آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی صبح دیروز یکشنبه در اولین همایش ملی ارتقای شفافیت، با تسلیت ایام فاطمیه، از برگزارکنندگان این همایش تشکر کرد و گفت: شفافیت یک اصل وارداتی به فرهنگ و قوانین و مقررات ما نیست، بلکه ریشه در فرهنگ دینی و اسلامی ما دارد.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه در نظام جمهوری اسلامی، اساس بر آن است که مردم در جریان گردش اطلاعات قرار گیرند، افزود: در قانون اساسی و قوانین موضوعه مقرر شده که مردم باید در جریان قراردادها و پیمان‌ها و نیز فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی قرار گیرند، مگر آن مواردی که به تعبیر امیرالمومنین علی(ع) احتمال سوءاستفاده دشمن از آنها وجود دارد.
رئیسی با تاکید بر محترم شمرده شدن حریم شخصی و خصوصی در جمهوری اسلامی اظهار داشت: قانون اساسی حریم شخصی افراد را محترم شمرده است. در امور شخصی و حوزه شخصی شفافیت معنا ندارد، چون حوزه خصوصی است. حوزه خصوصی باید در اختیار خود فرد یا کسانی باشد که او صلاح بداند. حوزه شخصی و خصوصی جای ورود نیست، حریمی است که باید همواره محترم شمرده شود. اما غیر از آن، آنچه در فضای عمومی جامعه می‌گذرد و از جمله تصمیم‌گیری‌ها برای کشور و مردم کاملا شفاف است و از جمله مجلس در جمهوری اسلامی ایران اساسا با شفافیت متولد شد.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه در قوه قضائیه استنطاق از متهم غیرعلنی است، اما زمانی که حکم به قطعیت برسد، قانون حکم به شفافیت داده است، تصریح کرد: بر اساس قانون زمانی که حکم به قطعیت برسد باید شفاف اعلام شود. همچنین دادگاه‌هایی که قاضی صلاح بداند نیز می‌توانند علنی برگزار شوند.
آیت‌الله رئیسی با اشاره به اینکه در دستگاه اجرایی نیز روند امور باید به صورت شفاف باشد تا عموم مردم از شیوه جذب، گزینش، انتصاب، ارتقا، به‌کارگیری، برنامه و پیشرفت کار، شاخص‌های کیفی و شاخص‌های کمی مطلع شوند، تصریح کرد: چرا قراردادهای اقتصادی علنی نباشد؟ چرا بهره‌برداری از حوزه‌های مختلف اقتصادی، شکل شفاف نداشته باشد؟ چرا در وضعیتی که همه باید بتوانند با رقابت ظرفیت‌های خودشان را عرضه کنند، این زمینه برای همه به صورت مساوی ایجاد نشود؟ اینها همان زمینه‌هایی است که کاملاً می‌تواند، فساد را ریشه‌کن کند.
گام‌های خوبی برای شکل‌گیری دولت هوشمند برداشته شده است
رئیس‌جمهور با تاکید بر اینکه هر چه شفافیت بیشتر شود، از فساد، روابط ناسالم و پارتی‌بازی جلوگیری می‌شود، گفت: شفافیت در فرهنگ دینی ما نیز ریشه دارد و از سوی دیگر در جای جای قوانین ما به آن اشاره شده است. در این راستا گرچه بخشی از کار دولت الکترونیک به خوبی پیش رفته، اما همچنان به‌دلیل عدم همکاری برخی دستگاه‌ها در پیوستن به شبکه ملی اطلاعات امکان بهره‌برداری کامل از این شبکه میسر نشده است.
رئیسی با بیان اینکه در ابتدای دولت به دلیل عدم پیشرفت مناسب دولت الکترونیک، تصمیم بر ادامه مسیر بر قالب دولت هوشمند گرفته شد، افزود: برای تحقق دولت هوشمند نیز نیاز است که همه بخش‌ها و همه دستگاه‌ها مساعدت کنند که خوشبختانه گام‌های خوبی برای شکل‌گیری دولت هوشمند برداشته شده است.
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه سامانه جامع تجارت از بخش‌هایی است که حتماً می‌تواند از فسادهای احتمالی در فرآیند کار تجاری، از تأمین و تولید تا مصرف جلوگیری کند، اظهار داشت: این سامانه نیز با پیشرفت ۹۰ درصدی در حال تکمیل است و می‌تواند هم برای دستگاه‌های نظارتی و هم برای دستگاه‌های اجرایی کار را سهل و آسان کند، به این ترتیب که محل دقیق کالاها و همچنین محل تخصیص اعتبارات قابل رصد باشد.
