پرسش:چه راهکارهایی برای افزایش و تقویت مرتبه تقوا در قرآن و احادیث آمده است؟

پاسخ:«تقوا» یعنی خود نگهداري و خویشتن‌داري و در قرآن کریم آمده است:«گرامی‌ترین شما نزد خداوند با تقواترین شماست»؛ (حجرات - 13) «و زاد و توشه تهیه کنید، که بهترین زاد و توشه، پرهیزگاري است...» (بقره - 197) بله در اهمیت تقوا همین آیات کافی است که خـدا می‌فرمایـد گرامی‌ترین و بزرگوارترین بنده نزد من آن بنده اي است که وقتی در موقعیت گناه و انحراف قرار می‌گیرد، خود نگهدراي کند و مرتکب گناه نشود. حال براي دستیابی به راهکارهاي افزایش تقوا باز به سراغ آموزه‌های الهی می‌رویم و اهم آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم:
1- عبادت
قرآن می‌فرماید: «اي مردم پروردگار خود را پرستش [و عبادت کنید]... تا پرهیزگار شوید.» (بقره - 21) از این آیه فهمیده می‌شود که عباداتی مانند روزه، نماز، تلاوت قرآن و ... عباداتی مانند کمک به بینوایان، یتیم‌نوازي و خدمت به خلق و ... همه اینها به افزایش تقوا کمک می‌کند.
2- مطالعه احوال اقوام گذشته و عبرت گرفتن از آنها
«ما به آنها [که روز شـنبه نافرمانی و گناه کردند] گفتیم: «به صورت بوزینه‌هایی طرد شده درآیید» ما این کیفر را درس عبرتی براي مردم آن زمان و نسل‌هاي بعد از آنان، و پند و اندرزي براي پرهیزکاران قرار دادیم.» (بقره، 66 - 65)
3- روزه
اي افرادي که ایمان آورده‌ایـد! روزه بر شـما نوشـته [و واجب شـده همان‌گونه که بر کسانی که قبل از شـما بودنـد نوشـته شـد؛ تا پرهیزگار شوید.» (بقره - 183)
خدای متعال در آیه 21 سوره بقره عبادت را براي افزایش تقوا معرفی کرده، و در این آیه به طور خاص «روزه» را معرفی می‌کند با اینکه روزه یکی از عبادات است معلوم می‌شود که نقش روزه در افزایش تقوا بسیار مهم است.
4- پرهیز از راه‌هاي انحرافی
قرآن کریم می‌فرماید: «لا تَتَّبِعِ الْهَوي‏ فَيُضِلَّکَ عَنْ سَبيلِ الله» «از هوای نفس پیروی مکن که تو را از راه خدا منحرف می‌سازد» (ص - 26)
5- سیر در مسیر الهی
«این راه مسـتقیم من است از آن پیروي کنید! و از راه‌هاي پراکنده (و انحرافی) پیروي نکنید، که شما را از طریق حق، دور می‌سازد! این چیزي است که خداوند شما را به آن سفارش می‌کند، تا پرهیزگار شوید.» (انعام - 153)
6- یـادآوري نعمت‌هـاي الهی و انجام وظایف
«أَمَّا بِنِعْمَهًْ رَبِّکَ فَحَدِّثْ» «نعمتهای پروردگارت را بازگو کن!» (ضحی - 11) «لَئِنْ شَکَرْتُمْ لَأَزيدَنَّکُمْ وَ لَئِنْ کَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابي‏ لَشَديدٌ» «اگر شکرگزاری کنید ، ( نعمت خود را ) بر شما خواهم افزود و اگر ناسپاسی کنید ، مجازاتم شدید است» (ابراهیم - 7)
7- توجه و تفکر در آیـات معـاد، و آگـاهی به عـالم برزخ و قیـامت و چگونگی حسابرسی انسان‌ها
آیاتی مانند: «و از آن روز بترسـید که کسـی مجازات دیگري را نمی‌پذیرد و نه از او شفاعت پذیرفته می‌شود؛ و نه غرامت از او قبول خواهد شد؛ و نه یاري می‌شوند.» (بقره - 48)
8- باور و یقین قلبی به موارد زیر نیز باعث ایجاد انگیزه در رعایت تقوا می‌شود:
اینکه انسان بداند:
الف: خدا با پرهیزگاران است. (بقره - 194)
ب: خدا پرهیزگاران را دوست دارد. (آل‌عمران - 76)
ج: پرهیزگاران از نعمت‌هاي الهی بهشتی برخوردارند. (حجر - 45)
د: تقوا عامل فلاح و رستگاري و سعادت است. (بقره - 189)
ه: تقوا عامل وسعت و زیادشدن رزق می‌باشد. «و اگر اهل شهرها و آبادي‌ها، «ایمان» می‌آوردند و «تقوا» پیشه می‌کردند، برکات آسـمان و زمین را بر آنها می‌گشودیم؛ ولی(آنها حق را) تکـذیب کردند، ما هم آنان را به کیفر اعمالشان مجازات کردیم». (اعراف - 96)«و هرکس تقواي الهی پیشه کنـد، خداونـد راه نجاتی براي او فراهم می‌کند، و او را از جایی که گمان ندارد روزي می‌دهد...» (طلاق، 3 - 2)«و هرکس تقواي الهی پیشه کند خداوند کار را بر او آسان می‌سازد.» (طلاق - 4) در پایان توصـیه می‌شود ملاقات و دیدار علماي ربانی و اولیاي خدا و مطالعه احوالات و زندگینامه بزرگان در افزایش تقوا و ملکه شدن آن بسیار مؤثر و راهگشا می‌باشد.