زلال بصیرت (۶۱) - الگو‌گیری از حضرت زهرا(س) در روح کار و نه شکل آن ۱۳۹۴/۱۲/۱۹
زلال بصیرت
الگو‌گیری از حضرت زهرا(س) در روح کار و نه شکل آن
بسم الله الرحمن الرحیم
میان زن ومرد تفاوت‌هایی وجود دارد، بر اساس همین تفاوت‌ها، خداوند مسئولیت‌های متفاوتی را به زن و مرد واگذار کرده است. به عنوان نمونه خداوند کارهای سنگین را از عهده بانوان برداشته است و این ناشی از تفاوت جسمی بین زن و مرد است اما زن و مرد در امكان رسیدن به کمال هیچ تفاوتی با هم ندارند، به عنوان مثال خداوند متعال، همسر فرعون و همچنین حضرت مریم(س) را الگو برای همه مؤمنان اعم از زن و مرد قرار داده است. البته با توجه به این آیات و از آنجا که مقام حضرت زهرا(س) بالاتر از این دو بانوی بزرگوار است، قطعا حضرت زهرا(س) نیز الگو برای همه زنان و مردان هستند.
بی‌شک مرد و زن در مسیر قرب الهی و رسیدن به سعادت ابدی مثل هم هستند، اما این منافاتی ندارد که با توجه به تفاوت‌های زن و مرد و قابلیت‌های جسمی و روحی هر کدام، مسئولیت‌های اجتماعی متفاوتی برای هر یک در نظر گرفته شود.
شیوه الگو گرفتن از حضرت زهرا(س)
الگو گرفتن از حضرت زهرا(س) دارای ابهام‌هایی است که گاه امر برای برخی مشتبه شده تا آنجا كه مغالطه کرده و می‌گویند الگوبرداری از ایشان مخصوص دوره خاصی بوده و نه عصر حاضر، در حالی که الگو گرفتن از آن حضرت به این معنا نیست كه همه زنان دستاسی تهیه کرده و جو آرد کنند و نان جو بپزند و یا چادر وصله‌دار بپوشند، همان‌طور كه الگو گرفتن از حضرت آسیه به معنای ازدواج با یک فرد طاغوتی و گناهکار نیست، بلکه الگو گرفتن از حضرت زهرا(س) باید در روح کار باشد و نه در شکل کار.
ایده‌آل مؤمن باید قرب خداوند متعال باشد و بقیه چیزها اصالت ندارد، سایر امور تبعی خواهد بود، یعنی اگر امری به رسیدن به قرب خدا کمک می‌کند، بالتبع مطلوب است وگرنه مطلوبیتی ندارد. لذا الگو گیری از حضرت زهرا(س) به معنای داشتن همت بلند و بی‌اعتنایی به زخارف و تجملات دنیایی است.
اگر قرار باشد دختری لباس زیبایی بپوشد، قطعا آن را در شب عروسی‌اش خواهد پوشید و اینکه ایشان لباس عروسی خود را در شب عروسی انفاق می‌کنند و لباس کهنه خود را می‌پوشند، نشان از نهایت بی‌توجهی و دل نبستن به دنیا است.
البته استفاده از زینت در اموری که سفارش خداوند است، باید وجود داشته باشد، زینت در مقابل همسر، برای حفظ آبرو در مقابل دیگران و حفظ عزت در مقابل کفار از جمله این امور هستند؛ اما اینکه کسی به دنبال این باشد كه دائماً لباس عوض کرده و در میهمانی لباس تکراری نپوشد و نظایر آن، مطلوب نیست.
مقام زن از دیدگاه اسلام
از دیرباز و در بیشتر زمان‌ها نسبت به زن بی‌مهری می‌شده است؛ گاه زن از جنس دیگری غیر از انسان پنداشته می‌شده و برخی فرهنگ‌ها زن را انسانی درجه دوم می‌دانستند؛ حتی همین امروز هم که عده‌ای با ادعای طرفداری از حقوق زنان، حق زن را مساوی و حتی بالاتر از مرد دانسته و خواستار آزادی و اعطای حق بیشتر به زنان هستند، در ادعای خود صادق نیستند؛ بلکه دامی را برای زنان پهن می‌کنند تا مرد‌ها بتوانند بیشتر از زن‌ها بهره ببرند و سر دادن شعار آزادی برای این است که زنان، برهنه در جامعه حاضر شوند تا مردان سوء استفاده کنند!
برخی گمان می‌کنند برابر بودن مقام زن و مرد یعنی اینکه هر حق و آزادی‌ای که برای مرد در نظر گرفته شده است، برای زن هم در نظر گرفته شود و بالعكس. بر اساس این دیدگاه، عده‌ای پنداشته‌اند اسلام ارزش انسانی زن را از مرد پائین‌تر دانسته، چرا که اسلام در پوشش و برخی امور دیگر زن را محدود‌تر کرده است؛ و عده‌ای نیز گفته‌اند اسلام زن و مرد را برابر قرار داده است و اینکه بعضی میان زن و مرد در پوشش و امثال آن فرق می‌گذارند اشتباه می‌کنند و این نظر اسلام نیست!
