق مجاز مقصود است. ام در لغت عرب به معنی قصد است، و به فارسی اُم اصل هر چیزی را گویند. آنچه کثیرالاستعمال است و غالبا آن را اراده می‌کنند، همان معنی اصل می‌باشد.
ادامه دارد