1234 - شبهه چگونگی استناد به حدیث غدیر (پرسش و پاسخ) ۱۴۰۲/۱۱/۰۲
شبهه چگونگی استناد به حدیث غدیر
(پرسش و پاسخ)
پرسش:اگر حدیث و واقعه غدیر در نصب امامت علی(ع) از سوی پیامبراکرم(ص) و با اذن الهی درست بود، چرا امام علی(ع) در دفاع از حق حاکمیت خودش به آن استناد نکرده است؟
پاسخ: طرح شبهه
زنی در عربستان به نام «ام‌مالک خالدی» کتابی نوشت، به نام «بیعه علی‌ابن‌ابیطالب فی ضوء الروایات الصحیحه» و به نحو اجمال در کتابش می‌گوید: «اگر مسئله غدیر درست بود، چرا حضرت علی(ع) خودش به این مسئله غدیر استناد نکرده است؟» شکی نیست که وهابیت ساخته انگلیس همواره به دنبال تفرقه و تشدید اختلافات میان مسلمانان است و از راه‌ها و ساز‌و‌کار‌های مختلفی به این پروژه انگلیسی: تفرقه بینداز و حکومت کن، در جوامع اسلامی دامن می‌زنند و با نوشتن این‌گونه کتاب‌ها و مطرح کردن آنها در فضای مجازی، ذهن خیلی از مخاطبین را در مورد امامت الهی علی(ع) و حقانیت آن حضرت مخدوش می‌کنند.
پاسخ شبهه
امام علی(ع) در دفاع از خود بارها مبنای مشروعیت مردمی انتخاب امام را زیر سؤال برده و بر این نکته کلیدی و متمایز خود تاکید نموده است که خدا من را انتخاب کرده است نه انتخاب و بیعت مردم. یعنی اصل این پیش فرض و مبنا را که بگوییم امام معصوم را باید مردم انتخاب کنند تا مشروعیت پیدا کند غلط می‌داند.
کتاب الغدیر و احتجاجات امام علی(ع)
کتاب ارزشمند «الغدیر» علامه امینی(ره) پر است از احتجاجات امام علی(ع) در مورد حادثه غدیر و دفاع از منصب امامت که توسط پیامبراکرم(ص) در آن روز به اذن الله صورت گرفت. همچنین علامه امینی(ره) کتاب مستقلی در این زمینه دارند به نام «المناشده والاحتجاج به حدیث الغدیر» که در حدود یکصد صفحه روایات اهل سنت را در این باب با سند ذکر می‌کند که به عنوان نمونه یک روایت آن را در اینجا نقل می‌کنیم: «امام علی(ع) در روز شورا طی سخنانی پس از احتجاج به افتخارات بزرگ خود از قبیل سبقت در توحید، برادری جعفرطیار داشتن پسرعمویی رسول خدا(ص) و برادرزادگی سیدالشهداء حمزه، داشتن همسری همچون فاطمه(س) سیده زنان اهل بهشت، داشتن دو سبط نبی چون حسن و حسین (علیها‌السلام) فرمودند: شما را به خدا قسم آیا کسی جز من در شما هست که پیامبر(ص) به او گفته باشد: هر کس من مولای او هستم، پس علی(ع) مولای او است. خدایا هر که ولایتش را پذیرفت او را تحت ولایت خود قرارده یا دوست بدار دوستانش را و دشمن بدارد دشمنانش را و یاری کن یاورانش را، حاضران به غایبان نیز برسانند، و همگی گفتند: نه به خدا قسم»
سؤال شیخ سلیم بشری و پاسخ مرحوم شرف‌الدین
اتفاقا این سؤال برای شیخ سلیم بشری رئیس جامعه الازهر مصر در نامه 101 کتاب المراجعات تالیف مرحوم عبدالحسین شرف‌الدین مطرح شده که در نامه خودش از شرف‌الدین می‌پرسد: چرا امام علی(ع) در روز سقیفه با ابوبکر و بیعت‌کنندگان با او به نصوصی (احادیث صریح)که درباره خلافت او بود، و شما شیعیان همواره تکیه تان بر این نصوص است استدلال نکرد؟آیا شمای شیعه از خود علی(ع) بهتر از این امور خبر دارید؟ مرحوم شرف‌الدین پاسخی دارند که ما در اینجا به نحو اجمال به آن می‌پردازیم. ایشان در پاسخ فرمودند: همه مردم می‌دانند که امام و دیگر دوستانش از بنی هاشم و غیربنی‌هاشم در بیعت با ابوبکر حضور نداشتند و پا به سقیفه نگذاشتند. آنان از سقیفه و آنچه در سقیفه می‌گذشت دور بودند، و با تمام وجودشان سرگرم این مصیبت بزرگ یعنی مرگ پیامبر(ص) بودند و به جز این حادثه ناگوار و دردناک به چیز دیگری نمی‌اندیشیدند. از طرف دیگر تا آنان مشغول تجهیز بدن پیامبر(ص) و ادای مراسم نماز و دفن آن حضرت بودند، مردم سقیفه کار خود را کردند و مسئله بیعت با ابوبکر را سر و سامان دادند و از باب احتیاط و دوراندیشی، در برابر هر نظر یا حرکت مخالف که باعث درهم ریختن تشکیلات آنان می‌شد به اتفاق ایستادگی می‌کردند. بنابراین علی کجا بود و سقیفه کجا؟ علی کجا بود و ابوبکر کجا؟ علی کجا بود و بیعت‌کنندگان با ابوبکر کجا؟ تا بتواند برای آنان استدلال کند؟... بنابراین کسی نمی‌توانست به حدیث غدیر استدلال کند؟... (بنابراین) علی(ع) در آن روز برای استدلال و استشهاد، نتیجه‌ای نمی‌دید جز بر پا شدن فتنه و آشوب و در آن شرایط ترجیح می‌داد که حق او ضایع شود اما شر و آشوبی بر پا نگردد. علی(ع) به خوبی متوجه خطرهایی بود که دین اسلام و کلمه «لااله‌الا‌الله» را تهدید می‌کرد. (و اتحاد مسلمانان را مخدوش می‌ساخت)
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
با عنایت به مطالب ذکر شده می‌توان چنین نتیجه گرفت:
1- حدیث غدیر از مسلمات همه فرق اسلامی و متواتر است میان شیعه و سنی.
2- در روز سقیفه امام علی(ع) مجال استدلال به غدیر را نیافت و مشغول به کفن و دفن و عزاداری بر پیامبرخدا(ص) بود.
3- در تمام روزگار غربت و خانه‌نشینی و پس از آن، خود امام و اولاد او و نیز امامان و عالمان شیعه حکیمانه و استدلالی مسئله غدیر را میان عموم مردم مطرح ساخته‌اند. که حاصل آن در کتاب «الغدیر»موجود است.
4- بنابراین امام علی(ع) فراوان از حدیث غدیر و آن حادثه عظیم در دفاع از حقانیت خود بهره لازم را برده‌اند و این‌گونه نبوده که برای اثبات امامت خویش همیشه به افتخارات خود با پیامبراکرم(ص) استناد کرده باشند.