۱۱۶ - سالگرد آغاز بانگ شبانه الله اکبر بر بام‌ها در محرم57 : فاز جدید مبارزه، شاه را آچمز کرد ۱۴۰۳/۰۹/۱۰
سالگرد آغاز بانگ شبانه الله اکبر بر بام‌ها در محرم57 :
فاز جدید مبارزه، شاه را آچمز کرد
۱۴۰۳/۰۹/۱۰
ساعت 9 شب یازدهم آذرماه 1357 برابر اول محرم 1399 بود، بیش از یک سال از اوج‌گیری نهضت امام خمینی می‌گذشت و طی این مدت، دنیا شاهد هماوردی یک ملت با دست‌های خالی و شعارهای دینی و استقلال‌طلبانه با رژیمی تا دندان مسلح و اربابان جهانی‌اش بود. جنگی نابرابر و ناعادلانه که روزهای تاریکی همچون 19 دی و 29 بهمن و 17 شهریور و برخاک افتادن مردان و زنان و جوانان رشید این آب و خاک با مسلسل‌ها و گلوله‌های آمریکایی و اسرائیلی را پشت سر گذارده بود و شاهد دستگیری هزاران تن از آزادیخواهان و مبارزین و انقلابیون این مرز و بوم بود.
اما در آن شب اول محرم و آن ساعت 9 که ساعت آغاز حکومت نظامی بود و ممنوعیت تردد در سطح شهر و مستقر شدن تانک‌ها و نفربرهای زرهی و جیپ‌های نظامی و قرق کوچه‌ها و خیابان‌ها، ناگهان از دل آن تاریکی شب، صدایی برخاست، صدایی آشنا و رسا... فریاد و بانگ الله‌اکبر بود. صدا یکصدای واحد و تنها نبود، از اطراف و اکناف به گوش می‌رسید، از فراز بام‌ها و خانه‌ها بود، بی‌شمار و هماهنگ و در عین حال هوشمندانه. کسی بانک بر می‌آورد: الله اکبر و جماعت کثیری پاسخش را با همان الله اکبر می‌دادند.
در محلات مختلف این صدا که به طور هماهنگ شنیده شد، نیروهای حکومت نظامی شاه را گیج کرده بود، چون در کوچه‌ها و خیابان‌ها کسی حضور نداشت! آنها مدتی را در پس کوچه‌ها و بن بست‌ها و نقاط پنهان خیابان‌ها و کوچه‌ها و محلات را جست وجو کردند اما کسی را نیافتند، تا سرانجام دریافتند، صدا از بالای خانه‌ها و بام‌ها می‌آید، صدایی که از نقاط مختلف یک محله، در سکوت شبانگاه، در آسمان می‌پیچید و تشخیص مکان دقیق آن را دشوار می‌ساخت.
فرازی غیرقابل پیش‌بینی و بدیع
مبارزه علیه رژیم شاه وارد فاز جدیدی شده بود، وقتی تظاهرات شبانه با گرفت و گیرها و بگیر و ببندهای سخت و دشوار همراه گردید، حضرت امام خمینی، برای تداوم پویای آن، راهکاری نوین و بدیع و غیرقابل پیش‌بینی برای رژیم شاه و اربابان آمریکایی‌اش ارائه نمود. این فاز جدید مبارزه، به دنبال پیام تعیین‌کننده امام به مناسبت آغاز محرم آغاز گردید که در بخشی از آن نوشتند:
«... با حلول ماه محرّم، ماه حماسه و شجاعت و فداکاری آغاز شد؛ ماهی که خون بر شمشیر پیروز شد، ماهی که قدرت حق، باطل را تا ابد محکوم و داغ باطل بر جبهه ستمکاران و حکومت‌های شیطانی زد، ماهی که به نسل‌ها در طول تاریخ، راه پیروزی بر سر نیزه را آموخت، ماهی که شکست ابرقدرت‌ها را در مقابل کلمه حق به ثبت رساند، ماهی که امام مسلمین، راه مبارزه با ستمکاران تاریخ را به ما آموخت، راهی که باید مشت گره کرده آزادیخواهان و استقلال‌طلبان و حق‌گویان بر‌تانک‌‌ها و مسلسل‌ها و جنود ابلیس غلبه کند و کلمه حق، باطل را محو نماید....اکنون که ماه محرّم چون شمشیر الهی در دست سربازان اسلام و روحانیون معظم و خطبای محترم و شیعیان عالی مقام سید‌الشهداء- علیه الصلاه و السلام- است، باید حد اعلای استفاده از آن را بنمایند و با اتکا به قدرت الهی، ریشه‌های باقیمانده این درخت ستمکاری و خیانت را قطع نمایند؛ که ماه محرّم، ماه شکست قدرت‌های یزیدی و حیله‌های شیطانی است...»1
