۱۸۲ - سوق دادن بدرقه‌ای و زجری ۱۴۰۳/۰۹/۱۰
سوق دادن بدرقه‌ای و زجری
۱۴۰۳/۰۹/۱۰
در قرآن بیان شده که فرشتگانی هستند که از جلو به عنوان قائد، کسی را می‌کشند و فرشتگانی از عقب به عنوان سائق، هل می‌دهند و به زور وادار به حرکت می‌کنند.
خداوند بیان می‌کند که هر انسانی دارای یک سائق و هل دهنده است: وَ جَاءَتْ كُلُّ نَفْسٍ مَعَهَا سَائِقٌ وَشَهِيدٌ؛ هر كسى مى آيد در حالى كه با او سوقدهنده و شاهدی هست.(ق، آیه 21)
از آنجا که این آیه در سیاق آیات احتضار محتضر است، به نظر می‌رسد که نفس انسانی نمی‌خواهد از دنیا به آخرت برود و از همین رو، باید او را با زور وادار به خروج از تن بکنند و به سمت برزخ و آخرت سوق دهند.
اما با دقت نظر می‌توان دریافت که سائق‌های همه انسان‌ها یکسان عمل نمی‌کنند؛ زیرا نفس تبهکار را با سیخونک و زور به سمت آخرت می‌برند؛ در حالی که نفس مؤمن و متقی را بدرقه می‌کنند.
در حقیقت، هر دو از پشت سر می‌آیند، با این تفاوت که سائق نفس مؤمن، برای بدرقه کریمانه در پشت قرار می‌گیرد و از دنیا به سوی آخرت بدرقه‌اش می‌کند و در آخرت نیز فرشتگانی به استقبال می‌آیند و کریمانه با گفتن: سلاما سلاما او را به بهشت می‌برند،
در حالی که خود آن بهشت نیز به استقبال به سمتش می‌آید؛ یعنی هم فرشته از پشت سر در دنیا او را بدرقه می‌کند و هم فرشتگانی به استقبال از بهشت می‌آیند؛ در حالی که خود بهشت نیز گام‌هایی برای نزدیکی بر می‌دارد و شتاب می‌کند تا به مؤمن متقی برسد و این‌گونه او را تکریم کند.(واقعه، آیه 26؛ ق، آیه 34؛ حجر، آیه 46؛ شعراء، آیه 90)
خداوند درباره این وضعیت مؤمنان متقی می‌فرماید: و كسانى كه از پروردگارشان پروا داشتهاند، گروه گروه به سوى بهشت سوق داده می‌شوند تا چون بدان رسند و درهاى آن به رويشان گشوده شود و نگهبانان آن به ايشان گويند: سلام بر شما خوش آمديد در آن درآييد و جاودانه بمانيد.(زمر، آیه۷۳)
اما وضعیت کافران این طور است که این سائق، آنان را با زور به سوی دوزخ و آخرت می‌راند؛ زیرا وقتی از جلوی چشمان قلب آنها پرده‌های غفلت و گناه کنار می‌رود و چشمانشان تیز می‌شود و حقایق روشن و وضعیت آینده آشکار می‌شود و تعلقات دنیا،آنان را به خود می‌خواند، آنها نمی‌خواهند به سمت آخرت بروند و روان از تن خارج سازند.(ق، آیات 18 تا 22)
در این حالت است که سائق با زور آنان را می‌راند.
خداوند می‌فرماید: و کسانی که کافر شدند گروه گروه به سوی جهنّم رانده می‌شوند؛ وقتی به دوزخ می‌رسند، درهای آن گشوده می‌شود و نگهبانان دوزخ به آنها می‌گویند: «آیا رسولانی از میان شما به سویتان نیامدند که آیات پروردگارتان را برای شما بخوانند و از ملاقات این روز شما را بر حذر دارند؟!»
می‌گویند: «آری، (پیامبران آمدند و آیات الهی را بر ما خواندند و ما مخالفت کردیم!)
ولی فرمان عذاب الهی بر کافران مسلّم شده است. (زمر، آیه ۷۱)
اصولا انسان به وضعیتی که عادت کند نمی‌خواهد آن را ترک کند، از همین روست که حاضر به ترک شکم مادر نیست، لذا او را از بطن مادر خارج می‌کنند نه اینکه خودش خارج شود: و اللَّهُ أَخْرَجَكُمْ مِنْ بُطُونِ أُمَّهاتِكُمْ.(نحل، آیه 78)