نظام خانواده در اسلام

22 -  ارزش دختردارى در اسلام‏

بــســـم الله الـــرّحــمـــن الــــرّحــیــم

 ارزش دختردارى در اسلام‏

 اراده حق در عطاكردن فرزند

وجود مقدس حق، فعّال مايشاء، مالك آسمانها و زمين، عليم و قدير، حكيم و عادل، و رحمان و رحيم است.

تصميم و اراده او نسبت به بندگان عين لطف، و محض محبت، و جلوه عشق و رحمت، و تجلى كرامت و حسن انتخاب است.

او هرچه را براى بنده‏اش بخواهد به مصلحت دنيا و آخرت عبد است، و عبد نسبت به حكمت و عدالت و رحمت و اراده او بايد تسليم باشد، كه اين حالت تسليم بالاترين عبادت باطن، و از اخلاق انبياء و اولياء، و نشانه عشق و معرفت عاشقان و عارفان به حضرت اوست.

آن را كه عقيم قرار داده، به كسى كه دختر مى‏دهد، به آنكه پسر عنايت مى‏فرمايد، در دامن مادرى كه دوقلوئى از پسر و دختر مى‏گذارد، همه و همه عين رحمت و لطف، و جوشش عشق او به بندگان است.

للّه ملك السّموات والارض، يَخلق مايشاء، يهبُ لمن يشاء اناثاً، و يهب لمن يشاء الذُّكور، او يُزوِّجهم ذُكراناً واناثاً، و يجعل من يشاء عقيماً انَّه عليمٌ قديرٌ.

پادشاهى و ملك آسمانها و زمين تنها و تنها براى خدا است، هرچه بخواهد مى‏آفريند، به هركه بخواهد دختر، و به هركه بخواهد پسر مى‏بخشد، يا در يك رحم دو فرزند يكى پسر و يكى دختر قرار مى‏دهد، و هركه را بخواهد عقيم و نازا مى‏گذارد، همانا خداوند دانا و تواناست.

بر اساس اين آيه شريفه فرزند دختر، جلوه سلطنت و پادشاهى، تجلى اراده او در آفرينش، و نور دانائى و توانائى او نسبت به انسان است.

دانش و قدرت، فعل و اراده، حكومت و مالكيت او اقتضا كرده كه پدر و مادرى داراى دختر شوند.

چهره درهم كشيدن نسبت به تولد دختر، چهره درهم كشيدن نسبت به الوهيت، مالكيت، خلقت، انتخاب و دانائى و توانائى حضرت اوست، كه گناهى بزرگ، و حالتى احمقانه، و برنامه‏اى بدور از منطق و حكمت است.

طفل اگر بميرد، به فرموده امام صادق (عليه السلام)، در جهان برزخ به ابراهيم و ساره سپرده مى‏شود، تا در دامن آنان تربيت شود، و براى آخرت پدر و مادر ذخيره گردد.

شهيد در مسكن‏الفؤاد نقل مى‏كند كه امام ششم (عليه السلام) فرمود صبر بر مرگِ طفل و دورى از جزع و فزع ثوابش بيشتر از آن است كه طفل زنده مى‏ماند و در ركاب حضرت قائم (عج) در حال جهاد در راه خدا شهيد مى‏شد.

حضرت حسين (عليه السلام) شش ماهه شهيد خود را به خيمه برگرداند، و در آغوش خواهرش زينب نهاد، و خود روى خاك نشست و عرضه داشت الهى اين شهيد شش‏ماهه را ذخيره روز آخرت من قرار بده.

جائى كه طفل مرده به اين اندازه براى انسان قيمت داشته باشد كودك بجا مانده و بزرگ شده، در حالى كه تربيت و وقار و ادب و ايمانش، نتيجه زحمات سنگين پدر و مادر است براى انسان چه اندازه قيمت دارد؟ دختر يا پسر هيچ فرقى نمى‏كند، منظور اولاد انسان است.

به فرموده قرآن مجيد در سوره انفال آيه 28: فرزندان انسان براى انسان آزمايش حقند، اگر انسان در برابر اين آزمايش و ابتلا سرفراز بيرون آيد، به اين معنا كه بوجود او خوشنود و راضى باشد، در تعليم و تربيت‏دينى او بكوشد، وسائل ازدواجش را در حدّ قدرت فراهم كند، احترام او را پاس بدارد، در بزرگداشت وجود او و حق او اقدام نمايد، به اجرى عظيم، و ثوابى فوق‏العاده رسيده.

مگر قرآن مجيد نفرموده:

المالُ والبنونَ زينه الحَيوهِ الدُّنيا والباقياتُ الصّالحاتُ خير عند ربِّكَ ثواباً وخيرٌ املًا.

