پرسش:از منظر قرآن دوزخیان چه کسانی هستند؟

پاسخ:خداوند گروه‌هایی را که در دوزخ وارد می‌شوند به سه دسته اصلی تقسیم کرده است:
1. گروه نخست: کسانی که به عنوان آتش‌زنه هستند و همانند آن عمل می‌کنند. اینان شامل کسانی هستند که در درک اسفل از آتش دوزخ قرار می‌گیرند و ابلیس و فرعون از آن گروه هستند. خداوند درباره آنان می‌فرماید: وَقُودُ النَّارِ  کَدَأْبِ آلَ فِرْعَوْنَ؛ سوخت آتش دوزخ همانند آل‌فرعون. (آل عمران، آیات 10 و 11) در ادبیات امروز عربی وقود به سوخت اطلاق می‌شود؛ اما در اصل همان آتش‌زنه همانند کبریت و ماده انفجاری مانند سنگ جخماق و آتش اخگر و سرخی است که برای برافروختن اصل آتش استفاده می‌شود.
2. گروه دوم: کسانی هستند که به عنوان سوخت مورد استفاده قرار می‌گیرند. خداوند قاسطین را از این دسته دانسته است. قاسطین همانند معاویه و یزید که پیامبر(ص) بیان کرده بود که آنان علیه امیرمومنان علی(ع) می‌ایستند و یکی از سه گروه مخالف آن حضرت خواهند بود که فتنه‌گری می‌کنند. قاسط کسی است که خودش با عدالت مخالف است و حتی اجازه نمی‌دهد تا عدالتی اجرا شود و به عنوان مانع عدالت عمل می‌کند.خداوند می‌فرماید: وَ أَمَّا الْقَاسِطُونَ فَکَانُوا لِجَهَنَّمَ حَطَباً؛ و اما قاسطین پس برای دوزخ هیزم هستند. (جن، آیه 15)
3 . گروه سوم: کسانی هستند که باید مانند سنگ آهن و سنگ‌های دیگر فلزی بسوزند تا ناخالصی آنان گرفته شود. اینان کسانی هستند که اصل ایمان را دارند ولی اهل فسق و فجور بوده و به تعبیر قرآن عمل خودشان را مخلوط کرده‌اند که برخی از آن اعمال نیک و برخی بد است: وَآخَرُونَ اعْتَرَفُواْ بِذُنُوبِهِمْ خَلَطُواْ عَمَلاً صَالِحًا وَآخَرَ سَیِّئًا عَسَى اللّهُ أَن یَتُوبَ عَلَیْهِمْ إِنَّ اللّهَ غَفُورٌ رَّحِیمٌ ؛ و گروهى دیگر به گناهان خود اعتراف کرده و کارى نیک را با کارى بد و ناشایست آمیخته‏‌اند امید است که خداوند [به بخشایش خویش‏] توبه آنان را بپذیرد، که خدا آمرزگار و مهربان است. (توبه، آیه102)
از نظر قرآن این گروه سوم همانند سنگ‌های فلزی هستند که باید در کوره دوزخ ناخالصی‌هایشان گرفته شود و سپس وارد بهشت شوند. اکثریت مردم اهل اسلام و ایمان این گونه هستند. خداوند درباره گروه سوم می‌فرماید: فِی الْحَمِیمِ ثُمَّ فِی النَّارِ یُسْجَرُونَ ؛در آب جوشان، سپس در آتش، سوخته و بریان شوند. (غافر، آیه 72)
بر اساس روایات، تنها گروهی از دوزخیان به صورت جاویدان در دوزخ می‌مانند که طبقات پائین دوزخ است ولی گروه‌های دیگر در طبقات بالا به شفاعت الهی آزاد شده و به بهشت‌های پائین فرستاده می‌شوند. اینها چون در دنیا اصل ایمان را داشتند ولی در عمل فسق و فجور و گناه کرده‌اند اگر در مراحل شفاعت نتوانستند از دوزخ برهند در نهایت پس از پاک شدن با آتش دوزخ به بهشت می‌روند که البته نشانه‌هایی را نیز با خود از دوزخ به همراه دارند.