۱۱۲ - مناظره «حُرِّه» با «حجاج بن یوسف» درباره فضائل امیرالمومنین(ع) ۱۴۰۱/۰۴/۲۹
مناظره «حُرِّه» با «حجاج بن یوسف» درباره فضائل امیرالمومنین(ع)
۱۴۰۱/۰۴/۲۹
حُرِّه خواهر رضاعى نبى اکرم (ص)، دختر حلیمه سعدیه، روزى به کاخ حکومتى حجّاج‌بن یوسف ثقفى وارد شد. حجاج در جنایت و خونریزی و ظلم به شیعیان و سادات شهره خاص و عام است.
حجاج از طرز ورود و بی‌اعتنایی او به دستگاه حکومتش دانست که این زن یک بانوی عادی نیست بلکه از متانت و عظمت روحی فوق‌العاده‌ای برخوردار است، پس از اندکی تامّل پرسید: حرّه دختر حلیمه توئی؟
در پاسخ گفت: فراسةُ مِنْ غیرِ مؤمنٍ یعنی ای غیر مؤمن، درست فهمیدی.
اعتقاد حره درباره امام علی(ع)
حجاج گفت: من مدّت‌هاست در انتظار دیدار توام، به من گفته‌اند که عقیده تو این است که علی افضل اصحاب پیغمبر است.
حرّه گفت: به شما دروغ گفته‌اند چرا که عقیده من درباره امیرالمؤمنین علی(ع) بیش از آن است که تنها او را بر اصحاب ترجیح دهم.
حجّاج گفت: مقصود خود را واضح‌تر بگو. افضل از اصحاب پیغمبر چه کسانی هستند؟
گفت: کسان بسیاری مانند: آدم و نوح و ابراهیم و داوود و سلیمان و....
حجاج گفت: وای بر تو که اکتفا نکردی که علی را افضل اصحاب بدانی بلکه او را در ردیف انبیاء نام بردی! زود باش و دلیل خود را بر این مدّعا بگو و اگر دلیل واضح و برهان قاطعی بر این ادعا نیاوری تو را خواهم کشت.
افضلیت امام علی(ع) در قرآن
حرّه گفت: این فضیلت را خداوند در قرآن به امیرالمؤمنین علی داده است و آن به این شرح است:
افضلیت امام بر حضرت آدم(ع)
خداوند در قرآن مجید درباره آدم گوید: وَ عَصی آدَمُ رَبَّهُ فَغَوی (و آدم نافرمانی خدای کرد و گمراه شد).(1)
ولی درباره علی(ع) گوید: وَ کانَ سَعْیُکُمْ مَشْکُوراً،(و سعی و تلاش شما مورد قدردانی است)(2)
آدم از همه نعمت‌های بهشتی مستفید بود و در بهره‌برداری از تمام نعمات آزاد بود و تنها از درخت گندم ممنوع بود که فرمود: وَ لا تَقْرَبا هذِهِ الشَّجَرَةَ، (نزدیک این درخت مشوید)(3)
ولی آدم(ع) یکسر به سراغ گندم رفت و از گندم خورد و علی(ع) منعی از گندم نداشت و همه نعمت‌ها بر او حلال و مباح بود ولی با این وجود نان گندم نخورد.
افضلیت امام بر حضرت نوح(ع)
حجّاج بی‌اختیار گفت: احسنت یا حرّه! اما دلیل تو بر افضل بودن علی از نوح و لوط چیست؟ حرّه گفت: خداوند در مورد همسر نوح و لوط می‌گوید: خداوند برای کسانی که کافر شده‌اند به همسر نوح و همسر لوط مثَل زده است، آن دو تحت سرپرستی دو بنده از بندگان صالح ما بودند، ولی به آن دو خیانت کردند و ارتباط با این دو (پیامبر) سودی به حالشان (در برابر عذاب الهی) نداشت و به آنها گفته شد: «وارد آتش شوید همراه کسانی که وارد می‌شوند!»(4)
ولی علی بن ابی طالب را همسری است که خشنودی او خشنودی خدا و خشم او خشم خداست، اگر فاطمه از کسی راضی نباشد خداوند از او راضی نشود.
