پرسش: چگونه بايد دربين جوانان نسبت به اصل حجاب علاقه ايجاد كرد ؟

پاسخ : دررابطه با مسأله حجاب غالب بحثها دراطراف مصالح رعايت حجاب وآثار مطلوب آن دراجتماع وخانواده ومضرات رعايت نكردن آن مي باشد . به طور كلي عوامل مؤثر علاقه مندي جوانان عبارتند از :

1ـ شناخت مصالح رعايت حجاب وتبعات ومضرات عدم رعايت آن ، به اين صورت كه اگر مصالح ومضرات اين امر را ازحيث معرفتي خوب تبيين كنيم به آن سيستمي كه درساختار وجودي انسانها است توجه كرده ايم زيرا ما انسانها قبل ازاينكه اقدام به عملي كنيم ياازعملي خودداري كنيم درصورت ذهني خود آن عمل راتصور مي كنيم وازتصور مصالح آن عمل ، شوقي دروجود ما برانگيخته مي شود ودرانجام آن عمل ميل ورغبت پيدا مي كنيم يااگر بدانيم كه چه عوارض بدي دارد انگيزه ترك واجتناب براي ما ايجاد مي شود اين شناخت ومعرفت مصالح ومضرات يكي ازراههايي است كه مابايد ازآن استفاده كنيم به اين صورت كه تبعات داشتن حجاب خوب ومناسب وعدم رعايت آن وبازتابش رابتوانيم طوري تشريح كنيم كه به صورت واقعي براي آن مستنداتي عيني وجود داشته باشد تا فرد بتواند آن راتصديق كند.درمورد اين عامل شهيد مطهري دركتاب مسأله حجاب مي فرمايند:" حقيقت امر اين است كه درمسأله پوشش ـ وبه اصطلاح عصر اخير حجاب ـ سخن دراين نيست كه آيا زن خوب است پوشيده دراجتماع ظاهر شود ياعريان ؟ روح سخن اين است كه آيا زن وتمتعات مرد از زن بايد رايگان باشد ؟ آيا مرد بايد حق داشته باشد كه از هرزني درهر محفلي حداكثر تمتعات را به استثنا زنا ببرد يانه ؟اسلام كه به روح مسائل مي نگردجواب مي دهد خير، مردان فقط درمحيط خانوادگي ودركادر قانون ازدواج وهمراهبايك سلسله تعهدات سنگين مي توانند اززنان به عنوان همسران قانوني كامجويي كنند، اما درمحيط اجتماع استفادهاززنان بيگانه ممنوع است وزنان نيز ازاينكه مردان رادرخارج ازكانون خانوادگي كامياب سازند به هرصورت وبه هرشكلي ممنوع مي باشد.درست است كه صورت ظاهر مسأله اين است كه زن چه بكند ؟ پوشيده بيرون بيايد يا عريان ؟ يعني آنكس كه مسأله به نام او عنوان مي شود زن است واحياناً مسأله با لحن دلسوزانه اي طرح مي شود كه آيا بهتر است زن آزاد باشد يامحكوم واسير درحجاب ؟ اما روح مسأله وباطن مطلبچيز ديگر است وآن اينكه آيا مردبايد دربهره كشي جنسي اززن ، جز از جهت زنا ، آزادي مطلق داشته باشد يا نه ؟ يعني آنكه دراين مسأله ذي نفع است مرد است نه زن ولااقل مرد اززن دراين مسأله ذي نفع تر است به قول ويل دورانت " دامن هاي كوتاه برايهمه جهانيان بجز خياطان نعمتي است " پس روح مسأله ، محدوديت كاميابي ها به محيط خانوادگي وهمسران مشروع ، يا آزاد بودن كاميابي ها وكشيده شدن آنها به محيط اجتماع است . اسلام طرفدار فرضيه اول است . از نظر اسلام محدوديت كاميابي ها ي جنسي به محيط خانوادگي وهمسران مشروع ، ازجنبه رواني به بهداشت رواني اجتماع كمك مي كند وازجنبه خانوادگي سبب تحكيم روابط افراد خانواده وبرقراري صميميت كامل بين زوجين مي گردد وازجنبه اجتماعي موجب حفظ واستيفاء نيروي كاروفعاليت اجتماع مي گردد وازنظر وضع زن دربرابر مرد، سبب مي گردد كهارزش زن دربرابر مرد بالا رود.فلسفه پوشش اسلامي به نظر ماچند چيز است بعضي ازآنها جنبه رواني دارد وبعضي جنبه خانه وخانوادگي وبعضي ديگر جنبه اجتماعي وبعضي مربوط است به بالا بردن احترام زن وجلوگيري ازابتذال او.حجاب دراسلام ازيك مسأله كلي تر واساسي تري ريشه ميگيرد وآن اينست كه اسلام مي خواهد انواع التذاذهاي جنسي ، چه بصري ولمسي وچه نوع ديگر به محيط خانوادگي ودركادر ازدواج قانوني اختصاص يابد ، اجتماع منحصراً براي كاروفعاليت باشد . برخلاف سيستم غربي عصر حاضر كه كار وفعاليت رابا لذتجويي هاي جنسي به هم مي آميزد اسلام مي خواهد اين دو محيط راكاملا ازيكديگر تفكيك كند " 1همانطور كه ملاحظه مي كنيد درعلاقه مند كردن جوانان به رعايت پوشش دريكمحور به بيان مصالح ومفاسد رعايت حجاب وعدم رعايت آن پرداخته مي شود البته اين بحث خيلي گسترده است وجنبه هاي مختلفي را شامل مي شود كه دراينجا به تأثيرات آن ، درخانواده مي پردازيم .يكي ازتأثيرات رعايت حجاب به محيط خانواده برمي گردد . خانواده به عنوان يك اجتماع كوچك ازاين عامل بسيار متأثر مي شود به عنوان مثال يك خانم وقتي باپوشش مناسب دراجتماع ظاهر مي شود رعايت اين امر موجب آرامش رواني خودش وخانواده اش مي گردد اما اگر خداي نكرده خلاف اين امر باشد يعني زن باعدم رعايت پوشش درجامعه ظاهر شود اين تصور را براي مرد ايجاد مي كند كه براي غير، زينت كرده و براي غير ، خودش را عرضه مي كند يااگر زن نسبت به شوهرش احساس كند كه او بدنبال ديگراننكته اي كه دراينجا وجود دارد اين است كه تبعات اين مسأله خيلي مهم است كه اين تبعات عبارتند از:1 ـ اين حس هرچقدر تحريك شود و به آن دامن زده شود هميشه قابل امتداد است يعني به هرحال مرد مي بينددراجتماع به هر مرتبه اي كه بوالهوسي وشهوتراني اش را ادامه دهد حدوپاياني ندارد لذا آرامش دروني خود را ازدست مي دهد واينازهمه تبعات مهم تر است .