در آن روزها خبرنگاران بسیاری از سراسر دنیا در نوفل‌لوشاتو و در جوار محل اقامت حضرت امام حاضر شده و با انجام مصاحبه و مخابره خبر، به طور مداوم تازه‌ترین اخبار نهضت را مخابره می‌کردند. روز ۱۰ آذر یک خبرنگار آمریکایی در مصاحبه‌ای از امام پرسید:
«... حضرت آیت‌الله خمینی، شما در بیانیۀ خودتان به مردم ایران خطاب کرده‌اید در اول محرم که فردا آغاز می‌شود، با هر وسیلۀ ممکن، برای سرنگونی رژیم اقدام بکنید، منظور شما از «با هر وسیلۀ ممکن» چیست؟
حضرت امام در پاسخ فرمودند: «اعتصابات است، تظاهرات است، نطق‌ها و بیانات سر منبر است... ماه محرم، ماهی است که مردم آماده‌اند برای شنیدن مطالب حق و الان مطلب حق ما قضیه‌ای است که در پیش داریم که آزادی و استقلال است و ماه محرم را معین کردیم که راجع به این مسائل صحبت بکنند و مجالسی داشته باشند و اگر چنانچه منع کردند، آنها بریزند در خیابان‌ها و تظاهر کنند...»2
مرحوم آیت‌الله سید جواد علم الهدی که در آن زمان در نوفل لوشاتو و در محضر امام حضور داشت، در گفت‌و‌گویی راهکار جدیدحضرت امام در شب اول محرم را چنین تشریح نمود:
«... شب اول محرم رسید، به خاطر دارم، مختصری عزاداری شد، از ایران تلفن شد که آقا، امشب شب اول محرم است، الان این‌جا غروب است، امشب چه کنیم؟ امام فرمودند ساعت 9 بروید بالای بام‌ها و فقط «الله اکبر» بگویید تا می‌توانید عزای حضرت ابا عبدالله را به سبک سنتی رواج بدهید و حرکت کنید و حرف‌های خودتان را هم در آنجا بزنید...»3
از بام‌ها به خیابان‌ها آمدند
اما مردم به شعار دادن و بانگ الله اکبر به روی بام‌ها و از فراز خانه‌ها بسنده نکرده و علی رغم حکومت نظامی و منع عبور و مرور، به تدریج در کوچه‌ها و خیابان‌ها تجمع کردند. شب اول محرم 1357 (11 آذرماه) مردم ایران، یک شب تاریخی را پشت سر گذاردند و اهالی تهران به اولین تظاهرات شبانه پرداختند که با سرکوب وحشیانه گارد شاهنشاهی مواجه شد.
بنابه گزارش خبرگزاری یونایتدپرس، در تظاهرات آن شب تهران سه هزار نفر کشته و مجروح شده بودند. درگیری‌های مأمورین رژیم با تظاهرکنندگان، منحصر به یک یا دو محلۀ تهران نبود بلکه دامنۀ حوادث خونین به اغلب مناطق تهران کشیده شد. نظامیان مسلح، در خیابان نواب و میدان شاهپور (وحدت اسلامی) دهها نفر را شهید و مجروح کردند. برابر گزارش‌ها، از ساعت ۱۰ شب تا اول صبح، ۱۳۵ مجروح توسط آمبولانس‌های مرکز اورژانس به مراکز درمانی و بیمارستان‌ها انتقال یافته بودند.4
صبح اول محرم نیز تظاهرات به سوی چهارراه سرچشمه ادامه یافت ولی ماموران حکومت نظامی از سمت سرچشمه و پامنار، تظاهرکنندگان را محاصره کرده و با حکم تیر مستقیم از سوی رحیمی (فرماندار نظامی تهران) مردم را به گلوله بستند. صدها نفر چون برگ خزان برزمین ریختند و بسیاری شهید و مجروح شدند.
حضرت امام پس از اطلاع از اخبار حمله مزدوران شاه به مردم و شهادت و مجروح شدن هزاران نفر، صبح روز 11 آذر 57، ضمن ایراد سخنرانی و اظهار تأسف از آنچه به وقوع پیوسته، فرمودند:
«... چه جرمی بوده؟ چه کرده است این ملت جز اینکه خوب یک حرف صحیح می‌زنند و آن اینکه ما یک حکومت عادل میخواهیم، یک حکومتی میخواهیم که منافع مملکتمان خرج خود مملکت بشود؟... این آقایی که می‌گوید ما دیگر اشتباهات نمی‌‌کنیم و ما دیگر تکرار نمی‌‌کنیم اعمال سابق را، این است که الان می‌‌بینیم که در این بیست و چهار ساعت اینها چه کردند با ملت ما و الان چه می‌کنند...»5
وقتی ژنرال شاهنشاهی کور بود!
