به وب سایت مجمع هم اندیشی توسعه استان زنجان خوش آمدید
 
منوی اصلی
آب و هوا
وضعیت آب و هوای زنجان
آمار بازدیدها
بازدید امروز: 17,001
بازدید دیروز: 9,675
بازدید هفته: 58,754
بازدید ماه: 58,754
بازدید کل: 25,045,686
افراد آنلاین: 55
اوقات شرعی

اوقات شرعی به وقت زنجان

اذان صبح:
طلوع خورشید:
اذان ظهر:
غروب خورشید:
اذان مغرب:
تقویم و تاریخ
چهارشنبه ، ۰۵ دی ۱٤۰۳
Wednesday , 25 December 2024
الأربعاء ، ۲۳ جمادى الآخر ۱٤٤۶
دی 1403
جپچسدیش
7654321
141312111098
21201918171615
28272625242322
3029
آخرین اخبار
۱۰۵ - شهيد مطهرى : عالى‌ترين مظهر مردمسالاری و مردمداری در حکومت امیرمؤمنان علی(ع) ۱۴۰۲/۰۴/۱۷
 
  عالى‌ترين مظهر مردمسالاری و مردمداری در حکومت امیرمؤمنان علی(ع)
  ۱۴۰۲/۰۴/۱۷
مرتضی مطهری - دانشنامه‌ی اسلامی
استاد شهید مطهری
در دنياى ما حداكثر اين است كه ديگران به مردم مى‌گويند با حاكم‌هاى خودتان اين‏طور نباشيد، آزادمرد باشيد.
على‌(ع)(در خطبه ۲۰۷ نهج‌البلاغه) مى‌گويد با من كه حاكم هستم اين‌گونه نباشيد، آزادمرد باشيد: لا تُكَلِّمُونى‏ بِما تُكَلَّمُ بِهِ الْجَبابِرَة، مبادا آن اصطلاحاتى را كه در مقابل جبّاران به كار مى‏بريد كه خودتان را كوچك و ذليل و خاك پا مى‌كنيد و او را بالا مى‌‏بريد و به عرش مى‏‌رسانيد، براى من به‌كار ببريد.
مبادا با من اين‌گونه حرف بزنيد! با من همان‏طور كه با ديگران حرف مى‌‏زنيد، صحبت كنيد. و لا تَتَحَفَّظوا مِنّى بِما يُتَحَفَّظُ بِهِ عِنْدَ اهْلِ الْبادِرَة ، اگر ديديد احياناً من عصبانى و ناراحت شدم، حرف تندى زدم، خودتان را نبازيد، مردانه انتقاد خودتان را به من بگوييد، از من حريم نگيريد.
و لا تُخالِطونى بِالْمُصانَعَةِ‌، با -این شیوه که- هر چه شما بفرماييد صحيح است، هر كارى كه شما مى‌كنيد درست است (اين را مى‌گويند مصانعه و سازش) با من رفتار نكنيد. هرگز با من به شكل سازشكارها معاشرت نكنيد. و لا تَظُنُّوا بِىَ اسْتِثْقالًا فى حَقٍّ قيلَ لى‌، گمان نكنيد كه اگر حقّى را در مقابل من بگوييد، يعنى اگر عليه من كلمه‌اى بگوييد كه حق است، بر من سنگين خواهد آمد.  بحق از من انتقاد كنيد، ابداً بر من سنگين و دشوار نخواهد بود، با كمال خوشرويى از شما مى‌پذيرم. 
و لَا الْتِماسَ اعْظامٍ لِنَفْسى، اى كسانى كه من حاكم و خليفه‌‏تان هستم و شما -شهروند- من هستيد، خيال نكنيد كه من از شما اين خواهش را دارم كه از من تمجيد و تعظيم كنيد، از من تملّق بگوييد، مرا ستايش كنيد، ابداً.
اينكه مى‌گويند حكومت على‌(ع) عالى‌ترين مظهر دموكراسى بود روى همين جهات بود.
خودش با آنكه امام است و قدرت‌هاى مادى و معنوى را در اختيار دارد، به مردم پر و بال مىدهد، آنها را بر انتقاد و اعتراض تشجيع مى‏‌كند.(1)
سفارش ویژه درباره مردم
