۲۹ - سید یاسر جبرائیلی: مناسبات جمهوریّت و اسلامیّت در انتخاب ولیّ فقیه ۱۴۰۲/۰۵/۲۷
مناسبات جمهوریّت و اسلامیّت در انتخاب ولیّ فقیه - ۲۹
تذکرات جدی امام(قدّس‌سرّه) به اعضای مجلس خبرگان
۱۴۰۲/۰۵/۲۷
سید یاسر جبرائیلی
انتخابات مجلس خبرگان رهبری در نوزدهم آذرماه ۱۳۶۱ برگزار شد و 83 نفر به‌عنوان اعضای این مجلس انتخاب شدند.
22 تیرماه 1362 به‌مناسبت افتتاحیّه مجلس خبرگان، حضرت امام(قدّس‌سرّه) پیام مهمّی صادر کردند که در آن ضمن تأکید بر اهمّیّت مجلس خبرگان، خطاب به اعضای این مجلس و رهبر آینده که بنا بود توسّط خبرگان انتخاب شود، تذکّراتی
دادند.
تذکّر امام(قدّس‌سرّه) به اعضای مجلس خبرگان این بود که مسئولیّتی که قبول کرده‌اند، در رأس همه مسئولیّت‌ها است و «کوچک‌ترین سهل‌انگاری و مسامحه و کوچک‌ترین اعمال نظرهای شخصی و خدای‌نخواسته تبعیّت از هواهای نفسانی، که ممکن است این عمل شریف الهی را به انحراف کشاند، بزرگ‌ترین فاجعه تاریخ را به‌وجود خواهد آورد.
اگر اسلام عزیز و جمهوری اسلامی نوپا به انحراف کشیده شود و سیلی بخورد و به شکست منتهی شود، خدای نخواسته اسلام برای قرن‌ها به طاق نسیان سپرده می‌شود، و به‌جای آن، اسلام شاهنشاهی و ملوکی جایگزین آن
خواهد شد. شما برگزیدگان مستضعفان می‌دانید که با کوتاه شدن دست ابرقدرت‌های چپاولگر از کشور اسلامی شما، آنان و وابستگان به آنها ماهیّت اسلام و قدرت الهی آن را لمس نمودند، و چون افعی زخم‌خورده در کمین نشسته‌اند که از هر راهی بتوانند خود یا به‌وسیله پیروان از خدا بی‌خبر خود این نظام الهی را از مسیر خود منحرف نمایند. و بالاترین انحراف، که منجر به انحراف تمام ارگان‌ها می‌شود، انحراف رهبری است، که امروز شما نقش اوّل آن را دارید.»1
امّا تذکّر امام به رهبر آینده، حاوی نکاتی بود که برخی آن را مشخّصاً ناظر به یک فرد خاص و در معرض رهبری، یعنی آیت‌الله منتظری، دانستند: «شما که خود را پیروان اصحاب وحی و اولیای عظیم‌الشّأن می‌دانید و بحمدالله هستید، خود را جز خدمتگزار به ملّت‌های ستمدیده ندانید. و باید بدانید که تبهکاران و جنایت‌پیشگان بیش از هرکس چشم طمع به شما دوخته‌اند، و با اشخاص منحرفِ نفوذی در بیوت شما، با چهره‌های صددرصد اسلامی و انقلابی، ممکن است خدای‌نخواسته فاجعه به بار آورند، و با یک عمل انحرافی نظام را به انحراف کشانند، و با دست شما به اسلام و جمهوری اسلامی سیلی زنند.
الله، الله، در انتخاب اصحاب خود. الله، الله، در تعجیل تصمیم‌گیری، خصوصاً در امور مهمّه. و باید بدانید و می‌دانید که انسان از اشتباه و خطا مأمون نیست. به‌مجرّد احراز اشتباه و خطا از آن برگردید، و اقرار به خطا کنید؛ که آن کمال انسانی است، و توجیه و پافشاری در امر خطا نقص، و از شیطان است. در امور مهمّه با کارشناسان مشورت کنید، و جانب احتیاط را مراعات نمایید.»2 امام(قدّس‌سرّه) پیشتر درباره نفوذ سیّد‌مهدی هاشمی در بیت آقای منتظری و فعّالیّت‌های مخرّب وی به مسئولین کشور هشدار داده و خواستار برخورد با وی و جریانش شده بودند؛3 لذا اشاره امام(قدّس‌سرّه) به بیت و اصحاب رهبر آینده، با هشدار قبلی ایشان درباره سیّد‌مهدی‌هاشمی و نیز مطرح شدن آقای منتظری از سوی شخصیّت‌های مختلف به‌عنوان رهبر آینده، رابطه معنی‌داری داشت.
برخی از اعضای خبرگان چون آقای محیّ‌الدّین حائری شیرازی، در همان نخستین جلسه خبرگان، این بخش از پیام امام(قدّس‌سرّه) را ناظر به بیت آیت‌الله منتظری دانستند و خواستار اهمّیّت دادن خبرگان به این تذکّر شدند؛ امّا برخی نیز گفتند سخنان امام(قدّس‌سرّه) کلّی است و ناظر به فرد خاصّی نیست؛ امّا همه اعضا متّفق‌القول بودند که برای اجرای اصل 111 قانون اساسی،4 خبرگان باید بیت فردی را که رهبر آینده خواهد بود، تحت نظارت بگیرد.5
پانوشت‌ها:
1- صحیفه امام خمینی، ج 18، صص 3 تا 7
2- همان
3- محمّد محمّدی ری‌شهری، سنجه انصاف، صص 40 تا 46
4- اصل یکصدویازدهم قانون اساسی مصوّب 1358: «هرگاه رهبر یا یکی از اعضای شورای رهبری از انجام وظایف قانونی رهبری ناتوان شود یا فاقد یکی از شرایط مذکور در اصل یکصدونهم گردد، از مقام خود برکنار خواهد شد. تشخیص این امر به عهده خبرگان مذکور در اصل یکصدوهشتم است. مقرّرات تشکیل خبرگان برای رسیدگی و عمل به این اصل در اوّلین اجلاسیّه خبرگان تعیین می‌شود.»
5- اکبر هاشمی رفسنجانی، کارنامه و خاطرات سال 1362: آرامش و چالش، ص 149