آغاز فعالیت سامانه جامع صدور مجوز در دولت مردمی پس از ۱۳ سال وقفه
رئیس‌جمهور همچنین به فعال‌‌سازی سامانه مجوزهای کسب و کار پس از ۱۳ سال وقفه اشاره کرد و گفت: مصمم به تقویت این سامانه در جهت شفاف‌‌سازی، نظارت و اجرای دقیق و بدون حاشیه آن هستیم.
آیت‌الله رئیسی صدور نسخه الکترونیک در حوزه سلامت را از دیگر اقدامات دولت سیزدهم در مسیر شفاف‌‌سازی عنوان کرد و افزود: قطعاً ادامه این مسیر می‌تواند دستگاه‌های نظارتی و اجرایی را در جلوگیری از فساد و لغزش در امور یاری کند.
رئیس‌جمهور همچنین افزایش ۲ میلیون مودی مالیاتی در یک‌سال و چند ماه گذشته را از اثرات نگاه ویژه دولت به موضوع شفاف‌‌سازی دانست و اظهار داشت: فرار مالیاتی یکی از مشکلات بزرگ کشور است و در برخی گزارش‌ها، رقم فرار مالیاتی برابر با مالیاتی عنوان می‌شود که در حال حاضر اخذ می‌شود. عمده این افراد نیز کسانی هستند که درآمدهای کلان دارند و از پرداخت مالیات فرار می‌کنند.
رئیسی انتشار فهرست افراد بدحساب یا ابربدهکاران بانکی را از اقدامات شفافیت‌ساز دانست که در این دوره انجام شده است و گفت: نمی‌خواهم بگویم این تمام کار است ولی در معرفی افراد بدحساب، آن هم افرادی که بالاترین رقم‌های تسهیلات را دریافت کرده‌اند، تاثیر دارد. این شفافیت‌ها در این دوره اتفاق افتاده و مسبوق به سابقه هم نیست.
وی افزود: اینکه صورت‌های مالی ۴۰۰ شرکت بورسی و غیربورسی منتشر شود، برای برخی‌ها قابل باور نبود چرا که چنین کاری تا به حال انجام نشده بود و معلوم هم شد که این کار در جهت انضباط مالی در کشور موثر است.
شفافیت نه تنها نگرانی ایجاد نمی‌کند بلکه برای افراد اطمینان‌بخش نیز هست
رئیس‌جمهور با بیان اینکه اقدامات شفافیت‌ساز نه فقط به اقتصاد ضربه نمی‌زند، بلکه باعث ارتقای امنیت اقتصادی و حمایت از فعالان اقتصادی هم می‌شود، اظهار داشت: انجام اقدامات شفافیت‌ساز هیچ نگرانی ندارد و حتی به افراد دارای صحت عمل، اطمینان هم می‌دهد که کارشان تحت حمایت قانون است.
آیت‌الله رئیسی با بیان اینکه شفافیت در مبارزه با فساد، افزایش اعتماد عمومی و افزایش سرمایه اجتماعی بسیار موثر است، تصریح کرد: اگر این کنترل‌ها و پاسخگویی‌ها در روند کارها انجام گیرد، هم می‌تواند از وقوع تخلف پیشگیری کند -که پیشگیری مقدم بر برخورد و اقدام است- و هم افراد می‌توانند بدون اتهام و افترا کارشان را با قدرت و قوت و از موضع قانونی دنبال کنند.
اگر بخواهیم به عدالت و قانون عمل کنیم بهترین نظام کنترلی، خودکنترلی است
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه شفافیت و جریان آزاد اطلاعات در کنار اصل اساسی امر به معروف و نهی از منکر، اصل بسیار مهم نظارت ملی را محقق می‌کند، خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم به عدالت و قانون عمل کنیم، بهترین نظام کنترلی، خودکنترلی است. تمام مدیران و دستگاه‌ها قبل از اینکه بازرسان و ناظران از آنها حساب‌کشی کنند، خودشان را در محضر مقدس پروردگار متعال، نزد شهروندان، به ارباب رجوع و به سلسله مراتب مدیریتی و نظارتی پاسخگو بدانند.
رئیسی پاسخگویی به این ۴ مرجع نظارتی را تفاوت اساسی نظام مدیریتی در جمهوری اسلامی با دیگر نظام‌های مدیریتی دانست و گفت: اینکه قبل از هر چیز و هر کس خود را در محضر مقدس پروردگار متعال پاسخگو بدانیم، خیلی بازدارندگی دارد.
