ولید الخالدی
ترجمه امیرحسین بابالار
بيت نقـّوبا
موقعيت:
PGR: 161134
فاصله تا قدس: 9/5 كيلومتر
متوسط ارتفاع: 660 متر
تملك و کاربری زمين‌های روستا در سال 45/1944 (هكتار):
مالكيت
عرب: 195/8
يهودي: 95/1
مشاع: 7
مجموع: 297/9
کاربری
زراعی: 108/7
درصد از كل: 36%
عمارت ساختماني : 0/9
جمعيت:
سال 1931: 177 نفر
سال 45 / 1944: 240 نفر
تعداد خانه‌ها (سال 1931): 41 باب
بيت نقـّوبا پیش از 1948
روستا بر روی تپه‌ای دراز که در راستایی شمالی- جنوبی امتداد یافته و از همۀ جناح‌ها بجز شمال توسط چند مسیل محاصره شده بود قرار داشت. بيت نقـّوبا رو به روستای صوبا در جنوب و در ضلع شمالی جادۀ قدس - يافا ساخته شده بود. جاده‌های فرعی آن را به پنج روستای نزدیکش مرتبط می‌ساخت.
در اواخر قرن نوزدهم، بيت نقـّوبا روستایی بود ساخته شده بر دامنۀ یک تپه که در جنوب آن یک چشمه قرار داشت.
[SWP (1881) III:16] روستا طرحی مستطیلی‌شکل داشت؛ بیشتر خانه‌ها و دکان‌های کوچک آن از سنگ بنا شده بود.
ساکنین روستا مسلمان بودند. آب آشامیدنی روستا از چشمه‌ای در حاشیۀ شرقی آن تأمین می‌شد.
آنها به پرورش درختان زیتون و انگور که عمدتاً در غرب روستا و در کف درّه‌ها کاشته شده بودند می‌پرداختند، و محصولات خود را با آب چشمه‌ها آبیاری می‌کردند.
درختستان‌های زیتون 19/4 هکتار از زمین‌های آنها را به خود اختصاص داده بود.
گیاهان هرز در پایین دامنه‌ها رشد می‌کردند. در سال 45/1944 جمعاً 51/5 هکتار از زمین‌های روستا به کشت غلات و حبوبات اختصاص می‌یافت؛ 30/3 هکتار هم آبیاری شده و یا برای احداث باغاتی که 19/4 هکتار از آنها باغ زیتون بود مورد استفاده قرار می‌گرفت. خربة الخنازير (162135) و خربة الرأس در نزدیکی روستا واقع شده بودند.
اشغال روستا و اخراج ساکنین آن
تنها اطلاعات در دسترس دربارۀ اشغال بيت نقـّوبا این است که این روستا در اوایل آوریل 1948 اشغال شده است. این مسئله نشان می‌دهد که روستا در گسترۀ عملیات نچشون، یعنی بزرگ‌ترین عملیات هاگانا تا آن زمان سقوط کرده است.
بنی موریس مورخ اسرائیلی عملیات نچشون را به عنوان «نقطۀ عطفی که از مشخصه‌های آن قصد و تلاش برای پاکسازی دائمی کل منطقه از روستاهای عرب و روستائیان دشمن یا بالقوه دشمن بوده» توصیف کرده است.
عملیات مزبور توسط رئیس آژانس یهود، دیوید بن‌گوریون و ستاد فرماندهی هاگانا در آغاز آوریل طراحی شده بود.
در شب مابین 31 مارس و اول‌آوریل 1948، بن‌گوریون و اعضای ستاد فرماندهی هاگانا تصمیم گرفتند که عملیات ویژه‌ای را برای تسخیر روستاها در دو طرف جادۀ تل‌آویو - قدس به اجرا درآوردند.
آنها این عملیات را در چارچوب عمومی طرح دالت طراحی کردند. نیرویی متشکل از 1500 سرباز عضو پالماح (سه گردان) به شکلی اختصاصی و برای این تهاجم تجهیز و آماده شد.
در دستورات عملیاتی آنها تأکید شده بود: «قرار است با تمام روستاهای عرب موجود در امتداد محور (خلدة - قدس) همچون جماعت دشمن یا پایگاه‌های دشمن‌خیز برخورد شود.»
عملیات نحشون در روز 6 آوریل با اشغال ديرمحيسن و روستای همسایه، خلدة (که هر دو در فرمانداری الرّملة قرار داشتند) آغاز شد. روستای قالونيا، که در خطی مستقیم در 3 کیلومتری شرق بيت نقّوبا قرار داشت، یکی از اصلی‌ترین اهداف عملیات بود و براساس مندرجات کتاب تاریخ هاگانا در روز 11 آوریل مورد حمله قرار گرفت.
