خبرگزاري آسوشيتدپرس، هراره:
رئيس‌جمهور ايران طي سخنان خود در اجلاس سران غيرمتعهد، از آمريکا به‌عنوان شيطان بزرگ ياد کرد و رهبران عراق را بدتر از هيتلر و چنگيزخان مغول خواند.
آقاي علي خامنه‌اي، رئيس‌جمهور ايران، در اظهارات خود، ضمن توصيف دولت اسلامي به‌عنوان پرچمدار ارزش‌هاي معنوي، گفت: ببينيد اين شيطان بزرگ چه بر سر نيکاراگوئه و ايران آورده است و مي‌آورد.
هنگامي که آقاي خامنه‌اي پس از يک ساعت سخنراني عليه ابرقدرت‌ها، سخنان شديداللحن خود را عليه عراق ـ يک عنصر جنبش عدم‌تعهد ـ آغاز کرد؛ اين کنفرانس سريعاً به يک کنفرانس غيرعلني تبديل شد.
جريان مذاکرات دومين روز که مستقيماً از تلويزيون زيمبابوه پخش مي‌شد، پس از سخنان آقاي خامنه‌اي قطع شد. يک مقام زيمبابوه در مرکز خبري سالن کنفرانس اظهار کرد که به ما اعلام شد، از اين پس، اين اجلاس غيرعلني باشد. وي توضيحي بيشتر در اين رابطه نداد.
فرانس پرس، خبرگزاري فرانسه:
آقاي علي خامنه‌اي، رئيس جمهوري اسلامي ايران، در هراره، طي سخنراني شديداللحني که در دومين روز از هشتمين اجلاس سران کشورهاي غيرمتعهد ايراد کرد، هرگونه فکر ميانجيگري، براي پايان بخشيدن به جنگ عراق با ايران را مردود دانست. درحالي‌که نيروهاي ايران در کردستانِ شرقي دست به حمله زده و عمليات دريايي را در جبهة جنوب آغاز کرده‌اند، آقاي خامنه‌اي اعلام داشت: ما هيچ راه ديگري جز تنبيه قاطع رژيم تجاوزگر و عامل جنگ عراق، براي برقراري و تحکيم صلح پايدار در منطقة خود نداريم. وي طي يک سخنراني يک‌ساعت‌ونيمه، تأکيد کرد که جمهوري اسلامي ايران، بنابر تکليف ملي و اسلامي، و بنابر اصول جنبش غيرمتعهد‌ها، وظيفه دارد رژيم متجاوز و عامل جنگ عراق را تنبيه کند.
آقاي خامنه‌اي پس از تأکيد بر اينکه جنايات عراق، بنا به‌عقيدة بسياري از مقاماتِ بين‌المللي، در مقايسه، چنگيزخان و هيتلر را مبرا جلوه مي‌دهد؛ هرگونه تلاش ميانجيگرانه را، از هر کس که باشد، رد کرد.
وي اين نگرش را بر اساس اين واقعيت توضيح داد که هيچ تضمين بين‌المللي براي ممانعت از تجاوز مجدد رژيم عراق عليه جمهوري اسلامي ايران وجود ندارد.
رئيس‌جمهور کشور ايران افزود: مشکل اساسي در واقع اين است که در راه‌حل‌هاي پيشنهادي توسط سازمان‌هاي بين‌المللي و دولت‌هاي ذي‌علاقه، براي برقراري صلح، توجه لازم به عدالت نمي‌شود.
هيئت ايراني به اين سخنراني بسيار شديداللحن رئيس خود اکتفا نکرد؛ آنها در راهروهاي اجلاس، متن کامل سخنراني را با آرم وزارت خارجة خود توزيع کردند که در آن، دعوت ياسر عرفات در هنگام اجلاس افتتاحية روز قبل براي پايان بخشيدن به جنگ، با خشکي رد شده بود.
اين متن براي رئيس سازمان آزادي بخش فلسطين اين معنا را دارد که اگر وي مايل به تجويز يک سياست تمکين و تسليم درمقابلِ متجاوز به فلسطين است، بايد جداً از انجام چنين سفارشي به ديگران اجتناب کند.
«طه ياسين رمضان» معاون رئيس‌جمهور و رئيس هيئت نمايندگي عراق، يک روز بعد از رئيس‌جمهور ايران سخنراني خواهد کرد. بنا بر برخي اطلاعات، گويا وي تصميم دارد که پيشنهادات صلح دوم اوت صدام را تکرار کند. در اين پيشنهادات ويژه، بازگشت نيروهاي درگير به داخل مرزهاي خود و انعقاد يک پيمان عدم تجاوز ميان دو کشور پيش‌بيني شده است.
