۳۰۷ - استفتاء از رهبر معظم انقلاب اسلامی: وقف پول نقد ۱۴۰۳/۰۷/۲۰
استفتاء از رهبر معظم انقلاب اسلامی:
وقف پول نقد
۱۴۰۳/۰۷/۲۰
وقف پول نقد
س) می‌خواهم مبلغی را وقف کنم؛ آیا می‌شود پول نقد را وقف کرد؟ چگونه و کجا باید پرداخت کنم؟
ج)وقف پول، اشکال ندارد و شما به عنوان واقف می‌توانید خودتان به امور مربوط به مال موقوفه رسیدگی کنید و یا اینکه شخصی را به عنوان متولی انتخاب کنید، تا امور مربوط به مال موقوفه را انجام بدهد و پول را در جهتی که وقف شده، مصرف کند. مثلاً اگر وقف فقرا کرده‌اید، می‌توانید آن را به فقرا قرض بدهید.
وقف قدر السهم
س) آیا وقف قدر السهم در ملک مشاعی و یا سهام کارخانه‌ای که متعلق به خود شخص است، نیاز به اذن سایر شرکا دارد؟ یعنی بدون اذن شرکاء نمی‌تواند قدر السهم خود را وقف کند؟
ج) وقف سهام یا مال مشاع، جایز است مشروط به اینکه در جهت وقف هر چند بعد از تفکیک و تقسیم قابل انتفاع باشد و نیازی به اذن سایر شرکا ندارد؛ ولی در اموال مشاع تصرف خارجی هیچ‌کدام، بدون اجازه مابقی شرکا، جایز نیست.
نجاست فرش مسجد
س) اگر انگشت به اندازه کمتر از یک درهم خونی شود و به فرش مسجد برخورد کند، تکلیف چیست؟
ج) اگر یقین دارید که نجاست به فرش سرایت کرده است، بنابر احتیاط واجب باید فوراً آن را تطهیر کنید.
حکم مسجد آپارتمانی
س) محل کار بنده در طبقه چهارم ساختمانی است که طبقه اول آن مسجد است. این مسجد ابتدا که صیغۀ مسجد خوانده شده است، فقط ساختمان مسجد بوده و طبقات بالاتر پس از مدتی با شرط خیّرین که به مدت ده سال در اختیار مؤسسات فرهنگی مذهبی قرار گیرد، ساخته شد و فقط همان طبقه اول، صیغه مسجد جاری شده است. با توجه به عذر شرعی و محدودیت ورود خانم‌ها به مساجد، آیا طبقه چهارم این ساختمان هم شامل مسجد می‌شود یا خیر؟
ج) در فرض سؤال، حکم مسجد را دارد.
تعیین شرط در وقف
س) در سایت رهبر معظم انقلاب در مسئله‌ای آمده است:
واقف هنگام وقف می‌تواند شرط کند که هر زمان نیازمند شد، وقف به او برگردد که در این صورت، اگر واقف بمیرد و قبل از مرگ محتاج شده باشد، به‌عنوان ارث محسوب می‌شود و اگر محتاج نشود، به حالت وقف باقی می‌ماند.
با توجه به اختلاف نظری که بین مسئله گویان پیش آمده، نسبت به اینکه برخی می‌گویند این مسئله غلط است و برخی می‌گویند صحیح است؛ لطفاً بفرمایید که آیا جعل خیار یا شرط‌‌‌های این چنینی در وقف، صحیح است یا خیر؟
ج) مسئله و شرط مذکور در وقف، صحیح است.
تبدیل موقوفه غیر مفید
س) بنده جدیداً به عنوان فرزند ذکور اکبر، متولی باغ وقفی‌ای شده‌ام که باید درآمد میوۀ آن، صَرف قرآن‌خوانی مادربزرگم شود؛ اما متأسفانه ده سال است هیچ درآمدی نداشته و درختان میوۀ دیگر وجود ندارد و نیاز به هزینه، اعم از کاشت نهال و... دارد تا بعد از میوه دادن، صَرف در قرآن‌خوانی شود؛ اما بنده پولی جهت هزینه در این ملک را ندارم. آیا می‌توانم از باب تبدیل به احسن با پولِ فروش این باغ، منزلی را تهیه و وقف در این کار کنم و اجارۀ آن را در مقصود واقف هزینه کنم؟
ج) در صورتی که با فروش قسمتی از باغ، امکان إحیاء آن وجود داشته باشد، فروش تمام آن جایز نیست؛ ولی اگر این‌گونه اقدام، فایدۀ چندانی نداشته باشد و امیدی به مثمر شدن آن در آیندۀ نزدیک و یا انتفاء از آن به شیوه‌های دیگر نباشد، (مثل اجاره دادن آن برای استفاده‌های دیگر) در این صورت می‌توانید آن را فروخته و تبدیل به باغ یا خانه‌ای دیگر کنید.