سازمان‌های نظارتی نباید به عنوان یک سازمان برای مچ‌گیری عمل کنند
رئیس‌جمهور با بیان اینکه البته جریان نظارت و بازرسی هم کمک موثری است برای ارزیابی دقیق عملکرد دستگاه‌ها، افزود: بازرسی و نظارت نباید به عنوان یک دستگاه مچ‌گیر شناسایی و شناخته شود. سازمان بازرسی و همه ناظران باید به عنوان کمک‌کننده به دستگاه‌ها شناخته شوند تا مدیران از نظارت استقبال کنند. اولویت در نظارت، بازرسی، شفافیت و مبارزه با فساد در هر سازمانی با خودِ مدیران و ناظران درون‌سازمانی است و در وهله دوم نظارت برون‌سازمانی به کمک مدیران می‌آید.
آیت‌الله رئیسی اظهار داشت: هیچ مدیری نباید در مقابل فساد بی‌تفاوت باشد. مدیران اجازه ندهند کوچک‌ترین فسادی در مجموعه اداری آنها لانه کند. اینجا ناظران بهترین یاری‌کننده مدیران هستند و مدیران باید قدردان ناظرانی باشند که کمک کرده‌اند تا مشکلی از چشم او پنهان نماند.
تاکید می‌کنم که هاضمه جمهوری اسلامی فساد را نمی‌پذیرد
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه بنده بارها تاکید کرده‌ام که‌هاضمه نظام جمهوری اسلامی فساد را نمی‌پذیرد و فسادناپذیر است، تصریح کرد: ممکن است در گوشه و کنار فسادی پیدا شود که با آن برخورد می‌شود، اما اینکه کسی تصور کند، چند گزارش فساد، فساد را فراگیر کرده، این امر نادرستی است؛ اصلا این‌طور نیست.
رئیسی خاطرنشان کرد: امروز در نظام اسلامی، روحیه مبارزه با فساد در سازمان‌ها و ادارات و بسیاری از مدیران وجود دارد. اگر هم موردی پیدا شود، هم دستگاه اجرایی خود را موظف می‌داند با فساد برخورد کند و هم دستگاه قضایی در این رابطه بهترین کمک برای برخورد با فساد است.
از ابتدا شرط همکاری با همه مدیران را داشتن روحیه فسادستیزی قرار دادیم
رئیس‌جمهور با اشاره به اینکه از ابتدای کار دولت مردمی شرط همکاری با همه مدیران را داشتن روحیه فسادستیزی اعلام کردیم، تصریح کرد: اصلاح نظام اداری و حکمرانی در گرو داشتن روحیه فسادستیزی از سوی مدیران است، چرا که حساسیت مدیران ولو در حد یک گزارش نادرست می‌تواند بهترین عامل بازدارنده فساد در همه اجزای سازمان‌ها باشد.
رئیسی اصلاح بسترهای فسادزا را موجب اطمینان‌بخشی به مردم دانست و اظهار داشت: به تعبیر رهبر معظم انقلاب با دزد دزد گفتن اعتماد مردم جلب نمی‌شود بلکه مبارزه با مفسد و اصلاح بسترهای فسادزاست که موجب اطمینان‌بخشی به مردم و جلب نظر و اعتماد آنها خواهد شد.
رئیس‌جمهور در ادامه اطلاع‌رسانی درست و دقیق نسبت به اصلاح بسترهای فسادزا به مردم را از جمله وظایف دستگاه اجرایی و دستگاه قضایی عنوان کرد و افزود: خودکنترلی، نظارت مردم با ترویج فریضه امر به معروف و نهی از منکر، نظارت مدیران و دستگاه‌های نظارتی برون‌سازمانی و درون‌سازمانی و برخورد با متخلفین چهار گامی است که می‌تواند در امر مبارزه با فساد و اجرای عدالت بسیار مثمرثمر باشد.
برخورد مناسب با فساد تلاش دشمن برای زیر سؤال بردن اقدامات ارزشمند دستگاه‌ها را خنثی می‌کند
رئیس‌جمهور اقدامات پیشگیرانه و برخورد مناسب با فساد را خنثی‌کننده تلاش دشمن برای زیر سؤال بردن اقدامات خالصانه و ارزشمند دستگاه‌های کشور در ذهن مردم عنوان کرد و افزود: باید در عمل به مردم اطمینان بدهیم که مجموعه اداری و اجرایی کشور کارآمد است و می‌خواهد با سلامت کار کرده و گره‌های کشور را باز کند. رئیسی قانون ارتقای سلامت اداری را از جمله قوانین بسیار خوب و کارآمد در زمینه مبارزه با فساد دانست و دستگاه‌های اداری و اجرایی کشور را به اجرای کامل آن مکلف کرد. رئیس‌جمهور همچنین به نگاه ویژه دولت به اصل شفافیت در برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و گفت: در دولت مردمی شفافیت را به نفع همه مردم و همه دستگاه‌های اداری، اجرایی و نظارتی می‌دانیم و عقیده داریم تحقق شفافیت برای آحاد مردم اطمینان‌بخش و اعتمادآور است.