اما زن و مرد در انسانیت و قابلیت برای تقرب به خدای متعال و رسیدن به هدف خلقت با هم تفاوتی ندارند، اما این به معنای تساوی و تشابه حقوق و وظایف اجتماعی زن و مرد نیست، بلكه خداوند متعال از یك طرف، حقوقی را برای زن بر عهده مرد قرار داده و مرد وظیفه دارد که آن حقوق را رعایت کند، به عنوان نمونه وظیفه تهیه لباس، مسکن و غذای زن برعهده مرد گذاشته شده است و زن می‌تواند آن را از همسر خود مطالبه کند، ولو اینکه پولدار باشد. از طرف دیگر، خداوند متعال وظایفی را بر زن قرار داده است که از عهده مرد خارج است و اگر قرار بود که وظیفه تأمین لباس و مسکن و غذا بر عهده زن باشد، به وظیفه اصلی خود نمی‌رسید.
فرزندآوری و فرزندپروری از جمله وظایف اصلی زن است و طبیعی است که اگر وظایف دیگر بر عهده زن گذاشته می‌شد، زن نمی‌توانست از عهده این وظیفه خطیر برآید؛ لذا خداوند متعال حقوق و وظایف را بر اساس تفاوت‌های جسمی و روحی زن و مرد و متناسب با آنها وضع کرده است.
این مطالب بسیار ساده و روشن است اما وقتی جوانان ساده و پاک ما در معرض هجوم فرهنگ غربی واقع شده و برخی از امور را در رسانه‌ها می‌بینند و می‌شنوند، گمان می‌کنند که اسلام به زنان ظلم کرده است، درحالی كه واقعیت برعكس است.
بعضی‌ها می‌گویند جهاد مخصوص مردان است و نه زنان، اولا این مسئله مربوط به جهاد نظامی و آن هم جهاد ابتدایی است و در جهاد دفاعی اگر نیاز به وجود زنان باشد، لازم است که در جهاد شرکت کرده و حتی سلاح به دست بگیرند. اما نکته مهم‌تر اینکه در فرهنگ اسلامی، جهاد به جهاد نظامی منحصر نمی‌شود، بلکه جهاد اقتصادی و علمی و فرهنگی نیز وجود دارد که هیچ یک از آنها مختص به مردان نیست.
نه تنها حضور زنان در جهاد اقتصادی لازم است و اگر درآمد اقتصادی یا ثروتی ارثی دارند، باید در جایی که نیاز است هزینه کنند و به‌كار گیرند، بلکه در جهاد علمی و فرهنگی نیز باید به میدان بیایند و اسلام را به خوبی شناخته و آن را مخصوصا در بین بانوان ترویج کنند. لذا وجود عالمان و مجتهدانی از زنان، لازم است.
سخنرانی آیت‌الله مصباح یزدی(دام عزه)درجمع تعدادی از همسران دانش‌پژوهان مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)؛ قم؛ 1394/1/20
بی‌شک مرد و زن در مسیر قرب الهی و رسیدن به سعادت ابدی مثل هم هستند، اما این منافاتی ندارد که با توجه به تفاوت‌های زن و مرد و قابلیت‌های جسمی و روحی هر کدام، مسئولیت‌های اجتماعی متفاوتی برای هر یک در نظر گرفته شود.
شیوه الگو گرفتن از حضرت زهرا(س)
الگو گرفتن از حضرت زهرا(س) دارای ابهام‌هایی است که گاه امر برای برخی مشتبه شده تا آنجا كه مغالطه کرده و می‌گویند الگوبرداری از ایشان مخصوص دوره خاصی بوده و نه عصر حاضر، در حالی که الگو گرفتن از آن حضرت به این معنا نیست كه همه زنان دستاسی تهیه کرده و جو آرد کنند و نان جو بپزند و یا چادر وصله‌دار بپوشند، همان‌طور كه الگو گرفتن از حضرت آسیه به معنای ازدواج با یک فرد طاغوتی و گناهکار نیست، بلکه الگو گرفتن از حضرت زهرا(س) باید در روح کار باشد و نه در شکل کار.
ایده‌آل مؤمن باید قرب خداوند متعال باشد و بقیه چیزها اصالت ندارد، سایر امور تبعی خواهد بود، یعنی اگر امری به رسیدن به قرب خدا کمک می‌کند، بالتبع مطلوب است وگرنه مطلوبیتی ندارد. لذا الگو گیری از حضرت زهرا(س) به معنای داشتن همت بلند و بی‌اعتنایی به زخارف و تجملات دنیایی است.
اگر قرار باشد دختری لباس زیبایی بپوشد، قطعا آن را در شب عروسی‌اش خواهد پوشید و اینکه ایشان لباس عروسی خود را در شب عروسی انفاق می‌کنند و لباس کهنه خود را می‌پوشند، نشان از نهایت بی‌توجهی و دل نبستن به دنیا است.