2ـ آرامش رواني همسرش ازبين مي رود.

3ـ اين مسأله تبعاتي نيز نسبت به فرزنداني كه دراين خانواده تربيت مي شوند دارد وقتي مرد وزن هردو خودشان رابراي غير زينت كردند ودرجامعه بدنبال غير بودند واعتنايي نسبت به هم نداشتند يكديگر رانمي توانند تحمل كنند وبراي هم آزار دهنده مي شوندواين بخاطر اين است كه درجامعه نمونه هاي مناسب تر با امتيازاتعالي تر مي بينند اينها همه اثرات بي تقوايي دررعايت پوشش وچشم چراني است كه آرامش روحي را به هم مي زند واين عوارض را ايجاد مي كند واگر درخانواده فرزنداني هم باشند نزاع پدرومادر لطمه زيادي به آنها وارد مي كند.

4ـ ازتبعات ديگر اين مسأله تبهكاري ، جنايت وكشتار است زيرا بسياري ازآمارهاي مربوط به تبهكاري ، جنايت وكشتارها به اين محركهاي قوي برمي گردد كه افراد رااز ماندن درحدود قانوني وشرعي خود خارج مي كند وعامل ايجا د جرم وجنايت مي شود خلاصه ابعاد مسأله خيلي گسترده است . به طور كلي باعدم رعايت اين مسأله ازيك جهت اجتماع ازكامروايي وكامجويي سالم نمي ماند وازجهت ديگر خود انسانها دچار آشوب وبحران مي شود به طوري كه معنويت وراه هدايت دراين آشفتگي وبحران روحي براي آنها قابل درك نيست وفلسفه زندگي ، راه هدايت وسلوك ، تعاليم انبياء وتعليم وتربيتها همه اينها نقض غرض مي شود يعني كلاً معطل باقي مي ماند وقابليت جزم نسبت به اين مسائل ازبين مي رود .

