۱۵۹۶ - به مناسبت روز ارتش جمهوری اسلامی: نخستین هسته‌های ارتش انقلاب ۱۴۰۲/۰۱/۲۸
به مناسبت روز ارتش جمهوری اسلامی:
نخستین هسته‌های ارتش انقلاب
۱۴۰۲/۰۱/۲۸
«... این جانب پس از دو بار به مدت 6 سال زندان و 14 سال تحت نظر بودن از طرف رژیم غاصب و فاسد خاندان پهلوی با الهام‌گیری از تعلیمات نجات‌بخش پیشوای آگاه تلاش داشت به سهم خود و بنا به وظیفه شرعی یک ایرانی با سلطنت غیرموجه و عارض ظالم مبارزه نموده و به خواست خداوند توانا شاهد واژگونی آن گردد...»
این جملات بخشی از استعفانامه سپهبد شهید سید محمدولی قره‌نی، نخستین رئیس ستاد کل ارتش جمهوری اسلامی (که در آن زمان «ارتش ملی اسلامی ایران» نامیده می‌شد) خطاب به حضرت امام خمینی بود که چند روز پیش از آن که در 6 فروردین 1358، دولت موقت بازرگان برکناری او را اعلام نماید، نوشته شد اما طرفه آن که 25 سال پس از شهادتش منتشر گردید.
سپهبد شهید قره‌نی در این استعفانامه به روشنی به مبارزات خویش و ارتباط انقلابی با رهبری نهضت، یعنی حضرت امام اشاره داشته و اذعان می‌کند که براساس اوامر و فرامین امام، چگونه در راه مبارزه با رژیم شاه، سرنگونی آن و برپایی حکومت اسلامی تلاش کرده است.
از همین روی در فردای روز پیروزی انقلاب با حکم حضرت امام به ریاست ستاد ارتش منصوب شد و در اولین روزهای انقلاب نقش مهمی در ابتر گذاردن نقشه‌ها و توطئه‌های دشمنان انقلاب خصوصا در کردستان ایفا نمود که به‌دلیل همین پایداری در دفاع از انقلاب و نظام نوپای منبعث از آن (در ایامی که برخی همراهانش در مقابل ضد انقلابیون حزب دموکرات و کومله و... واداده بودند) اولین شهید ترور در روزهای پس از انقلاب شد.
اولین تشکیلات انقلابیون پیرو امام درون ارتش
ارتشبد طوفانیان، آجودان مخصوص شاه و مسئول خریدهای تسلیحاتی ارتش در خاطراتش به نفوذ انقلابیون پیرو حضرت امام در ارتش شاه و نقش آنها در درگیری‌های 21 و 22 بهمن 57 اعتراف می‌کند.
او در این خاطرات به واقعیتی اشاره نمود که پس از انقلاب با انتشار اسناد و خاطرات شفاهی و مکتوب، روشن‌تر گردید. از جمله وجود گروهی بی‌نام که در سال 1345 در ارتش و گارد جاویدان شاه، سازمانی مخفی برای مبارزه با رژیم طاغوت، حمایت از مبارزات و آرمان‌های حضرت امام و برپایی حکومت اسلامی ایجاد کردند و در آن سال‌های اختناق به جذب نیروهای صادق و مسلمان ارتش پرداختند.
برنامه این تشکّل نیروهای مبارز حول محور خط امام، نفوذ در ارگان‌های لشکری رژیم شاه بود. اعضای مهم آن: «دکتر حسن آیت» و «سرهنگ موسی نامجوی» بودند که امثال «یوسف کلاهدوز» هم به آنها پیوستند و بعدا با «محمد منتظری» و جمعی از طلاب انقلابی حوزه علمیه قم، ارتباط برقرار کرده و همچنین یک تشکیلات دانشجویی اسلامی با مسئولیت «دکتر حسن عباسپور» را به خود جذب کردند.
این سازمان که اساسنامه و اهداف مشخص داشت، با رعایت اصول مخفی کاری شدید هیچ‌گاه توسط ضد اطلاعات ارتش و یا ساواک شناسایی نشد و تا پیروزی انقلاب همچنان فعال باقی ماند و به عملیات مهمی اقدام ورزید.1
افسری که نهضت امام را به داخل ارتش آورد
تا قبل از آن، افسران انقلابی و پیرو امام خمینی، در دانشکده افسری از قرآن و نهج‌البلاغه می‌گفتند و می‌خواندند و مطالبش را می‌نوشتند و به در و دیوار می‌زدند. اما استادی در دانشکده افسری به نام «سیدموسی نامجوی» آنها را با دنیای جدیدی آشنا ساخت. دنیای مبارزه مخفی علیه طاغوت و تلاش برای برپایی انقلاب و نظام اسلامی به رهبری امام خمینی.