در راهروهاي محل برگزاري اجلاس سران، اعتقاد بر اين است که با توجه به سخنراني آقاي خامنه‌اي، به نظر مي‌رسد که پيشنهادات عراق، شانس کمي براي پذيرش در آيندة نزديک داشته باشد.
* * *
آقاي خامنه‌اي موقع سخنراني متوجه نشده‌اند که پخش صدا و تصوير قطع شده است. وقتي که در ميان تشويق ممتد حضار از پشت تريبون پايين آمده و در صندلي خود مي‌نشينند، اين موضوع را مي‌فهمند و بسيار ناراحت مي‌شوند؛ يعني اينجا، در ميان مثلاً غيرمتعهد‌ها هم نمي‌توانيم حرفمان را بزنيم؟! از همان پايين نگاه معناداري به موگابه مي‌کنند، که اگر مي‌ديد، قطعاً دست و پايش را گم مي‌کرد. آقاي خامنه‌اي به همراهان مي‌گويند که با تمام قوت، اين مسئله را دنبال کنند و به هيچ وجه کوتاه نيايند. اعتراض‌هاي پي‌در‌پي مقامات ايراني شروع و موضوع، مرتب پيگيري مي‌شود.
مقامات ايراني مدام بر ناراحتي رئيس‌جمهورشان اشاره مي‌کنند و اين ناراحتي براي مقامات اجلاس خطرناک است. اگر آقاي خامنه‌اي در صحبت‌ها و مصاحبه‌ها و ديدارها اين ناراحتي را بروز بدهد، برايشان گران تمام خواهد شد. در قدم اول، آنها تصميم مي‌گيرند معذرت‌خواهي کنند و بگويند اين اتفاق به‌خاطر مشکل فني پيش آمده؛ اما دُمِ خروسشان پيداست و شاکي زرنگ، اصرار دارد که بايد به نحوي جبران کنيد. در اين ميان، بعضي مقامات زيمبابوه و حتي شايد خود موگابه ـ که دلشان با ايران است، اما احتياط مي‌کنند ـ بدشان نمي‌آيد به نحوي نشان دهند که مجبورند ايراني‌ها را راضي کنند.
بالاخره تصميم مي‌گيرند فيلم کامل سخنراني را همان شب، مجدداً از تلويزيون هراره پخش کنند، تا تمام خبرنگاران حاضر و خبرگزاري‌هاي جهان بتوانند سخنراني را ببينند و اين فيلم در تاريخ ثبت شود.
بعد از اين اتفاق در سخنراني آقاي خامنه‌اي، پخش زندة اجلاس کلاً قطع مي‌شود و ديگر در اکثر موارد، سخنراني‌ها زنده پخش نمي‌شود؛ اما با اين شرايط، سخنراني آقاي خامنه‌اي يک بار هم پخش مجدد مي‌شود. انتشار خبر قطع صدا و تصوير، مردم و خبرنگاران را حساس کرده بود تا بدانند در اين سخنراني چه گفته شده؛ در نتيجه شب همه پاي تلويزيون مي‌نشينند تا دوباره فيلم آن را ببينند. آنها هم که فرصت تماشاي مجدد فيلم را از دست مي‌دهند، متن را به‌دست آورده و با دقت مطالعه مي‌کنند. يک نکتة جالب اين است که طبق مقررات جنبش، سخنران حق ندارد مستقيماً نام يکي از اعضا را مخاطب قرار دهد. لذا آقاي خامنه‌اي در قسمت پاياني، عرفات را با لفظ «سخنران ديروز» خطاب مي‌کردند، اما در متن نطق که توزيع شد، نام «عرفات» مستقيم آمده بود و عمدتاً همين متن بود که مخابره مي‌شد!
و مصداق كاملي شد از اينكه «عدو شود سبب خير، اگر خدا خواهد».
استقبال رسمي و غيررسمي از نطق ادامه دارد. بعد از جلسه، مقامات و سران کشورهاي مختلف، مرتب به هيئت ايراني مي‌گويند که اين سخنراني، خيلي عجيب و مهم بود. تعبير بعضي اين است: «اين تکان‌دهنده‌ترين نطق اجلاس عدم‌تعهد بود و اين جنبش تابه حال چنين نطقي نداشته و در آينده هم نخواهد داشت.» آن قدر سخنراني آقاي خامنه‌اي مؤثر واقع شده که بعد از سخنراني، نگاه بعضي هيئت‌ها، به‌خصوص کشورهاي مستضعف و مظلوم، به ايراني‌ها عوض مي‌شود؛ مانند نگاه مردانِ کتک‎خوردة رنجور، به پهلوان جوانمرد شهرشان که همين ‌الان، فاتحانه، از جنگ ديو ظالم بازگشته است.