مال و فرزندان زيب و زينت زندگى دنيايند، حركات شايسته‏اى كه دوام و بقا دارد، نزد خداوندت بسى بهتر و عاقبت آن نيكوتر است.

كسى كه براى تربيت فرزند خود زحمت مى‏كشد، و او را آشناى با حق و با انبياء و با ولايت و با قرآن بار مى‏آورد، باقيات صالحاتى است كه در بين تمام برنامه‏هايش نظير ندارد، و همين است كه نزد خداوند بهتر و عاقبتش براى انسان نيكوتر است.

مگر مريم كبرى، خديجه بزرگوار، آسيه باكرامت، فاطمه زهرا (عليها السلام) و زينب كبرى براى پدران خود بهترين باقيات صالحات نيستند؟

چرا كسى از دختردار شدن كسل شود؟ مگر فرزندى كه در رحم مادر قرار دارد به اراده كسى جز خدا دختر مى‏شود، دختر شدن فرزند در رحم عين لطف و رحمت حق و عنايت و مرحمت اوست، بايد تسليم اراده و لطف او بود، و بر نعمت وجود دختر تا پايان عمر با تمام وجود به شكر و سپاس برخاست.

به اين واقعيت حتماً توجه كنيد: رسول حق داراى چند پسر به نام قاسم، طيّب، طاهر، و ابراهيم شد، گرچه هيچ كدام زنده نماندند، ولى به خاطر پسردار شدن، از جانب خداوند تبريك و تهنيت به او داده نشد، و آيه‏اى هم در قرآن مجيد به اين سبب نازل نشد، ولى وقتى دخترى چون فاطمه در رحم پاك خديجه تكوّن پيدا كرد، سوره كوثر نازل شد، و بشارت خير كثير، و نيكى دائم به او داده شد!!

 

روايات بسيار مهم باب دختر دارى‏

 

مستحب است انسان، در صورتى كه از دختر داشتن محروم است، دست نياز به جانب حق بردارد، و براى دختردار شدن با حال اخلاص به درگاه حق دعا كند و بنالد.

ابراهيم خليل آن پيامبر بزرگ با داشتن فرزندى چون اسماعيل و اسحاق به درگاه حق جهت دختردار شدن ناليد. امام صادق (عليه السلام) دعاى او را بدين صورت نقل مى‏كند:

انَّ ابْراهيمَ سَأَلَ رَبَّهُ انْ يَرْزُقَهُ ابْنَهً تَبْكيهِ وَتَنْدُبُهُ بَعْدَ مَوْتِهِ.

از حضرت حق درخواست دختر كرد تا حداقل پس از مرگش گريه‏كننده و ناله‏كننده و خلاصه مجلس گرم‏كن و يادآور داشته باشد.

هدفى كه در اين روايت بازگو شده خيلى مهم نيست، آنچه مهم است اصل مطلب است كه پيغمبرى اولوالعزم از داشتن دختر محروم بود، براى رسيدن به اين نعمت دعا كرد.

اينكه انسان پدر دختر باشد افتخار دارد، چراكه رسول باكرامت اسلام پدر دختر بود، اين همرنگى با رسول خدا در زندگى، كه با عنايت شدن دختر به انسان تحقق پيدا مى‏كند واقعاً افتخار دارد، امام صادق (عليه السلام) فرمود:

كانَ رَسُولُ اللّهِ ابا بَنات.

پيامبر بزرگوار خدا پدر دختران بود.

اگر كسى دختر نداشت ولى داراى خواهر بود، باز هم درى از رحمت حق بر وى باز شده، امام ششم (عليه السلام) مى‏فرمايد:

مَنْ عالَ ثَلاثَ بَنات اوْ ثَلاثَ اخَوات وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّهُ.

رسول حق (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود

نِعْمَ الْوَلَدُ الْبَناتُ، مُلْطِفاتٌ، مُجَهِّزاتٌ مُؤْنِساتٌ، مُبارَكاتٌ، مُفَلِّياتٌ.

دختران چه خوبند، مهربان و نرمخو، مددكار و آماده به كار، انيس انسان، بابركت، و علاقه‏مند به پاكيزگى.

امام ششم (عليه السلام) فرمود:

مَنْ عالَ ابْنَتَيْنِ، اوْ أُخْتَيْنِ، اوْ عَمَّتَيْنِ اوْ خالَتَيْنِ حَجَبَتاهُ مِنَ النّارِ.

كسى كه دو دختر، يا دو خواهر، يا دو عمه، يا دو خاله را سرپرستى كند، سرپرستى آن دو او را از آتش جهنم حفظ مى‏كند.