امام على‌(ع) در فرمانی به مالك اشتر - به عنوان والی و استاندار مصر - مى‌نویسد: به مردم درس آزادمنشى بده، كارى نكنى كه چون تو مافوق مردم هستى مردم را ساكت كنى،  مردم را تحقير كنى، صداى مردم را خفه كنى، به دليل اينكه تو مافوق هستى آنها مادون؛ چرا؟
اول تهديدش مى‌كند:«فَانَّكَ فَوْقَهُمْ»، تو بالادست و بالاسر اين مردم هستى چون حاكم بر آنها هستى، «اما والِى الْأمْرِ عَلَيْكَ فَوْقَكَ»،‏ آن كسى كه تو را والى قرار داده بالاسر توست (يعنى من در كمين تو هستم؛ اگر تخلّف كنى مى‌دانى با تو چه خواهم كرد؟!)
بعد مى‌گويد:«وَ اللَّهُ فَوْقَ مَنْ وَلّاكَ» و بالاسر آن كسى كه به تو فرمان داده، يعنى بالاسر من، خداى متعال است كه از من مى‌پرسد. 
بعد مى‌گويد: به مردم جرات و شهامت بده، ميدان را براى اعتراض مردم باز كن، بگذار بيايند حق خودشان را از تو مطالبه كنند و نترسند. چرا بايد مردمى از والى و حاكم خودشان ترس و رعب داشته باشند؟ 
بعد مى‌گويد: «سَمِعْتُ رَسول‌اللهِ (صلى‌الله عليه و آله) غَيْرَ مَرَّةٍ لَنْ تُقَدَّسَ امَّةٌ حَتّى يُؤْخَذَ لِلضَّعيفِ حَقُّهُ مِنَ الْقَوِىِّ غَيْرَ مُتَعْتَعٍ‏‌»؛ من از رسول خدا مكرر شنيدم كه مى‌فرمود: هرگز ملتى به قداست نخواهد رسيد تا آن وقتى كه وضع آن ملت به حالتى درآيد كه ضعفا و ناتوانان حقشان را از اغنيا و اقويا بگيرند بدون آنكه لكنتى به زبانشان بيفتد. (يعنى بدون آنكه از ترس و بيم خود را ببازند) فرمود مادام كه ملتى اين‌گونه است كه ضعيف از قوى مى‏‌ترسد، اين ملت رستگار نخواهد بود.
هر وقت كه ترس و بيم‏ها رفت و شهامت‌ها و شجاعت‌ها جايش را گرفت، ضعيف بدون ترس و بيم حق خودش را از قوى مطالبه كرد، آن‏وقت اين ملت شايسته زندگى و شايسته تمجيد است.(2)
تکریم شخصیت و مهربانی به مردم
حضرت در فرمان خود به مالك اشتر (در نامه 53 نهج‌البلاغه) مى‌نويسد: و اشْعِرْ قَلْبَكَ الرَّحْمَةَ لِلرَّعِيَّةِ وَ الَمحَبَّةَ لَهُمْ ...فَانَّهُمْ صِنْفانِ: امّا أَخٌ لَكَ فِى الدّينِ اوْ نَظيرٌ لَكَ فِى الْخَلْق، در قلب خود استشعار(احساس) مهربانى، محبت و لطف به مردم را بيدار كن. مبادا مانند يك درنده كه دريدن و خوردن را فرصت مى‌شمارد رفتار كنى كه مردم تو يا مسلمانند و برادر دينى تو و يا غير مسلمانند و انسانى مانند تو.
... وَ لا تَقولَنَّ انّى مُؤَمَّر امُرُ فَاطاعُ، فَانَّ ذلِكَ ادْغالٌ فِى الْقَلْبِ وَ مَنْهَكَةٌ لِلدّينِ وَ تَقَرُّبٌ مِنَ الْغَيْرِ، مگو من اكنون بر آنان مسلطم، از من فرمان دادن است و از آنها اطاعت كردن، كه اين عين راه يافتن فساد در دل و ضعف در دين و نزديك شدن به سلب نعمت است.
در بخشنامه‏‌هاى على‌(ع) حساسيت عجيبى نسبت به عدالت و مهربانى به مردم و محترم شمردن شخصيت مردم و حقوق مردم مشاهده مى‌شود كه راستى عجيب و نمونه است.(3)
_____________________________
1- مجموعه آثار (آزادى معنوى)، ج‏23، صص: 445 - 444  
2- مجموعه آثار (آينده انقلاب اسلامى ايران)، ج‏24، صص: 206-205 
3- مجموعه آثار (سيرى در نهج‌البلاغه)، ج‏16، صص: 453-452- با تلخیص و ویرایش.