قالیباف: شفافیت و مبارزه با فساد در ذات انقلاب اسلامی است
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در این همایش، شفافیت و مبارزه با فساد را در ذات انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی و بر مبنای وظیفه شرعی برخاسته از مکتب قرآن و اهل بیت(ع) دانست و بیان داشت: معنویت، عقلانیت و عدالت سه رکن اساسی اندیشه امام(ره) و وظیفه دنیوی و اخروی ماست. به گزارش فارس، وی با یادآوری اینکه در نظام اسلامی باید با جدیت به موضوع شفافیت نگریسته شود، تاکید کرد: شفافیت وظیفه‌ای شرعی، یک امر اعتقادی و یک حق عامه است.
قالیباف با بیان اینکه امروز بیش از هر زمان دیگری باید موضوع کارآمدی دین در اداره جامعه هدف تمام کارگزاران نظام اسلامی باشد، اظهار داشت: بدون تعارف در موضوع حکمرانی نو، بحث شفافیت یک اصل ملی است؛ در حکمرانی نو بحث ما این است که کانون ارزشی حکمرانی، کارآمدی است و قابل تصور نیست که بدون شفافیت به کارآمدی در مجموعه‌ای برسیم.
چرا باید همه گزارش‌های دستگاه‌های نظارتی محرمانه باشد؟
رئیس‌قوه قضائیه هم در نخستین همایش ملی ارتقاء شفافیت با اشاره به وجود اصل شفافیت در سیاستگذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در نظام جمهوری اسلامی ایران، اظهارداشت: نظام جمهوری اسلامی ایران، چیزی را از مردم پنهان نکرده است.
به گزارش مرکز رسانه قوه قضائیه، حجت‌الاسلام والمسلمین غلامحسین محسنی اژه‌ای با اشاره به اصل شفافیت در تقنین و قانونگذاری، افزود: در قانونگذاری باید نهایت دقت اعمال شود که قانون نوشته و تصویب شده، بدون ابهام و بدون اجمال و عاری از تفسیرهای متعدد و متکثر باشد تا از این طریق به اصل شفافیت خلل و خدشه وارد نشود؛ وقتی یک قانون تفسیرپذیر شد، مجری قانون ممکن است در مواجهه با دستگاه نظارتی، از تفسیر خود به عنوان ادله اجرا سخن بگوید و دستگاه نظارتی نتواند مجری احیاناً متخلف را مؤاخذه کند. محسنی اژه‌ای بیان داشت: کافی نیست که مردم صرفاً از محصول کار مطلع شوند بلکه آنها باید از فرآیند امور نیز اطلاع یابند. در فرآیند رسیدگی به یک پرونده حقوقی یا قضایی اگر اجازه ندهیم که مردم از فرآیند رسیدگی مطلع شوند و صرفاً به اعلام تبرئه یا محکومیت یک متهم بسنده کنیم، این امر واجد اصل شفافیت نیست. وی با بیان اینکه همه موارد لازم نیست محرمانه باشد، گفت: طبق قانون تحقیقات مقدماتی در امور کیفری، محرمانه است؛ حال سؤال این است که آیا باید همه این موارد، محرمانه باشد؟این حق مردم است که آنچه مربوط به امور خودشان است را بدانند و از حقوق خود مطلع باشند و بدانند که چگونه باید حقوق خود را در مراکز و دستگاه‌های مختلف استیفا کنند. باید در تمامی فرآیندهایی که مرتبط با حقوق مردم است، شفافیت ایجاد شود تا از این طریق اعتماد و امید مردم افزایش یابد. رئیس‌قوه قضائیه اظهارداشت: چرا باید همه گزارش‌های دستگاه‌های نظارتی محرمانه باشد؟ چرا سازمان بازرسی باید همه گزارش‌های خود را با مُهر محرمانه ارسال کند؟ البته در برخی موارد گزارش‌های ارسالی حتماً باید محرمانه باشد؛ اما حقیقتاً در بسیاری از موارد نیز نیازی به قید محرمانه نیست.
اژه‌ای خاطرنشان کرد: ما بعضاً خودمان با برخی ضوابط و مقررات، کار خود و مردم را مشکل می‌کنیم؛ چنانچه دوربین‌ها در محاکم و دادسراها و زندان‌های ما اجازه ورود داشته باشند، مطمئناً وضع ما بهتر خواهد بود.