مردى به مردى كه نزد رسول حق نشسته بود خبر داد همسرت دختر آورد، رنگ آن مرد تغيير كرد، رسول اسلام (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود: چه شده عرضه داشت: خير است، فرمود: بگو چه اتفاقى افتاده. گفت: از خانه بيرون آمدم در حالى كه همسرم درد زائيدن داشت، اين مرد به من خبر داد دختردار شده‏ام، حضرت فرمود: زمين حمل‏كننده او، آسمان سايه سرش، و خداوند روزى‏دهنده اوست، دختر دسته گياه خوشبوئى است كه آن را مى‏بوئى، سپس رو به اصحاب كرد و فرمود:

كسى كه داراى يك دختر است، مشكل دارد «تربيت و حفظ او، تهيه جهازيه، آماده كردن مقدمات عروسى، دلهره داماددارى» و براى هر كس دو دختر است، خدا را به فرياد او برسيد، و هر كس داراى سه دختر است جهاد و هر كار مكروهى را معاف است، و هر آن كه چهار دختر دارد، اى بندگان خدا او را كمك دهيد، به او قرض دهيد، و به او رحمت آوريد.

چقدر دختر عزيز است، كه رسول حق يارانش را به يارى دخترداران دعوت كرده، و كمك به دخترداران را وظيفه الهى امت قرار داده.

مردى در زمان امام صادق (عليه السلام) دختردار شد، خدمت امام رسيد، حضرت او را ناراحت و خشمگين ديد به او فرمود فكر كن خداوند به تو وحى مى‏كرد من براى تو انتخاب كنم كه خداى تو هستم، يا تو با بودن من انتخاب مى‏كنى؟ چه جواب مى‏دادى عرض كرد مى‏گفتم اى خداى من تو براى من انتخاب كن، حضرت فرمود: هم‏اكنون خداوند مهربان دختر براى تو انتخاب فرموده، اى مرد در داستان موسى و خضر آمده كه وقتى خضر به مصلحت آن خانواده به دستور خدا كودك را كشت، به موسى گفت:

فَاردنا انْ يبْدلهما ربَّهما خيراً منه زكوهً واقرب رُحماً.

خواستم تا به جاى او خداوند فرزندى بهتر و متوجه‏تر به رعايت رحم به او بدهد.

حضرت حق به جاى آن كودكى كه بدست خضر كشته شد، و موسى معترض شد و خضر به او گفت خدا بهتر از آن را به پدر و مادرش مى‏دهد، دخترى عنايت فرمود كه هفتاد پيغمبر از نسل او بوجود آمد!!

امام صادق (عليه السلام) فرمود:

الْبَناتُ حَسَناتٌ وَالْبَنُونَ نِعْمَهٌ، وَالْحَسَناتُ يُثابُ عَلَيْها وَالنِّعْمَهُ يُسْأَلُ عَنْها.

دختران حسناتند، پسران نعمت حقند، بر حسنات بهره مى‏دهند، و از نعمت بازپرسى مى‏كنند.

شب معراج به رسولش فرمود:

... قُلْ لِاباءِ الْبَناتِ: لا تَضيقَنَّ صُدُورُكُمْ عَلى بَناتِكُمْ فَانّى كَما خَلَقْتُهُنَّ ارْزُقُهُنَّ.

به دخترداران بگو، بر دختر داشتن بى‏حوصلگى نكنيد، همانگونه كه آنها را آفريدم، روزى هم مى‏دهم.

امام صادق (عليه السلام) فرمود: كسى كه مرگ دخترش را بخواهد، قيامت بر خدا وارد مى‏شود، در حالى كه او را جزء عاصيان به حساب مى‏آورند.

رسول حق (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود:

انَّ اللّهَ تَبارَكَ وَ تَعالى عَلَى الْاناثِ ارَقُّ مِنْهُ عَلَى الذُّكُورِ، وَما مِنْ رَجُل يُدْخِلُ فَرْحَهً عَلى امْرَأَه بَيْنَهُ وَبَيْنَها حُرْمَهٌ الّا فَرَّحَهُ اللّهُ يَوْمَ الْقِيامَهِ.

خداوند به دختر مهربانتر از پسر است، كسى كه باعث خوشحالى دخترش شود، خداوند روز قيامت او را خوشحال مى‏كند.

رسول حق (صلى الله عليه وآله وسلم) نهايتاً درباره ارزش دختر داشتن فرمود:

خَيْرُ اوْلادِكُمْ الْبَناتُ.

بهترين فرزندان شما دختران هستند.

