عیّاشی در قلب خلیج‌فارس 

۱۳۹۹/۱۲/۰۵

پایان فوریه به من اطلاعاتی رسید مبنی بر اینکه شاه به نفع ما رأی داده است. در مرحله هشدار «کروپ» اعلام کرد که او حاضر است از قیمت 2 میلیون دلار کم کند و صرفاً به این خاطر قرارداد را قبول خواهند کرد. 7 مارس 1978 رئیس‌مدیریت مهندسی در نیروی دریایی شاهنشاهی، ادمیرال دیهیمی ما را مطلع کرد که پیشنهاد ما تأیید شده است. 17 مارس آژانس خبری فرانسه به واسطه منبعی معتبر در تهران گزارش داد که شرکت اسرائیلی در مناقصه‌ای برای تأسیس کارخانه آب شیرین کن در پایگاه نیروی دریایی ایران در بندرعباس برنده شده است. ارزش معامله – بر اساس گزارش – 20 میلیون دلار بود.
خوشبختی ما خزانی نداشت. نبرد طولانی و خسته‌کننده‌ای را در برابر رقیب بزرگ و قدرتمندی مدیریت کردیم و به سبب پشتکار، سرسختی، تجربه، تنظیم عوامل و افراد مرتبط ممتاز، هوش تجاری عالی، و البته کمی هم شانس در آن و همچون همیشه در تجارت موفق شدیم.
اما تأسف بزرگ ما اینکه موفق نشدیم این پروژه را به اتمام برسانیم. کمتر از یک سال بعد، رژیم شاه سقوط کرد و مجبور شدیم به سرعت به تجارتمان در ایران پایان دهیم و از این کشور بگریزیم.
این نمونه تنها یکی از چندین راه انجام تجارت در ایران طی آن سال‌هاست. کار با ایرانی‌ها آسان نبود و شرکت‌ها و بازرگانان بسیاری مأیوس شدند و کشور را ترک کردند. اما من شخصیتی سرسخت و با پشتکار هستم و این خصوصیات به من کمک کردند تا در تجارت‌ها حتی در ایران موفق شوم.
در همان روزها خود را مشغول یک معامله عظیم ساختمانی یافتم. شرکت انگلیسی ایجاد محله‌ای را در تهران با چهار ساختمان چندطبقه و هزار واحد آپارتمانی و همین‌طور مرکز تجاری و هتل طراحی کرد. به کمک دوستم، « دایی» قطبی، قرارداد طولانی مدتی را به دست آوردیم و محله جدیدی در دامنه‌های کوه شمیرانات در شمال تهران ساخته شد. وقتی انقلاب در ابتدای سال 1979 در ایران به جوشش درآمد، ساخت و ساز متوقف شد و شرکت انگلیسی موفق شد کار را تنها در ابتدای دهه هشتاد به پایان برساند. در پایان یک مبارزه طولانی شرکت موفق شد خساراتی را برای تأخیر دریافت کند.
12 کیلومتر از ساحل ایران، در قلب خلیج‌فارس، جزیره کیش واقع شده است که 120 کیلومتر مربع وسعت یافته است. این جزیره بخشی از مجموعه جزایری است که از غرب به تنگه هرمز امتداد یافته است. برخلاف خشکی جزایر مجاور، جزیره کیش غنی از چشمه‌های آب و پوشش‌های گیاهی گرمسیری است. چند صد سال پیش، جمعیت جزیره در اوج رونق خود حدود 40 هزار نفر به شمار می‌آمد.1 سکونت در این مکان سال 1335[!] نابود شد، زمانی که مردم جزیره کیش تقریباً تا آخرین نفر به وسیله مهاجمان از جزیره هرمز که در آن روزها با جزیره کیش در تجارت رقابت می‌کردند، کشته شدند.2 از آن زمان و تا به امروز اشغالگران عمانی، عربی، پرتغالی و سعودی از طریق آن موفق به عبور شدند. آستانه دهه 70 قرن بیستم در جزیره حدود هزار نفر، غالباً در روستای سافایین[سفین] زندگی می‌کردند.3 آنها به صید ماهی و مروارید و همچنین کشاورزی مشغول بودند.
سال 1969 زوج سلطنتی ایرانی جزیره کیش را کشف و آن را «تصرف» کردند. با پیروزی وزیر دربار، امیراسدالله علم، کاخ زمستانی کوچکی در جزیره بنا شد و پس از اینکه شاه و همسرش از محل دیدن کردند، شاه تصمیم گرفت جزیره را به مرکز گردشگری معتبری تبدیل کند.4 شهبانو فرح در مصاحبه با روزنامه‌ای اوایل دهه هفتاد گفت «چرا در جهان گردش می‌کنیم وقتی که اینجا در ایران بهشتی این چنین داریم؟» –و همسرش افزود: «چرا ثروتمندان و اشخاص تاثیرگذار در جهان باید عملاً از سواحل محصور سن تروپه5، آکاپولکو6 و مونت کارلو7 دیدن کنند در حالی‌که آنها می‌توانند خیلی بهتر در جزیره کیش خوشگذرانی کنند؟»
پانوشت‌ها:
۱. م: آمار و اطلاعاتی که یعقوب نیمرودی در زمینه تاریخ جزیره کیش می‌دهد کاملا خلاف واقع به نظر می‌رسد. طبق آخرین نتایج سرشماری نفوس و مسکن مرکز آمار ایران در سال 1395 جمعیت جزیر کیش 39,853 نفر اعلام شده است. بر این اساس مسلما ساکنین این جزیره در صدها سال پیش آن‌طور که نیمرودی می‌گوید 40000 نفر نبوده است.
