3 - به بهانه سالگرد اشغال ایران توسط ارتش‌های بیگانه: دادگاهی برای قتل‌عام و نسل‌کشی 15 میلیون ایرانی ۱۴۰۳/۰۶/۰۲
به بهانه سالگرد اشغال ایران توسط ارتش‌های بیگانه:
دادگاهی برای قتل‌عام و نسل‌کشی 15 میلیون ایرانی
۱۴۰۳/۰۶/۰۲
در حالی که از 21 آذرماه 1402، جلسات دادگاه جدیدی برای رسیدگی به جنایات و اقدامات تروریستی گروهک مجاهدین خلق (منافقین) آغاز شد و هنوز ادامه دارد و همچنین هفته گذشته، دادگاه رسیدگی به دعوی بیش از 402 هزار نفر شهروند ایرانی از عوامل کودتای 28 مرداد سال 1332 (دولت، وزارت خارجه، بانک مرکزی، آژانس مرکزی اطلاعات، وزارت خزانه‌داری و مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا) آغاز گردیده و به این وسیله بازخوانی تاریخ جنایات و توطئه‌ها علیه مردم ایران در معرض افکار عمومی نسل جدید قرار گرفته، به نظر می‌آید درخصوص مقطع اشغال ایران در زمان دو جنگ جهانی اول و دوم توسط ارتش‌های بیگانه که براساس اسناد در مجموع، به قتل عام حدود 15 میلیون ایرانی انجامید، لازم است، دادگاهی بین‌المللی برای روشن ساختن افکار عمومی جهانیان در قبال ظلم‌هایی که از سوی استعمارگران بر این سرزمین و ملت رفته، تشکیل شود.
خصوصا عریضه‌هایی که مردم مورد ظلم و ستم قرار گرفته در زمان اشغال ایران و روزگاری که هیچ ملجایی نداشتند، خطاب به مجلس شورای وقت نوشتند، هنوز در آرشیو این مجلس موجود است و هنوز از سوی هیچ مرجعی مورد رسیدگی قرار نگرفته است. اگرچه آن شاکیان از تجاوز بیگانه به جان و مال و ناموسشان، دیگر از این دنیا رفته‌اند ولی شکایت‌های بی‌پاسخ‌شان هنوز باقی است و می‌تواند اسناد رسیدگی به جنایات متفقین اشغالگر در آن دادگاه بین‌المللی باشد.
بزرگ‌ترين نسل‌کشي سده بيستم ميلادي
تاکنون درباره قحطي بزرگ سال‌هاي 1917-1919 ميلادي در ايران اطلاعات چندانی افشاء نگردیده و اهميت و جايگاه بزرگ اين حادثه در تعيين سرنوشت جامعه ايران، به‌ويژه صعود ديکتاتوري پهلوي، شناخته نشده است.
اما دکتر محمد قلی مجد، استاد دانشگاه پنسیلوانیای آمریکا، بر اساس اسناد موجود در مرکز اسناد ملّي ايالات متحده آمريکا (نارا)، تصويري هولناک از ايران سال‌هاي جنگ اوّل جهاني و پس از آن به دست داده است. اسناد علني شده دولت آمريکا درباره دوره تاريخي فوق، که در کتاب «قحطي بزرگ و نسل‌کشي در ايران، 1917-1919» دکتر مجد براي نخستين بار منتشر گردید، ثابت مي‌کند، بزرگ‌ترين نسل‌کشي سده بيستم ميلادي در ايران رخ داد و ايران بزرگ‌ترين قرباني جنگ اوّل جهاني بود.
طبق تحقيق دکتر مجد، در طول سال‌هاي 1917-1919 بين هشت تا ده ميليون نفر از مردم ايران در اثر قحطي يا بيماري‌هاي ناشي از کمبود مواد غذايي و سوءتغذيه از ميان رفتند و جمعيت ايران به شدت کاهش يافت.
محمدقلي مجد به بررسي علل اين قحطي نيز پرداخته و دولت انگلیس را به عنوان عامل و مسبب اصلي اين نسل‌کشي بزرگ تاريخ شناسانده است. قحطي در زماني رخ داد که ايران در زير سلطه ارتش اشغالگر انگلیس بود. در آن زمان، ايران تأمين‌کننده اصلي مواد غذائي و لوازم مورد نياز ارتش بريتانيا در منطقه به‌شمار مي‌رفت و بخش مهمي از محصولات کشاورزي ايران به‌وسيله ارتش انگلیس و پيمانکاران آن غارت مي‌شد.