پس از شب اول محرم، شعارهای مردم به مناسبت ماه محرم، لحن و آهنگ عاشورائی به خود گرفت؛ با مشت‌های گره کرده و صداهای خشم آلود فریاد می‌زدند: «هیهات مِناّ الذلّه»، «خون بر شمشیر پیروز است»، «محرم ماه خون است پهلوی سرنگون است»، «نهضت ما حسینیه، رهبر ما خمینیه» و...
آیت‌الله طالقانی و آیت‌الله ربانی شیرازی با انتشار اعلامیه‌هایی، کشتار شب اول محرم را محکوم کرده و مردم را دعوت به استقامت و ادامۀ مبارزه نمودند. رهنمودهای رهبر نهضت و توصیه‌های روحانیت مبارز از یکسو و فضای معنوی ایام سوگواری سالار شهیدان از سوی دیگر، انقلاب را عمق و وسعت بخشید.
در دومین روز محرم، حرکت اسلامی مردم در شهرهای شیراز، رضائیه (ارومیه)، همدان و مهاباد به خاک و خون کشیده شد و در پایان سومین روز، مردم تهران، بوشهر، آباده و جهرم با دادن تعدادی شهید و مجروح، حرکت محرمی را تداوم بخشیدند.
شب‌ها صدای «الله اکبر» همراه با صفیر گلوله‌های مزدوران رژیم تا نزدیکی صبح ادامه داشت. فریادهای اعتراض مردم و شعارهای کوبندۀ آنها لحظه‌ای از بالای بام‌ها، حیاط منازل و کوچه پس‌کوچه‌ها و خیابان‌ها قطع نمی‌شد. گارد مسلح شاه به دنبال صداها، کوچه‌های تاریک و پشت‌بام‌ها را بدون هدف به رگبار گلوله می‌بست و نورافکن‌های قوی تانک‌ها و نفربرها، تاریکی‌ها را روشن می‌نمود و در پرتو آن مسلسل‌ها شلیک می‌کردند.
کار به جایی رسید که ارتشبد ازهاری رئیس‌دولت نظامی رژیم، در سخنان مضحکی در مجلس سنا اظهار داشت:
«...مردم خیال می‌کنند ما نمی‌دانیم! نوارهایی را پر می‌کنند و پشت‌بام‌ها می‌گذارند تا وانمود کنند که همۀ مردم تهران به بالای بام‌ها رفته‌اند و شعار می‌دهند. من با دوربین، به پشت‌بام خانه‌ام رفتم، کسی را ندیدم! تصور کردم چشمانم ضعیف است، دوربین را به دست خانمم دادم، او هم نگاه کرد، هیچ‌کس را ندید، اما صدای نوارها به گوش می‌رسید. مردم و مخالفین خیال می‌کنند، دولت بیکار است و این‌گونه مسائل تحریک‌آمیز را نمی‌داند و نمی‌بیند...»
حرف‌های ازهاری، آنچنان سخیف و مسخره‌آمیز بود که فردای آن روز، هجو آن در شعارهای تظاهرات روز پنجم محرم هم به گوش رسید. مردم یاوه‌گویی‌های نخست‌وزیر شاه را به استهزاء گرفته و در شعارها می‌گفتند:
«...ازهاری بیچاره، ژنرال چهار ستاره، بازم بگو نواره، نوار که پا نداره، چادر به سر نداره...»!
ماه محرم 57 و دهه اول آن، نهضت امام و انقلاب مردم ایران را گام‌ها به جلو راند و با پیوند به راهپیمایی‌های میلیونی و رفراندوم‌گونه تاسوعا و عاشورا، طومار رژیم شاه را در هم پیچید.
____________________________________
1- صحیفه امام- جلد 5- صفحه‌های 75- 78 2- کوثر- جلد ۲- صفحه ۴۴۷-۴۵۰ 3- مرحوم آیت‌الله سید جواد علم الهدی – مجموعه مستند «راز یک نقش» – قسمت 25 – تیرماه 1388 – شبکه خبر 4- دو سال آخر، رفرم تا انقلاب – هدی صابر (ه. موحد) – انتشارات امیرکبیر – چاپ اول 1363- صفحه ۲۳۳ 5- صحیفه امام- جلد 5- صفحه‌های 160- 161