نمایش فیلم در مسجد
س) لطفا حکم پخش کلیپ‌های انقلابی را همراه با موسیقی و یا مرگ بر آمریکا و... در مسجد بفرمایید.
ج)تبدیل مسجد به مکانی برای نمایش فیلم‌های سینمایی جایز نیست؛ ولی نمایش فیلم‌های مذهبی و انقلابی دارای محتوای مفید و آموزنده به مناسبت خاصی و بر حسب نیاز و تحت نظارت امام جماعت مسجد اشکال ندارد؛ در هر صورت واضح است که مسجد جایگاه شرعی خاصی دارد، لذا اگر پخش موسیقی در آن منافی با حرمت مسجد باشد، حرام است، حتی اگر موسیقی غیر لهوی باشد.
ورود دیوانگان به مسجد
س) آیا ورود دیوانگان به مسجد مکروه است؟
ج)راه دادن دیوانه به مسجد مکروه است.
حق اجاره در صلح عُمری
س)آقایی یک واحد منزل مسکونی را برای همسرش صلح عُمری کرده و در قرارداد، هیچ‌گونه قید و شرطی ذکر نشده است. آیا این زن، الآن (در زمان زنده بودن زوج) و همچنین بعد از وفات زوج، حق اجاره دادن آن واحد منزل مسکونی را دارد؟
ج)زن در فرض سؤال به جهت عقد صلح، مالک منافع خانه شده و می‌تواند منافع را اجاره دهد.
تعیین جای قبر در قبرستان وقفی
س) در روستای ما تعدادی از اهالی اقدام به تعیین جای قبر خود در آرامستان روستا کرده اند که در آینده برای تدفین اموات خود از آن استفاده کنند؛ با توجه به اینکه ملک مزبور وقف دفن اموات است و آرامستان در آینده با کمبود زمین مواجه خواهد شد، آیا شرعاً تعیین جای قبر در این ملک موقوفه جایز است؟
ج)در فرض سؤال که قبرستان، ملک وقفی است، کسی حق ندارد حریمی در قبرستان عمومی ایجاد کند و از دفن اموات مؤمنین در آن جلوگیری نماید.
تغییر کاربری ملک وقفی
س)مسافرخانه‌ای قدیمی در روستا بوده که بعد از مدت‌ها تعطیلی، قسمت اعظم آن در تعریض کوچه رفته و مقدار ناچیزی که قابل استفاده نیست باقی مانده است. آیا می‌شود این مقدار را به ملک مجاور فروخت و پول آن را در ساخت ملک عام المنفعه دیگری مثل سرویس بهداشتی مسجد استفاده کرد؟
ج)اگر مسافرخانه یاد شده وقف برای مسافران شده است، در صورتی که مقدار باقی‌مانده، هر چند مثلاً به اندازه یک اتاق، قابل استفاده برای مسافران باشد، باید در همان جهت وقف استفاده شود و فروش یا تغییر کاربری آن جایز نیست.
استفاده از وسایل وقف شده به مسجد
س)
۱- صحن و حیاط مسجد جزء مسجد نیست؛ آیا می‌توانیم فرش مسجد را برای نماز و مراسم به صحن مسجد منتقل کنیم؟ انتقال فرش مسجد به حسینیه چطور؟
۲- برای مراسم اهل بیت و نیمه شعبان گاهی اوقات صندلی‌های مسجد را به کوچه جنب مسجد منتقل می‌کنند؛ آیا این کار جایز است؟ (صندلی‌ها مال مسجد است نه وقف مسجد)
ج۱و۲) امول مذکور تابع کیفیت وقف و قصد اهدا کنندگان است؛ اگر برای استفاده در مراسم مربوط به مسجد، وقف یا اهدا شده است، در صورتی که مراسم مربوط به مسجد باشد، اشکال ندارد؛ اما اگر برای خصوص استفاده در شبستان مسجد وقف یا اهدا شده باشد، استفاده در بیرون از مسجد جایز نیست.