اين سياست سبب کاهش شديد مواد غذايي در ايران شد. عجيب‌تر اينجاست که ارتش انگلیس مانع از واردات مواد غذائي از بين‌النهرين و هند و حتي از ايالات متحده آمريکا به ايران مي‌شد. در حالي‌که در بين‌النهرين (عراق) و هند وفور غله وجود داشت، در ميانه اين دو سرزمين، ايران از کمبود غله در رنج بود. در اين سال‌ها، دولت انگلستان، ايران را از درآمدهاي نفتي خود نيز محروم کرد و به‌طور خلاصه، به تعبير دکتر مجد، بريتانيا از قحطي و نسل‌کشي در ايران به عنوان ابزاري براي سلطه بر سرزمين ما بهره برد.
به‌رغم گذشت سال‌ها، هنوز نکات پنهان بسیاری درباره اين قحطي بزرگ و شگفت‌انگيز و تأثير آن در سرنوشت تاريخي ايران وجود دارد که آن را به يکي از رازهاي بزرگ سده بيستم بدل نموده است. قحطي بزرگ سال‌هاي 1917-1919 در ايران را مي‌توان «هلوکاست واقعي» دانست. بي‌ترديد، شناخت اين حادثه دهشتناک بر نگرش پژوهشگراني که درباره علل عقب‌ماندگي ايران در سده بيستم و ريشه‌هاي صعود ديکتاتوري پهلوي و پيامدهاي آن کار مي‌کنند، تأثير عميق بر جاي خواهد نهاد.
دکتر مجد در این باره چنین نوشته است:
«...يافته‌هاي من در اين زمينه واقعاً شگفت‌انگيز است و در داوري تاريخي ما تحول بزرگي ايجاد خواهد کرد. بزرگ‌ترين فاجعه نسل‌کشي قرن بيستم در کشور ما، ايران، اتفاق افتاده است...»
طبق اسناد آمريکايي، در سال 1914 جمعيت ايران بيست ميليون نفر بود که در سال 1919 به يازده ميليون نفر کاهش يافت. يعني حدود 8 الي ده ميليون نفر از مردم ايران از گرسنگي و بيماري‌هاي ناشي از کمبود مواد غذائي و سوءتغذيه تلف شدند. در اسناد آمريکايي مدارک مستندي دربارۀ اين تراژدي بزرگ انساني وجود دارد. چهل درصد از مردم ايران طي دو سه سال قلع‌و‌قمع و نابود شدند.
اشغال ایران در جنگ جهانی دوم
همچنین در جنگ جهانی دوم وقتی قوای روس و انگلیس و آمریکا وارد خاک ایران شدند، در تهران و سایر شهرهای ایران برای خود، محل استقرار به وجود آوردند. بسیاری از ادارات و سربازخانه‌ها و بیمارستان‌ها در اختیار آنها قرار گرفت و غذا و خوراک خود را از شهرهای مختلف ایران تامین کردند. در واقع قوت و غذای مردم ایران برای تغذیه آنها اختصاص یافت.
از همین روی دو ماه بیشتر طول نکشید که ایران دچار کمبود مواد غذایی شد. گرانی سرسام‌آور، سراسر مملکت را در بر گرفت به طوری که در سال‌های 1321 و 1322 عده زیادی از مردم براثر فقر مردند و همه روزه در خیابان‌های شهرها، شاهدان و رهگذران، عده‌ای را می‌دیدند که از بیماری جان می‌دهند. این وضع تا پایان جنگ در ایران ادامه داشت.
متفقین تمامی وسائل حمل‌ونقل خصوصی، دولتی و نظامی ایران را به تصرف خود درآورده بودند. آنها تمامی کامیون‌های موجود، تانکرهای نفتکش، اتوبوس‌های مسافری و حتی اتوبوس‌های شهری را نیز متصرف شدند. تعداد کامیون‌های غیر ارتشی متصرفی متفقین به 3000 دستگاه می‌رسید. متفقین شبکه راه آهن ایران را هم در اختیار خود گرفتند.1
محمد خان ملک یزدی در کتاب «ارزش مساعی ایران در جنگ» درباره خسارات راه آهن ایران می‌نویسد:
«... راه آهن ایران در جنگ جهانی دوم... 3 میلیون و 619 هزار و 728 تن مهمات به سوی شوروی حمل کرده و... یک میلیارد و 78 میلیون و 948 هزار ریال به این راه آهن خسارات وارد آمده است...»2
اشاعه بیماری‌های واگیردار و خطرناک از دیگر رهاوردهای ارتش‌های متفقین برای ایران در طول اشغال این سرزمین بود. آنها انواع و اقسام بیماری‌های مسری همچون وبا و تیفوس و آنفلوانزا و... را برای ایرانیان به ارمغان آورده و با قبضه کردن بیمارستان‌ها و سیستم بهداشت و درمان کشور برای سربازان خود، راه‌های علاج را از هموطنان ما دریغ کرده و به این ترتیب میلیون‌ها نفر را به کام مرگ فرستادند.
