پاسخ‌های امام رضا(ع) به سوالات مأمون

(پرسش و پاسخ) 

به دستور مأمون مجلسی از فقها و فیلسوفان فرقه‌های مختلف در حضور امام رضا(ع) تشکیل شد و خود مأمون نیز در این مجلس شرکت کرد. در این مجلس یکی از علما از امام پرسید:
سوال عالم: مقام امامت برای مدعی آن، از چه راه ثابت می‌شود؟
امام: با تصریح پیامبر(ص) و دلایل ثابت می‌گردد.
عالم: دلالت بر صدق امامت چیست؟
امام: در علم و استجابت دعای او.
عالم: شما چگونه از حوادث خبر می‌دهید؟
امام: بر اساس عهدی که بین ما و رسول خدا(ص) وجود دارد.
عالم: شما از دل‌های مردم چگونه خبر می‌دهید؟
امام: آیا این سخن پیامبر(ص) به شما نرسیده است که فرمود: مراقب فراست و تیزهوشی مومن باشید، چرا که او به کمک نور خدا (به دیگران و اشیاء) می‌نگرد.
عالم: آری این سخن به ما رسیده است.
امام: هیچ مومنی نیست مگر اینکه دارای هوش تیز و سرعت انتقال است، و با نور خدا به اندازه ایمان و بصیرت و شناختش به اشیاء می‌نگرد، و خداوند در وجود امامان آنچه را که در میان همه مومنان پخش کرده، جمع نموده است(یعنی همه فراست و فضایل مومنان در وجود ما جمع و موجود است) قرآن در سوره حجر آیه 75 می‌فرماید: ان فی ذلک لایات للمتوسمین» در این سرگذشت عبرت‌انگیز(عذاب قوم لوط) برای هوشیاران نشانه‌هایی است. نخستین کس از بین هوشیاران پیامبر(ص) بود. سپس امیر مومنان علی‌(ع) و پس از آن حسن(ع) و حسین(ع) و امامان و فرزندان حسین(ع) تا روز قیامت.
در این هنگام مأمون به امام رضا(ع) نگاه کرد و گفت: ای ابوالحسن! بر بیان خود بیفزا و بیشتر ما را بهره‌مند کن و خصایص امامان را که خداوند عطا کرده برشمر!
امام: خداوند ما را با روحی که از جانب او است تایید می‌کند. آن روح پاک و مقدس است. و از فرشتگان نیست. همراه هیچ‌کس از پیشینیان نبوده، فقط با پیامبر اسلام(ص) و امامان است. آن روح امامان را تایید و موفق می‌سازد، و آن ستون از نور بین ما و خدای بزرگ است.
مأمون: به من خبر رسیده که گروهی در حق شما غلو (زیاده‌روی) می‌کنند،‌ و مقام شما را از حد و مرز خود بالا می‌برند؟
امام: پدرم از پدرانش تا رسول خدا(ص) نقل کردند که فرمود: مرا زیادتر از شایستگی‌ام بالا نبرید! زیرا خداوند قبل از آنکه مرا به پیامبری بپذیرد، مرا به عنوان عبد(بنده) پذیرفت... آنگاه امام از قول امام علی(ع) فرمود: دو گروه در مورد من به هلاکت رسیدند و من بی‌تقصیرم. دوست تندرو، و دشمن افراطی، و من در پیشگاه خدا از کسی که در حق ما زیاده‌روی کند بیزارم مانند بیزاری عیسی(ع) از مسیحیان افراطی که در قرآن(آیه 116 و 117 سوره مائده، و 172 سوره نساء و 75 مائده) آمده است.
مأمون: نظر شما درباره رجعت چیست؟
امام: رجعت حق است و در میان امت‌های پیشین بوده و قرآن از رجعت سخن گفته است.
مأمون: شما درباره تناسخ (انتقال روح مرده به زنده دیگر) چه می‌گویید؟
امام: کسی که معتقد به تناسخ باشد، به خدا کافر شده و بهشت و دوزخ را انکار کرده است.
مأمون: شما درباره مسخ‌شدگان چه می‌گویید؟
امام: آنها قومی بودند که خداوند بر آنها غضب کرده و به صورت میمون و خوک مسخ نمود و پس از سه روز مردند و نسلی از آنها به جای نماند...(1)
‍____________
1- عیون اخبار الرضا، ج2، ص 200