شهید نامجوی از سال 1350 به بعد، با آن که فعالیت سیاسی در ارتش، خیلی خطرناک بود، بدون ترس و با شجاعت، اعلامیه‌ها و نوارهای امام را جابه‌جا می‌کرد. یوسف کلاهدوز و دوست و همراهش، حسن اقارب‌پرست در ارتباط با کلاس‌های سروان موسی نامجوی، به عضویت همان تشکیلات مخفی بی‌نام درآمدند که هدف براندازی رژیم شاه و برپایی حکومت اسلامی داشت. این برای نخستین‌بار بود که با تلاشی مستمر و با برنامه‌ریزی دقیق و در حالی که خفقان شدیدی بر جامعه حاکم بود، یک سازمان انقلابی اسلامی در پیروی از حضرت امام درون ارتش پا گرفت.
این تشکیلات مخفی سیاسی/ نظامی موفق شد در ارگان‌های حساس نظامی رژیم ستم‌شاهی بالاخص ارتش و گارد جاویدان نفوذ کرده و با ایجاد شاخه‌های سرّی، به دست آوردن اطلاعات مهم نظامی و انتقال آن به نیروهای انقلابی پیرو امام، تامین سلاح مورد نیاز گروه‌های مسلح اسلامی، در دست گرفتن برخی پست‌های کلیدی نظامی درجهت وارد آوردن ضربه به رژیم در موقع مناسب، در یک دهه پایانی رژیم شاه خدمات ارزنده‌ای به نهضت امام کرده و هسته‌های ارتش انقلاب را در دل ارتش شاه پی‌ریزی نماید.2
شهید صیاد شیرازی در قلب تشکیلات انقلابی
از دیگر افسران انقلابی این تشکیلات، سروان علی صیادشیرازی بود که ساواک در گزارش‌هایش به فعالیت‌های انقلابی‌اش اشاره داشت. سرتیپ ترکان از همرزمان شهید صیاد در خاطرات خود درباره فعالیت‌های انقلابی و مذهبی وی گفته است:
«...فعالیت‌های او در دوران قبل از انقلاب به‌گونه‌ای بود که حساسیت ساواک را برانگیخته و مدام و به شدت تحت مراقبت بود و حتی او را متعصب مذهبی معرفی کرده بودند».3
او در پادگان‌هایی که حضور داشت به برگزاری جلسات قرآن و برپایی مراسم و برنامه‌های دینی همت گمارد و در کلاس‌هایش به دانشجویان خود، درس اسلام و قرآن می‌داد. به همین علت به شدت زیر نظر سازمان ضداطلاعات قرار داشت.
در جریان همین فعالیت‌ها بود که شهید صیاد شیرازی ضمن شناسایی و جذب نیروهای انقلابی مذهبی، با برخی انقلابیون پیرو امام در ارتش همچون حسن اقارب‌پرست و یوسف کلاهدوز آشنا شد و از طریق آنها به همان تشکیلات بی‌نام سیاسی/ نظامی (که با انقلابیون دیگری مانند حسن آیت و موسی نامجوی در ارتباط بودند) ارتباط گرفته و همراه آنها به فعالیت‌های اسلامی و انقلابی خویش، سر و شکل سازمان‌یافته‌تری داد.
نفوذ در گارد جاویدان و خنثی کردن کودتای 21 بهمن
شهید کلاهدوز و شهید اقارب‌پرست، در این تشکیلات وظیفه‌ای دشوار برعهده داشتند که از یک طرف ظاهر خود را حفظ نموده تا ماموران ضد اطلاعات ارتش شاه به آنان شک نکنند و از طرف دیگر تشکیلات مزبور را در میان پرسنل مومن و معتقد ارتش، توسعه دهند.4
شهید کلاهدوز در بازگشت از ماموریت خارج کشور، با عزم جزم‌تر در خدمت تشکیلات یادشده قرار گرفت و جلسات متعدد قرائت قرآن و آموزش مباحث اسلامی برقرار کرد که از آن طریق ارتشیان مسلمان را جذب تشکیلات نمود. تکثیر و توزیع اعلامیه‌ها و نوارهای سخنرانی حضرت امام و طراحی نقشه‌های مقابله با توطئه‌های ارتش و گارد شاه علیه انقلابیون مسلمان پیرو امام خمینی از جمله اقدامات آنها در این دوران بود.5
اما مهمترین عملیات این سازمان نفوذ در ارتش شاهنشاهی و گارد جاویدان به‌عنوان دو سنگر مهم رژیم شاه بود که در لحظات سرنوشت‌ساز بهمن 57 باعث شد برخلاف انتظار ناظرین، ناگهان بدنه ارتش به انقلاب بپیوندد و روند پیروزی نهضت تسریع گردد.