در آرشیوهای مختلف، آمار گوناگونی از این قتل‌ها و کشتارها و همچنین مرگ و میری که از طریق جنگ جهانی دوم برای ملت ما به ارمغان آمد ارائه شده که رقم‌هایی بیش از 5 تا 6 میلیون نفر تلفات را نشان می‌دهد.3
به شکایت‌های مردم هنوز رسیدگی نشده
مجموعه‌ای از اسناد موجود در آرشیو مجلس شورای اسلامی درباره جنگ جهانی دوم، اختصاص دارد به خساراتی که ارتش و نیروهای متفقین به مردم عادی، کسبه، بازرگانان و اهالی کوچه و بازار وارد آوردند. این نیروها غالبا با خودروهای خود، مردم را زیر گرفته یا به طرفشان شلیک کرده و یا به انحاء مختلف این افراد را به قتل رساندند. بسیاری از این اسناد که به صورت عریضه و شکایت تنظیم شده، هیچ‌گاه مورد رسیدگی قرار نگرفت و سال‌های طولانی در آرشیو مجلس شورای ملی آن زمان، وزارت کشور و یا نهادها و ارگان‌های دیگر باقی ماند.4
اگر لطمات این آسیب‌ها بررسی شود، مشاهده می‌گردد عمده کسانی که در این حوادث به قتل رسیدند، خودشان سرپرست خانواده بوده یا چندین خانواده را سرپرستی می‌کردند. در گزارش وزیر کشور وقت به وزارت امور خارجه در سال 1322 یعنی دو سال پس از اشغال ایران توسط متفقین، مجموعه‌ای از جنایات و تعرضات و آزار و اذیت‌های مردم توسط ارتش‌های متفقین به ویژه نیروهای آمریکایی فقط در ماه اردیبهشت همان سال 1322 ذکر شده است.
مجموعه‌ای از ضرب و شتم مردم توسط سربازان آمریکایی، تعرض به ناموس مردم از طریق ربودن زن‌ها و دست درازی کردن به آنها، چاقوکشی در ملاءعام توسط سربازان مست آمریکایی، مجروح نمودن رهگذران، تصادف و زیر گرفتن مردم که منجر به ضرب و جرح شده و... یعنی کلکسیون شنیعی از رفتار غیر انسانی اشغالگران و ارتش‌های بیگانه به خصوص آمریکاییان در شرایط اشغال و تصرف سرزمین دیگران در این گزارش ارائه شده است. در بخش انتهائی گزارش یاد شده خطاب به وزیر امور خارجه آمده است:
«... به طوری که ملاحظه می‌فرمایند، سوء رفتار و مزاحمت سربازان آمریکایی و ارتکاب آنها به قتل‌های عدیده و مخصوصا تجاوز به خانه‌های مردم بیش از همه جالب توجه و مایه بسی تاسف است...»
اردیبهشت 1322- وزیر کشور»5
گزارش وزارت امورخارجه به سفارت ایران در واشنگتن در 4 اردیبهشت 1322 نیز به فجایعی که نیروهای انگلیسی طی حضورشان در ایران، مرتکب شدند، به طور ریز و جزئی پرداخته است. مثلا به غارت بردن خواربار و غلات و آذوقه ایرانیان، تعرض به زن‌ها و تجاوز به خانه‌ها و اموال و دارایی‌های مردم و قتل و کشتار ایرانیان در هر فرصت و موقعیتی و اینچنین سند یاد شده تبدیل به گزارش دیگری درباره جرائم و جنایات ارتش‌های اشغالگر ایران طی سال‌های جنگ جهانی دوم می‌گردد.
______________________________
1- اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم (4 جلد) – مرکز پژوهش و اسناد ریاست‌جمهوری– نشر خانه کتاب- چاپ اول- اردیبهشت 1390
2- ارزش مساعی ایران در جنگ- محمد خان ملک یزدی- کتابخانه مؤسسه اطلاعات- دی ماه 1324- صفحه 170
3- اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم (4 جلد)- پیشین
4- آرشیو کتابخانه مجلس شورای اسلامی – اسناد جنگ جهانی دوم – عریضه‌ها و نامه‌های مردم
5- اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم (جلد چهارم) – پیشین – صفحه 16 و 17