البته استفاده از زینت در اموری که سفارش خداوند است، باید وجود داشته باشد، زینت در مقابل همسر، برای حفظ آبرو در مقابل دیگران و حفظ عزت در مقابل کفار از جمله این امور هستند؛ اما اینکه کسی به دنبال این باشد كه دائماً لباس عوض کرده و در میهمانی لباس تکراری نپوشد و نظایر آن، مطلوب نیست.
مقام زن از دیدگاه اسلام
از دیرباز و در بیشتر زمان‌ها نسبت به زن بی‌مهری می‌شده است؛ گاه زن از جنس دیگری غیر از انسان پنداشته می‌شده و برخی فرهنگ‌ها زن را انسانی درجه دوم می‌دانستند؛ حتی همین امروز هم که عده‌ای با ادعای طرفداری از حقوق زنان، حق زن را مساوی و حتی بالاتر از مرد دانسته و خواستار آزادی و اعطای حق بیشتر به زنان هستند، در ادعای خود صادق نیستند؛ بلکه دامی را برای زنان پهن می‌کنند تا مرد‌ها بتوانند بیشتر از زن‌ها بهره ببرند و سر دادن شعار آزادی برای این است که زنان، برهنه در جامعه حاضر شوند تا مردان سوء استفاده کنند!
برخی گمان می‌کنند برابر بودن مقام زن و مرد یعنی اینکه هر حق و آزادی‌ای که برای مرد در نظر گرفته شده است، برای زن هم در نظر گرفته شود و بالعكس. بر اساس این دیدگاه، عده‌ای پنداشته‌اند اسلام ارزش انسانی زن را از مرد پائین‌تر دانسته، چرا که اسلام در پوشش و برخی امور دیگر زن را محدود‌تر کرده است؛ و عده‌ای نیز گفته‌اند اسلام زن و مرد را برابر قرار داده است و اینکه بعضی میان زن و مرد در پوشش و امثال آن فرق می‌گذارند اشتباه می‌کنند و این نظر اسلام نیست!
اما زن و مرد در انسانیت و قابلیت برای تقرب به خدای متعال و رسیدن به هدف خلقت با هم تفاوتی ندارند، اما این به معنای تساوی و تشابه حقوق و وظایف اجتماعی زن و مرد نیست، بلكه خداوند متعال از یك طرف، حقوقی را برای زن بر عهده مرد قرار داده و مرد وظیفه دارد که آن حقوق را رعایت کند، به عنوان نمونه وظیفه تهیه لباس، مسکن و غذای زن برعهده مرد گذاشته شده است و زن می‌تواند آن را از همسر خود مطالبه کند، ولو اینکه پولدار باشد. از طرف دیگر، خداوند متعال وظایفی را بر زن قرار داده است که از عهده مرد خارج است و اگر قرار بود که وظیفه تأمین لباس و مسکن و غذا بر عهده زن باشد، به وظیفه اصلی خود نمی‌رسید.
فرزندآوری و فرزندپروری از جمله وظایف اصلی زن است و طبیعی است که اگر وظایف دیگر بر عهده زن گذاشته می‌شد، زن نمی‌توانست از عهده این وظیفه خطیر برآید؛ لذا خداوند متعال حقوق و وظایف را بر اساس تفاوت‌های جسمی و روحی زن و مرد و متناسب با آنها وضع کرده است.
این مطالب بسیار ساده و روشن است اما وقتی جوانان ساده و پاک ما در معرض هجوم فرهنگ غربی واقع شده و برخی از امور را در رسانه‌ها می‌بینند و می‌شنوند، گمان می‌کنند که اسلام به زنان ظلم کرده است، درحالی كه واقعیت برعكس است.
بعضی‌ها می‌گویند جهاد مخصوص مردان است و نه زنان، اولا این مسئله مربوط به جهاد نظامی و آن هم جهاد ابتدایی است و در جهاد دفاعی اگر نیاز به وجود زنان باشد، لازم است که در جهاد شرکت کرده و حتی سلاح به دست بگیرند. اما نکته مهم‌تر اینکه در فرهنگ اسلامی، جهاد به جهاد نظامی منحصر نمی‌شود، بلکه جهاد اقتصادی و علمی و فرهنگی نیز وجود دارد که هیچ یک از آنها مختص به مردان نیست.
نه تنها حضور زنان در جهاد اقتصادی لازم است و اگر درآمد اقتصادی یا ثروتی ارثی دارند، باید در جایی که نیاز است هزینه کنند و به‌كار گیرند، بلکه در جهاد علمی و فرهنگی نیز باید به میدان بیایند و اسلام را به خوبی شناخته و آن را مخصوصا در بین بانوان ترویج کنند. لذا وجود عالمان و مجتهدانی از زنان، لازم است.
سخنرانی آیت‌الله مصباح یزدی(دام عزه)درجمع تعدادی از همسران دانش‌پژوهان مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)؛ قم؛ 1394/1/20