از جمله فعالیت‌هایی که شخص شهید کلاهدوز در آنها مشارکت داشت، خنثی کردن کودتای 21 بهمن 1357 با از کار انداختن حدود 200 تانک گارد شاهنشاهی بود.
تشکیلات همافران مسلمان
از دیگر هسته‌های اولیه ارتش انقلاب در نیروی هوایی در میان همافران مسلمان و مبارز شکل گرفت که از سال‌ها قبل در ارتباط با روحانیت مبارز و به‌خصوص حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، تشکیلاتی مخفی و مسلح در پایگاه‌های هوایی سراسر کشور ایجاد کرده بودند که با برگزاری جلسات روشنگرانه، اجرای عملیات مسلحانه، تکثیر و توزیع اعلامیه‌های حضرت امام و برگزاری تظاهرات و اعتصابات در اوج سال‌های مبارزه با شاه، در مسیر پیروزی انقلاب اسلامی تأثیر بسزایی داشتند و هم آنان در آخرین مراحل و فرود آوردن ضربه نهایی بر پیکر پوسیده رژیم پهلوی نیز پیشتاز و پیشگام مردم مسلح شده و در روزهای 21 و22 بهمن 57 مراکز قدرت رژیم شاه را به تصرف درآوردند.
در سال‌های 52-53 تعدادی از همافران مسلمان نیروی هوایی با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مشهد ارتباط برقرار کرده و از طریق یکی از همافران مبارز به نام نوروزی که تحت پوشش آموزش زبان انگلیسی با ایشان ارتباط داشت، از دستورات حضرت امام و روحانیون مبارز بهره‌مند می‌شدند. همافران مسلمان نیروی هوایی با رهنمودهایی که از حضرت آیت‌الله خامنه‌ای می‌گرفتند گروهی زیرزمینی تشکیل داده و از طریق ایشان ضمن تماس با چریک و روحانی مبارز، سید علی اندرزگو اقدام به تشکیل کلاس‌های مخفیانه عقیدتی/ سیاسی و نظامی در پایگاه‌های هوایی نمودند.6
با انتقال افراد این گروه به شهرهای مختلف، از جمله تهران، بابلسر و مشهد، دامنه فعالیت‌های گروه افزایش یافت و در محل جدید، هریک از این افراد به جذب اعضای جدید و تشکیل گروه‌های مستقل درون پایگاه‌های هوایی پرداختند.
با دستگیری آیت‌الله خامنه‌ای و تبعید ایشان به ایرانشهر، ارتباط همافران گروه مشهد با روحانیت مبارز قطع شد، اما همافران مبارز تهران از طریق آیت‌الله دکتر محمد مفتح با روحانیت مبارز تماس مجدد برقرار نموده و رهنمودهای لازم را از آن طریق دریافت می‌کردند.
گروه همدان نیز در سال 56 از طریق ارتباط با تشکیلات روحانیت مبارز در این شهر با حضرت امام مرتبط شده و از این طریق در ماه‌های منتهی به پیروزی انقلاب حرکات برنامه‌ریزی شده و موفقی داشتند.7 از جمله در روز 21 بهمن بنا به دستور آیت‌الله شهید مدنی، پایگاه هوایی همدان را خلع سلاح کردند.
برای رژه تاریخی 19 بهمن 57 در حضور حضرت امام نیز جلسه‌ای با حضور اعضای مرکزی همین گروه تشکیل شد و رژه تاریخی فوق، تاثیر مهمی در روند پیروزی انقلاب داشت.
هسته‌های انقلابی یاد شده در ارتش و پیوستن موج عظیم ارتشیان به انقلاب و مردم، موجب شد پس از پیروزی، حضرت امام در مقابل شعار ضدانقلابی انحلال ارتش ایستاده و با همکاری افسران و درجه‌داران و سربازان انقلابی و متدین، ارتش جمهوری اسلامی ایران را تاسیس نمایند.
______________________
1- گروه بی‌نام – مرکز اسناد انقلاب اسلامی- چاپ اول- 1395 2- زندگی‌نامه و خاطراتی از شهید اقارب‌پرست- علیرضا پوربزرگ وافی- مرکز اسناد انقلاب اسلامی- چاپ دوم- 1388 3- حسینیا، احمد (1379)- صیاد دل‌ها، چاپ اول- تهران- سازمان عقیدتی سیاسی ارتش 4- زندگی‌نامه و خاطراتی از شهید اقارب‌پرست- پیشین 5- همان 6- خاطرات همافر مبارز محمد طاهری- روزنامه اطلاعات- اسفند 1364 7- همان