1158 - فلسفه بعثت پیامبر(ص) (پرسش و پاسخ) ۱۴۰۱/۱۱/۲۶
فلسفه بعثت پیامبر(ص)
(پرسش و پاسخ)
پرسش: از منظر آموزه‌های وحیانی، پیامبر اکرم(ص) براساس چه حکمت‌ها و اهدافی مبعوث شدند؟
پاسخ:مفهوم بعثت
بعثت در اصطلاح اسلامی به روزی گفته می‌شود که پیامبر اکرم(ص) به پیامبری برانگیخته شد. این اتفاق بزرگ در سن 40 سالگی پیامبر(ص) در غار حراء واقع در کوه نور (نزدیک شهر مکه) روی داد و سرآغاز دین مبین اسلام بود. طبق دیدگاه مشهور شیعه امامیه، این رویداد در روز 27 رجب 13 سال قبل از هجرت پیامبر(ص) روی داده است. بعثت در فرهنگ قرآنی به معنای عامل برانگیختن و رسانیدن به مرحله‌ای خاص از تکامل است که در آن نوعی از تحول وجود دارد.
فلسفه بعثت پیامبر(ص)
فلسفه بعثت پیامبر اکرم(ص) همان فلسفه بعثت پیامبران الهی است که دو رکن اساسی آن دعوت به خدا و تکامل انسان می‌باشد. تفاوت فلسفه پیامبر(ص) با دیگر پیامبران این است که آن حضرت برنامه پیامبران گذشته را تکمیل نمود و پیامبری به او ختم گردید. بنابراین فلسفه بعثت پیامبر اکرم(ص) دعوت به خدا و تکامل انسان و پاسخگویی به نیازهای مادی و معنوی او است. سایر اموری که در تبیین حکمت بعثت انبیا در قرآن بدانها اشاره شده است، در واقع فروع اجابت دعوت خدا و جزئیات اجرای برنامه الهی تکامل انسان از جانب پیروان این آیین آسمانی است. اما فلسفه مبعث در مورد کسانی که دعوت خدا و انبیای الهی را اجابت نکنند، اتمام حجت است.
اهداف بعثت پیامبر(ص)
خداوند اهداف متعالی و فواید بی‌شماری را در ارسال پیامبران به ویژه حضرت محمد(ص) برای شکوفایی و رشد و تعالی انسان در نظر گرفته که در اینجا به اهم آنها اجمالاً اشاره می‌کنیم:
1- خدا پرستی و پرهیز از طاغوت
از مهم‌ترین اهداف زیربنایی و بنیادین بعثت انبیاء(ع) فراخوانی مردم به پرسش خدای یگانه و دوری از طاغوت و مظاهر آن است. «ما در هر امتی پیامبری برانگیختیم تا به آنان بگویند خدا را بپرستید و از پرستش غیر خدا(طاغوت) خودداری کنید. گروهی هدایت یافتند و گروه دیگر (به خاطر عناد و لجاجت) شایسته گمراهی و ضلالت شدند.(نحل-36)
2- تعلیم کتاب و آموزش حکمت
مقصود از کتاب، همان کتاب هر پیامبری است که با آن مبعوث شده است. مانند صحف نسبت به ابراهیم و انجیل نسبت به مسیح(ع) و قرآن نسبت به پیامبر اسلام(ص)، و مقصود از حکمت، آن دستورات حکیمانه است که ضامن سعادت انسان در دو جهان می‌باشد (جمعه- 2)
3- برپایی عدل و قسط
ما پیامبران خود را با دلایل روشن فرستادیم،و با آنان کتاب و میزان فرو فرستادیم تا مردم به عدل و قسط قیام کنند (حدید-25)
4- نجات از تاریکی‌ها
این کتاب را برای تو (پیامبر) نازل کردیم تا مردم را از تاریکی‌ها به سوی روشنایی به فرمان پروردگارشان درآوری، به سوی آن خداوند شکست‌ناپذیر و ستوده (ابراهیم-1)
5- تکامل عقل
یکی از مهم‌ترین اهداف پیامبران،تکامل عقلانی بشر است، از این رو باید عقل و دانش هر پیامبری از عقل و دانش امت خودش بالاتر و برتر باشد. پیامبر اکرم(ص) می‌فرماید: خداوند هیچ پیامبر و رسولی را جز بر تکمیل خرد مبعوث نفرمود، و خرد او بالاتر از عقول امت وی است. (کافی، ج 1، ص 30، ح 11)
6- رشد و تعالی اخلاق
پیامبر اکرم(ص) فرمود: من برای تکمیل و اتمام اصول و کرامت‌های اخلاقی مبعوث شدم. (مکارم الاخلاق، طبرسی، 2)) در سایه این هدف متعالی سفارش و توصیه به رفتارهای اخلاقی از جمله: احسان به پدر و مادر، ادای حق و زن و پیمانه، عدالت در شهادت و داوری،وفا به عهد و پیمان،دوری از شرک، برپاداری حق و عدالت و تقوا و پاکی شکل می‌گیرد.
7- داوری در اختلاف‌های مردم
مردم امتی واحد بودند،پس خداوند پیامبران را نویدآور و بیم‌دهنده برانگیخت و با آن کتاب خویش را به حق فرو فرستاد تا میان مردم در آنچه با هم اختلاف می‌ورزند داوری کند (بقره- 213) داوری به حق که براساس کتاب‌های آسمانی است.
8- آزادی و کرامت انسان
بهترین ره‌آورد پیامبران نشر حریت و آزادی و کرامت انسانی است، برخلاف مدعیان دروغین که هدف آنها استعمار و استثمار انسان‌هاست» «ولقد کرمنا بنی آدم» ما به بنی آدم کرامت و شرافت دادیم (الاصراء- 70)
9- یادآوری نعمت‌ها
خدای متعال در آیات متعددی، یادآوری نعمت‌های الهی را جزو دستورهای انبیاء قرار داده است. «فاذکروا آلاء الله لعلکم تفلحون» پس نعمت‌های خداوند را به یاد آورید، شاید که رستگار شوید. (اعراف- 69)
10- پرهیز از شرک و بت‌پرستی
لقمان وقتی پسرش را نصیحت می‌کرد، گفت: گل پسرم! به جای خدا بت را نپرست که بت‌پرستی بد ستمی است (لقمان- 13)