پرسش:آیا اسلام تنبیه بدنی زن را جایز میداند؟ در صورت پاسخ مثبت لطفاً کم و کیف و چگونگی آن را بیان کنید؟
پاسخ : پاسخ اجمالی این است که بله اسلام تنبیه بدنی زن را جایز میداند. اما با ساز و کار حکیمانهای که اسلام برای این هدف درنظر میگیرد، به ندرت چنین اتفاقی در خانوادههای مسلمان خواهد افتاد. اما در بیان تفصیل مطلب در سوره نساء آیه 34 میخوانیم «و اللاتی تخافون نشوزهن فعظوهن و اهجروهن فی المضاجع و اضربوهن» یعنی (آن دسته از زنان را که از طغیان و مخالفتشان بیم دارید پند و اندرز دهید و (و اگر مؤثر واقع نشد) در بستر از آنها دوری نمایید و (اگر آن هم مؤثر نشد و هیچ راهی برای وادار کردن آنها به انجام وظایفشان جز شدت عمل نبود،) آنها را بزنید (تنبیه کنید).
در اینجا این سؤال مطرح میشود که اسلام چگونه تنبیه بدنی زن را مجاز میداند؟
جواب این ایراد با توجه به معنی آیه و روایاتی که در بیان آن وارد شده و توضیح آن در کتب فقهی آمده است و همچنین با توضیحاتی که روانشناسان امروز میدهند چندان پیچیده نیست زیرا:
اولاً آیه، مسئله تنبیه بدنی را در مورد افراد وظیفه نشناسی مجاز شمرده که هیچ وسیله دیگری درباره آنان مفید واقع نشود، و اتفاقاً این موضوع تازهای نیست که منحصر به اسلام باشد، در تمام قوانین دنیا هنگامی که طرق مسالمتآمیز برای وادار کردن افراد به انجام وظیفه، مؤثر واقع نشود، متوسل به خشونت میشوند، نه تنها از طریق ضرب بلکه گاهی در موارد خاصی مجازاتهایی شدیدتر از آن نیز قائل میشوند.
ثانیا «تنبیه بدنی» در اینجا- همانطور که در کتب فقهی نیز آمده است- باید ملایم و خفیف باشد به طوری که نه موجب شکستگی و نه مجروح شدن و نه باعث کبودی بدن گردد.
ثالثاً روانکاوان امروز معتقدند که جمعی از زنان دارای حالتی به نام «مازوشیسم» (آزارطلبی) هستند و گاه که این حالت در آنها تشدید میشود تنها راه آرامش آنان تنبیه مختصر بدنی است، و بنابراین ممکن است ناظر به چنین افرادی باشد که تنبیه خفیف بدنی در مورد آنان جنبه آرامبخشی دارد و یک نوع درمان روانی محسوب میگردد.
مسلم است که اگر یکی از این مراحل مؤثر واقع شود و زن به انجام وظیفه خود اقدام کند مرد حق ندارد بهانهگیری کرده، درصدد آزار زن برآید، لذا به دنبال این جمله میفرماید: «فان أطعنکم فلا تبغوا علیهن سبیلا» «اگر آنها اطاعت کنند به آنها تعدی نکنید».
و اگر گفته شود که نظیر این طغیان و سرکشی و تجاوز در مردان نیز ممکن است آیا مردان نیز مشمول چنین مجازاتهایی خواهند شد؟
در پاسخ میگوییم آری مردان هم درست همانند زنان در صورت تخلف از وظائف مجازات میگردند حتی مجازات بدنی، منتها چون این کار غالباً از عهده زنان خارج است حاکم شرع موظف است که مردان متخلف را از طرق مختلف و حتی از طریق تعزیر (مجازات بدنی) به وظائف خود آشنا سازد.
داستان مردی که به همسر خود اجحاف کرده بود و به هیچ قیمت حاضر به تسلیم در برابر حق نبود و علی علیهالسلام او را با شدت عمل و حتی با تهدید به شمشیر، وادار به تسلیم کرد معروف است. «ان الله کان علیا کبیرا»
و در پایان آیه شریفه مجدداً به مردان هشدار میدهد که از موقعیت سرپرستی خود در خانواده سوءاستفاده نکنند و به قدرت خدا که بالاتر از همه قدرتها است بیندیشند (زیرا خداوند بلند مرتبه و بزرگ است.»