نیویورک تایمز گزارش کرد که یگان‌های هاگانا «تعداد زیادی از خانه‌ها را منهدم کرده و در حالی که کل روستا در میان شعله‌های آتش می‌سوخت آن را ترک کردند.» منابع خبری گزارش‌های متفاوتی از نحوۀ اخراج ساکنین قالونيا ارائه کرده‌اند.
خبرنگار نیویورک تایمز نوشت که بیشتر روستائیان قبلاً از روستا اخراج شده بودند و به بقیۀ آنها هم دستور داده شد روستا را قبل از تخریب آن ترک
کنند. موریس ادعا می‌کند که اهالی روستا پیشتر و در روزهای 2 و 3 آوریل در نتیجۀ حملۀ پالماح فرار کرده بودند، اما یک منبع خبرپراکنی متعلق به ایرگون همان زمان اعلام کرد که ساکنین قالونيا در نتیجۀ قتل عامی که در روز 9 آوریل در دير ياسين روی داد پابه فرار گذاشتند.
دير ياسين (در فرمانداری قدس) محل وقوع مشهورترین و شاید خونبارترین بی‌رحمی و قساوت جنگ بود.
نیروهای ایرگون و اشترن به روستا هجوم بردند و براساس گواهی خود آنها و هاگانا، در حدود 245 نفر از مردم روستا، شامل زنان، کودکان و سالخوردگان را به تیغ مرگ سپردند.
اشغال دير ياسين در چارچوب عمومی عملیات نحشون هاگانا قرار می‌گرفت.
براساس نظر موریس، ساکنین منطقۀ تصرّف شده در عملیات نحشون، یا قبل از به تصرّف درآمدن روستاهایشان و یا در جریان اشغال آنها فرار کردند.
به همین دلیل، او می‌گوید صدور دستور برای اخراج آنها ضروری نبوده است. تا روز 15 آوریل، گردان‌های پالماح و هاگانا به اهداف مدّ نظر عملیات دست یافتند.
نیویورک تایمز اعلام کرد که اشغال روستاها «یک موفقیت تاکتیکی مهم» در نبرد برای قدس محسوب می‌شد.
M:xvii, xviii; see M:111-15, 158; NYT:۴۸/4/۸, ۴۸/4/۱۰, ۴۸/4/۱۲, ۴۸/4/۱۷, ۴۸/5/۲۷; Q:8; R:158, 497, 514; S:1546-48, 1560-63; T:205 ff.]
بيت نقّوبا، با توجه بموقعیتی که داشت، به احتمال زیاد در حوالی همان زمانی اشغال شد که القسطل و قالونيا که هر دوی آنها بلافاصله پس از اشغال با خاک یکسان شدند به تصرّف درآمدند.
موریس تاریخ این واقعه را ارائه کرده اما اشاره‌ای به سرنوشت اهالی روستا نمی‌کند.
[M:xviii; see M:111-12]
آبادی‌های اسرائیلی در زمین‌های روستا
اسرائیل آبادی بیت نکوفا (162134) را در سال 1949 بر روی بقایای روستا احداث کرد.
روستا در حال حاضر
چند خانه از خانه‌های روستا همچنان به عنوان محل اقامت یا اصطبل مورد استفاده قرار می‌گیرد. این خانه‌ها از سنگ ساخته شده‌اند و بسیاری از آنها سقف‌های گنبدی دارند از سنگ‌هایی که از میان ویرانه‌های خانه‌های روستا بیرون کشیده شده برای ساختن پلکان برای ورودی خانه‌های جدیدالاحداث یهودیان استفاده شده است.
درختان بادام و زیتون و کاکتوس‌ها محوطه را پوشانده‌اند. چیزی که به احتمال زیاد به عنوان نمونه‌ای منحصر به فرد در میان همۀ روستاهای اشغال شده که سکنه آنها اخراج شدند از آن یاد می‌شود، احداث یک روستای عربی با همین نام در جنوب محوطۀ اصلی روستا در سال 1962 بوده است که به تعدادی از آوارگان اهل روستای قدیم اجازه داده شد در آنجا زندگی کنند.
قبرستان روستای قدیمی در حدود 0/5 کیلومتری محوطۀ روستا قرار دارد. ساکنین روستای جدید همچنان از آن نگهداری می‌کنند.