فرصتی که عبدالعزیز از آن نهایت استفاده را برد

ليسي گفته‌هاي جوان خوش‌شانسي را مي‌نويسد كه توانسته بود از اين جنگ جان سالم به در ببرد:
«مي‌ديدم كه در طوربه خون مانند رودخانه‌اي در ميان درختان نخل جريان داشت. پيش از آن كه از پنجره بيرون بپرم كوهي از جنازه‌ها را مي‌ديدم كه در سنگرها انباشته شده بودند. ولي عجيب‌ترين نكته‌اي كه مشاهده كردم... قيافه افراد فرقه اخوان در زمان جنگ بود كه هنگام نماز به مسجد رفتند و نمازشان را به جاي آوردند و پس از آن بازگشتند تا به ستيز هراسناكشان ادامه دهند!»102
شايد اگر عبدالعزيز مي‌دانست كه هنوز زمان مناسب براي فتح اماكن مقدس فرا نرسيده است برادران را به بهانه مبارزه با نيروهاي طرفدار رشيد در هيل، فرا نمي‌خواند، آن‌ها تا شهر مدينه كه بي‌دفاع مانده بود، پيش مي‌تاختند و بعد مكه را فتح مي‌كردند. اما عبدالعزيز متوجه اين مسئله بود كه اگر اماكن مقدس را مي‌خواست، بايد مردم ساكن اين محل‌ها از آن‌ها استقبال مي‌كردند. امكان حمله به شهر مكه كه جنگ در آن حرام بود، وجود نداشت. او همچنين نمي‌توانست مكه را بدون مقبوليت در چشم ساير كشورهاي اسلامي و موافقت بريتانيا فتح كند. اكنون كه قدرت طرفداران مذهبي‌اش را به اثبات رسانده بود، فقط موافقت انگلستان را براي فتح مكه مي‌خواست.
عبدالعزيز براي انگلستان نوشته بود كه حاكميت را در مورد سرحدات نجد و حجاز و در ناحيه خورمه، مي‌پذيرد اما درباره اخوان موضوع به اين سادگي فيصله نمي‌يافت. پيروزي كوچكي كه نيروهاي اخوان در طوربه در برابر تهاجم نيروهاي شريف به دست آورده بودند، تب جنگ را در ميان آن‌ها بالا برده بود. چه دليلي وجود داشت كه ماجرا در طوربه متوقف شود؟ آيا اين بهترين فرصت براي پاكسازي مكه، مدينه و تمام سواحل درياي سرخ نبود؟
 اكنون در مقابل شريف، گروهي از برادران خشمگين قرارداشتند كه اگر عبدالعزيز رهبري آن‌ها را برعهده نمي‌گرفت، ممكن بود شخص ديگري بر عهده بگيرد. به قول ليسي «عبدالعزيز نسلي از اخوان براي خود درست كرده بود كه به سادگي نمي‌توانست رهايشان كند.» 103اما ورود اخوان به عرصه جنگ با شريف به لحاظ سياسي به اندازه زيادي خطرناك بود. اخوان در مدت شش سال پس‌از ورود به الارطويه نزد مردم نقاط ديگر عربستان شهرت بدي به دست آورده بودند. مسافراني كه اغلب از اين راه به مكه مي‌رسيدند، از قرنطينه‌هايي سخن مي‌گفتند كه مسافران كاروان‌ها و زائران را در آن‌ها براي وهابي شدن زنداني مي‌كردند. اين قرنطينه‌ها شامل خارجيان نيز مي‌شد. آن‌ها از قتل مخالفان اخبار گوناگوني را به گوش مردم مكه و مدينه رسانده بودند. اين شهرت بد ممكن بود، بسيجي همگاني را در مقابل اخوان به دنبال داشته باشد. بنابراين بايد چاره‌اي مي‌انديشيد، قبل از اين كه شريف نيروها را  عليه او به جهاد فرامي‌خواند يا فرد ديگري هدايت آن‌ها را در دست مي‌گرفت.

پاورقي كيهان  -  ۰۲/ ۴ ۰/ ۱۳۹۴