2 ـ عكس العمل اجتماع ومحيط درمورد مسأله حجاب ، اگر علاقه مندي درجوانها نسبت به اين مسأله بخواهد زياد شود غير ازتبيين خوب بازتاب رعايت حجاب ويا مضرات عدم رعايتش بايد به عامل اجتماع هم اشاره كنيم چگونگي برخورد جامعه عاملي است كه مي تواند درعلاقه مندي يا عدم علاقه مندي جوانان ا ثر بگذارد به عنوان مثال اگر خانمي باپوشش مناسب درمحيط دانشگاه يااداره يا جاهاي مختلفببينند كه به جهت داشتن حجاب مورد تحقير قرار مي گيرد ونسبت به او بي اعتنايي مي شود وبرخوردهايمنفي با او صورت مي گيرد اينها مي تواند موجب بي علاقگي اين فرد به حجاب شود.دراين زمينه استاد يوسف غلامي دركتاب مبلغان وپديده كم حجابي مي فرمايند: " دراين مرحله ضروري ترين طرح جلب اعتماد بانوان است هرگاه آنان مطمئن شوند كه جامعه ارزشهاي معنوي ايشان را مي شناسد وبه آن ارج مي نهد شتابزده براي اثبات آن ارزشها به جلوه نمايي رو نمي كنند . " 2براي ايجاد علاقه مندي بايد سعي كنيم كه جامعه خود را از اين نظر متناسب وهماهنگ باايجاد اين علاقه درجوانان قرار دهيم به اين صورت كه ، مراكز آموزشي ومحلهايي كه جوانها بيشتر درآنجا حضور دارند نسبت به پديده حجاب وپوشش استقبال وديده احترام3ـ عامل سوم كه بسيار مهم است تربيت هاي خانوادگي است گاهي اوقات مي بينيد كه درخانوادهاي پدر ومادر اهتمام جدي دارند به اينكه فرزندانشان افرادي قانونمند باشنديعني درك كنند كه درمحيط كوچك خانواده هم قوانيني حاكم است از جمله : رعايت حقوق ديگران ، تقسيم كار ، انجام مسئولتها ووظايف و . . . .لذا اگر ازدوران كودكي تربيت به اين صورت باشد وشخصيت كودك با اين مبنا شكل بگيرد دراين صورت قبول قيد وبند براي رسيدن به منافع ومصالح حجاب برايش آسان مي شود اما اگر رها شود وپدر ومادر اورا به رعايت ضوابط وقوانيني كه لازمه يك زندگي مشترك است مقيد نكنند ، او را بي مسئوليت رهاكنند ودررعايت وعدم رعايت آداب ، رسيدگي لازمرا نسبت به او انجام ندهند اين فرد بي پروا وقانون شكن بار مي آيد وچون درمحيط خانواده قانون ورعايت حقوق ديگران را ياد نگرفته است آنچه كه راحت ولذت درآن است همان را انتخاب مي كند و پذيرشقيدوبند براي او خيلي مشكل مي شود وبا اين روحيه وساختار شخصيتي رعايت مسأله حجاب مانند همه ارزشهاي ديگر چون باسختي ها ومشقتهايي همراه است براي او امر مشكل وسختي مي شود لذا نسبت به پذيرش حجاب عكس العمل منفي ازخود نشان مي دهد. به عنوان مثال وقتي دختري به سن تكليف برسد وبا اين حال حجابش را رعايت نكند وپدرومادرش هم اهتمامي به اين امر نداشته باشند و ازآن طرف درجامعه نيز فضاي مناسبي براي فراركردن اززير بار اين مسئوليت وبي قيد وبندي فراهم باشد برگرداندن چنين شخصي وعلاقه مند كردن او به مسأله حجاب امر مشكلي خواهد بود.غير ازاين سه عامل مهم عنوان ديگري نيز وجود دارد كه به چند مورد اشاره مي شود :

1 ـ درموارد خاص گاهي مي شود كه فردي به خاطر علاقه اش به فرد ديگر وتأمين رضايت او ازحجاب استقبال مي كند يابرعكس حجاب راكنار مي گذارد.

2ـ نقش يك مربي ، معلم يادوست يا افرادي كه تحصيلات ويژه دارند

3 ـ بعضي از اغراض شخصي وفردي ، مثلاً فردي به مسأله تمكن مالي خيلي اهميت مي دهد اما براي رسيدن به اين تمكن مالي مي بيندراهش اين است كه حجابش را كنار بگذارد مثلاً اقدام به ازدواجي مي كند كه با اين ازدواج به تمكن مالي مي رسد اما حجاب رامانع ازرسيدن به مقصودش مي بيند به همين خاطر آنرا كنار مي گذارد يابرعكس داشتن حجاب راوسيله رسيدن به اين مقصود مي بيند لذا آن را انتخاب مي كند غير ازاين سه مورد موارد خاص زياد ديگري نيز وجود دارد كه برسر مسأله حجاب تأثير دارد وعوامل كلي هم كه بيان شد منحصر دراين سه مورد نيست وممكن است عوامل كلي ديگري نيز وجود داشته باشد كه بحث مفصلي مي طلبد .

ادامه دارد