افضلیت امام بر حضرت ابراهیم(ع)
حجّاج گفت: احسنت یا حرّه! اما بگو بدانم دلیل برتر بودن علی از ابراهیم چه خواهد بود؟
حرّه گفت: خداوند در قرآن مجید از قول ابراهیم(ع) حکایت کرد: «خدایا! به من نشان بده چگونه مردگان را زنده می‌کنی؟» فرمود: «مگر ایمان نیاورده‌ای؟!» عرض کرد: «آری، ولی می‌خواهم قلبم آرامش یابد.»(5)
اما حضرت امیرالمؤمنین علی(ع) در این باره جمله‌ای فرموده است که دوست و دشمن و خویش و بیگانه این سخن را از او نقل کرده‌اند و همگی شهادت به صحت آن داده‌اند.فرمود: لو کُشِفَ الغِطا مَا ازْدَدْتُ یَقیناً، اگر پرده‌ها از جلوی چشمانم کنار رود ذره‌ای بر یقینم افزوده نشود.(6 و 7)
افضلیت امام بر حضرت موسی(ع)
حجاج گفت: احسنت یا حرّه! اما دلیل تو بر افضل بودن علی از موسی چیست؟
حرّه گفت: حضرت موسى(ع) وقتی که در دفاع ازمظلوم، یکى از یاران فرعون را کشت و به او خبردادند که طرفداران فرعون می‌خواهند تو را به قتل برسانند، در حالی که می‌ترسید،از مصرخارج شد و به سوى مدین رفت.(8) اما علی در لیلة المبیت در بستر پیغمبر خوابید و جان خود را بی‌تشویش فدای رسول اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله) کرد به‌طوری که خداوند بر علی نزد فرشتگان مباهات کرد و در شأن او فرمود: و از مردم کسی است که جانش را برای خشنودی خدا می‌فروشد.(9)
افضلیت امام بر حضرت سلیمان(ع)
حجاج گفت: احسنت یا حرّه! اما دلیل تفضیل علی بر حضرت سلیمان چیست؟
گفت: سخن سلیمان در قرآن این است که: پروردگارا! مرا ببخش و حکومتی به من عطا کن که بعد از من سزاوار هیچ کس نباشد.(10)
ولی علی مرتضی گوید: لاحَانَ حِینُکِ! هَیهَاتِ! غُرّی غَیْرِی لا حَاجَةَ لی فیکِ طَلَّقْتُکَ ثَلاثاً رَجْعَةَ فیهَا، ای دنیا از من دور شو و سراغ من میا، چرا که من تو را سه طلاقه کرده‌ام و لذا رجوعی از من بر تو نیست.(11)
حجاج که انگشت تعجّب به دندان گزیده بود گفت: احسنت یا حرّه! به‌خدا قسم که در دفاعیّات تو کوچک‌ترین خدشه‌ای وارد نیست. آنگاه او را اکرام کرد و جایزه داد.
* بحار الانوار،ج۴۶،صص ۱۳۴و۱۳۵و۱۳۶
از: ویکی فقه
__________________
1. طه، آیه۱۲۱.
2. بقره، آیه۳۵.
3. انسان، آیه۲۲.
4. تحریم، آیه۱۰.
5. بقره، آیه۲۶۰.
6و7. نهج‌البلاغه؛ بحارالانوار، ج ۶۷، ص ۱۴۲.
8. قصص، آیه۱۲۱.
9. بقره، آیه۲۰۷.
10. ص،آیه۳۵.
11. نهج‌البلاغه، ج ۱، ص ۳۲۸، حکمت ۷۷.