هدف اصلی قیام امام حسین(ع)

(پرسش و پاسخ)

پرسش:هدف اصلی قیام امام حسین(ع) در میان اهداف مختلفی که مطرح کرده‌اند کدام است؟

پاسخ:اهداف مطرح شده در قیام امام حسین(ع)
در اینکه هدف اصلی و فلسفه واقعی قیام امام حسین(ع) چه بوده است، نظرات مختلفی ارائه شده که از جمله این نظرات می‌توان به تشکیل حکومت اسلامی، امر به معروف و نهی از منکر، اصلاحات در جامعه برای احیای ارزش‌های الهی و رسیدن به شهادت و... اشاره کرد.
همه این نظرات در اینکه هدف اصلی قیام امام حسین(ع) اصلاح جامعه بوده است مشترک هستند. مرحوم علامه عسکری(ره) معتقد است: قیام امام حسین(ع) در حقیقت بر ضد انحراف از سنت رسول خدا(ص) بوده است. (معالم المدرستین، ج 3، ص7) در جای دیگر می‌نویسد: در اواخر دوره معاویه از اسلام جز اسم و از قرآن جز رسمش باقی نمانده بود. وقتی معاویه از دنیا رفت و پسرش یزید در سال شصت هجری به حکومت رسید، نیز همین اوضاع وجود داشت.
در این زمان فقط دو راه برای امام باقی مانده بود: 1- بیعت 2- جنگ. بیعت امام حسین(ع) با یزید به معنای این بود که آن حضرت افعال و اقوال و روش یزید را قبول دارد، اما امام حسین(ع) از بیعت خودداری کرد و در این راه به شهادت رسید (همان، ج 3، ص 16) تقریباً همه کسانی که در رابطه با قیام امام حسین(ع) کتاب نوشته‌اند، در این امر اتفاق نظر دارند که هدف امام حسین(ع) اصلاح جامعه بوده است.
بررسی نظرات مطرح شده در قیام امام حسین(ع)
1- برخی قائلند که امام حسین(ع) می‌خواست حکومت اسلامی تشکیل دهد. آیت‌الله صافی گلپایگانی معتقد است که تأسیس حکومت اسلامی امکان نداشت، و چون امکان نداشت، پس هدف قیام هم نبود.(شهید آگاه، ص 50) همین نویسنده معتقد است: شما گمان می‌کنید اینکه می‌گوییم کشته شدن (شهادت) مطلوب امام بوده با صرف نظر از آثار و فواید آن بوده است؟ شما کاملاً در اشتباه هستید... اینکه می‌گوییم شهادت محبوب امام بوده و امام به آن اشتیاق داشته، یعنی در زمینه دوران امر میان بیعت با یزید و تصویب حکومت او، و شهادت، البته شهادت محبوب است (همان، ص 32)
همین مرجع بزرگوار در جای دیگر می‌نویسد: پر واضح است که حکومت مردی تکریر... مانند یزید برای اسلام بزرگترین خطر و ضربه بود، و اگر بدون عکس‌العمل جلو می‌رفت، و از طرف کسی انکار نمی‌شد، مفاسد آن جبران ناپذیر و سبب محو آثار اسلام می‌گشت. (همان، ص 35) بنابراین ایشان هم، هدف اصلی قیام امام حسین(ع) را اصلاح جامعه می‌داند، جامعه‌ای که با حکومت یزید به سوی خطر و نابودی در حال حرکت بود. 2- هدف امر به معروف و نهی از منکر که در قیام امام حسین(ع) به عنوان هدف مطرح می‌شود، در واقع در طول هدف اصلی اصلاح جامعه است، همان گونه که تشکیل حکومت اسلامی به عنوان یک هدف در راستای اصلاح جامعه و برقراری قسط و عدل در جامعه مطرح می‌شود.
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
جمع‌بندی و نتیجه‌گیری بحث این است که اگرچه تأسیس حکومت اسلامی مبتنی بر قسط و عدالت و امر به معروف و نهی از منکر از اهداف عالیه دعوت اسلام و از عناصر مهم اجتماعی اسلام است که در هر نسل و عصر و زمان مسلمانان وظیفه دارند آن را در رأس برنامه‌های اصلاحی و اجتماعی خود قرار دهند و در برپایی آن کوشا باشند، اما از منظری دیگر خود حکومت اسلامی به عنوان فلسفه غایی یک مسلمان موحد به حساب نمی‌آید. و در این نگاه حکومت اسلامی بهترین وسیله برای تحقق آرمانها و ارزشهای الهی و انسانی است که در پرتو آن مسلمانان بتوانند در یک جامعه توحیدی هر چه بیشتر در مسیر قرب الهی گام بردارند و از کمالات الهی و انسانی بهره‌مند گردند.