2. م: در اسناد و مکتوبات تاریخی موجود، چنین نزاعی به ثبت نرسیده و معلوم نیست نیمرودی از کدام واقعه تاریخی سخن می‌گوید!
3. م: «کیش»، «ماشه»،‌ «سفین» و «دیهو» چهار مركز عمده سكونت بومیان جزیره کیش تا سال ۱۳۵۰ بود. پس از تصمیم رژیم پهلوی برای تبدیل این جزیره به تفرجگاه شاه و اطرافیانش، شهر کیش و روستای «ماشه» به اجبار از ساکنان بومی‌اش تخلیه شد و اهالی آنجا به «سفین» کوچ داده شدند و شهری جدید به نام «سفین جدید» شكل گرفت. همچنین، اهالی روستای «سه‌حجم»(سجم) به همراه روستای «دیهو» نیز به همان علت كه آبادی‌های‌شان در محدوده طرح عمران شاه واقع شده بود،‌ ناچار به تخلیه روستاهای خود شدند و به سفین جدید انتقال یافتند.
4. م: تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به جز افراد محلی و ساکنین بومی جزیره، عموم مردم ایران مجوز ورود به جزیره کیش را نداشتند. این جزیره به عشرت‌کده‌ای برای خانواده سلطنتی، شیوخ عرب حاشیه خلیج‌فارس و سرمایه‌داران داخلی و خارجی تبدیل شده بود. مینو صمیمی فرزند صادق صمیمی(رئیس‌موزه ایران باستان در رژیم پهلوی) از نزدیکان فرح دیبا که در دو سال آخر رژیم پهلوی منشی فرح بود در کتاب خاطرات خود با عنوان «پشت پرده تخت طاووس» می‌نویسد: «جزیره کیش واقع در خلیج‌فارس از نقاطی بود که به عنوان محل خوشگذرانی شاه و خانواده سلطنتی و ثروتمندان تازه به دوران رسیده مورد استفاده قرار می‌گرفت. سرپرستی تشکیلات کیش را شخصی به نام محمود منصف به عهده داشت؛ که خود را مهندس می‌نامید و خواهرزاده اسدالله علم(وزیر دربار شاهنشاهی) بود. او در این جزیره وضعیتی به‌وجود آورده بود که هر چه در آن انجام می‌شد (از خوشگذرانی‌ها گرفته تا معاملات کلان با شیوخ ثروتمند عرب و تجار کشورهای خاور دور) همه جنبه خصوصی داشت و به هیچ وجه در حیطه تشکیلات قضایی و نظارت سیستم مالی کشور نبود. به همین جهت نیز نه تنها هیچ مالیات و عوارضی به معامله‌گری‌ها تعلق نمی‌گرفت‌، که حتی انواع کارهای غیرقانونی مثل مصرف مواد مخدر‌، نمایش فیلم‌های پورنوگرافی و وارد کردن زنان روسپی از نقاط مختلف، بدون ترس از بازخواست و تعقیب قانونی در کیش آزادانه رواج داشت. به مردم ایران اجازه داده نمی‌شد حتی قدم به جزیره کیش بگذارند... من یک‌بار همراه هیئتی به جزیره کیش رفتم تا در یک کنفرانس آموزشی شرکت کنم. پس از ترک تهران در هوای سرد زمستانی، ورود به جزیره‌ای که هوای لطیف بهاری داشت، واقعاً برایم نشاط انگیز بود. ولی بعداً چون طی دوره اقامت در کیش، به موارد متعددی از فساد و اعمال مغایر اخلاق برخوردم، اصلاً نتوانستم از سفر لذت ببرم.»(پشت‌پرده تخت‌طاووس. صمیمی، مینو. تهران: اطلاعات، چاپ سیزدهم، 1396. صص171 و 172)
5. م: «سن‌تروپه» شهری ساحلی است که در جنوب فرانسه واقع شده و از شرق به «نیس» و از طرف غرب به «مارسی» مرتبط می‌شود. این شهر تفرج‌گاهی است که بیشتر شهرتش را به دلیل هجوم هنرمندان موسیقی و سینمایی موج نو فرانسه به آن منطقه به دست آورده است.
6. م: «آکاپولکو» شهری در سواحل اقیانوس آرام در مکزیک است. این شهر یکی از بزرگترین سواحل گردشگری مکزیک و پاتوقی برای کارتل‌های مواد مخدر و گروه‌های تبهکاری به حساب می‌آید. تنها در سال 2016 گزارش 918 قتل در این شهر به ثبت رسید. بر این اساس «آکاپولکو» را دومین شهر مرگبار جهان لقب داده‌اند. در سال 2018 کل نیروهای پلیس این شهر به دلیل همکاری با باندهای مواد مخدر مورد سوءظن قرار گرفته و توسط ارتش مکزیک خلع سلاح شدند.
7. م: «مونت‌کارلو» نام منطقه‌ای اعیان‌نشین در شاهزاده‌نشین موناکو در فرانسه است. این منطقه به کازینوها و قمارخانه‌هایش در جهان شهرت دارد.