رسول حق (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود:

هر كس سه دختر يا سه خواهر را سرپرستى كند بهشت بر او واجب است، عرضه داشتند دو نفر را اگر سرپرستى كند؟ فرمود: باز هم، گفتند اگر يك دختر يا يك خواهر را فرمود: باز هم.

رسول حق (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود:

مَنْ دَخَلَ السُّوقَ فَاشْتَرى تُحْفَهً فَحَمَلَها الى عِيالِهِ كانَ كَحامِلِ صَدَقَه الى قَوْم مَحاويجَ وَلْيَبْدَأُوا بِالْاناثِ قَبْلَ الذُّكُورِ فَانَّ مَنْ فَرَّحَ ابْنَتَهُ فَكَأَنَّما اعْتَقَ رَقَبَهً مِنْ وُلْدِ اسْماعيلَ.

واقعاً روايت عجيبى است، فرهنگى در تمام تاريخ بشر بدين صورت از دختردارى جانبدارى نكرده، بلكه بعكس، وضع دختران و زنان در جنب اقوام و ملل وضع خوبى نبوده، اين زحمات بى‏شائبه رسول خدا (صلى الله عليه وآله وسلم) بود، كه انقلاب معنوى عظيمى در مسئله حيات دختران و زنان و زن‏دارى و دختردارى ايجاد كرد، در هر صورت معناى روايت بدين مضمون است:

كسى كه به بازار رود، و چيزى بخرد و آن را به خانه براى زن و فرزند ببرد، مانند كسى است كه بار مستمندان را به دوش كشيده، او در خانه دختران را در گرفتن تحفه مقدم بدارد، همانا كسى كه دخترش را خوشحال كند به مانند اين است كه برده‏اى از اولاد اسماعيل در راه خدا آزاد كرده!!

مسئله عجيب‏تر اين كه رسول حق (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود: فرزندانتان را به خاطر گريه و ناله‏اى كه به جهت كودكى دارند كتك نزنيد زيرا گريه طفل معنادار است.

گريه آنها در چهار ماه اول شهادت به توحيد، و در چهار ماه دوم صلوات و درود بر پيامبر و آل، و چهار ماه سوّم دعا براى پدر و مادر است.

بنابراين شهادت‏دهنده به وحدانيت حق، و درود فرستنده به نبى و آل و دعا كننده به پدر و مادر را نزن، نه اينكه مستحق كتك نيست، بلكه به خاطر گريه معنادارش، واجب است با تمام وجود از او رعايت كنى، و لطف و محبت خود را از او دريغ ننمائى.

به اين روايت بسيار مهم عنايت كنيد:

سكونى كه از ياران امام صادق (عليه السلام) است مى‏گويد در حال غم و غصه و حزن و اندوه وارد بر امام ششم (عليه السلام) شدم، فرمود: سكونى سبب غصه تو چيست؟ عرض كردم‏دختردارشدم، فرمود بارش را زمين مى‏كشد، رزقش را خدا مى دهد، زمان زندگيش با تو فرق مى‏كند، و رزق خودش را مى‏خورد، به خدا قسم غصه و رنج از من برطرف شد، سپس حضرت‏ازمن‏پرسيد: چه‏نامى براو نهاده‏اى؟ گفتم: فاطمه‏حضرت‏صدازد: آه‏آه‏آه. آنگاه دست بر پيشانى گذاشت و آه‏كشيدن را ادامه داد، سپس فرمود: اكنون كه نام او را فاطمه گذاشته‏اى، به او ناسزا مگو، لعنتش مكن، او را كتك نزن.

رسول حق (صلى الله عليه وآله وسلم) فرمود:

مَنْ كانَ لَهُ أُنْثى فَلَمْ‏يَنْبِذْها وَلَمْ يُهِنْها وَلَمْ‏يُؤْثِرْ وَلَدَهُ عَلَيْها ادْخَلَهُ اللّهُ الْجَنَّهَ.

آنكه داراى دختر است، او را از خود نراند، اهانتش نكند، پسران را بر او مقدم ندارد، خداوند وى را وارد بهشت مى‏كند.

و فرمود:

مَنْ كانَتْ لَهُ ابْنَهٌ واحِدَهٌ كانَتْ خَيْراً لَهُ مِنْ الْفِ حِجَّه وَالْفِ غَزْوَه وَالْفِ بَدَنَه وَالْفِ ضِيافَه.

كسى كه يك دختر دارد اجر او از هزار حج، و هزار جهاد، و هزار قربانى و هزار مهمانى بيشتر است!!

(قال رسول اللّه (صلى الله عليه وآله وسلم): الجنه تحت الاقدام الامهات)

«ميزان الحكمه، ج 10، ص 712»