سال 1369 (1990م) مبارزات سواپو در ناميبيا به نتيجه رسيد و ناميبيا مستقل و آزاد شد. مذاکرات نمايندگان سياه‌پوستان آفريقاي جنوبي با دولت هم کم‌کم جدي مي‌شد. در سال 1371 (1992م)، فشارهاي سياه‌پوست‌ها از طرفي و مخالفت‌هاي افراطيون سفيدپوست نيز از طرفي ديگر، مذاکرات را متوقف کرد. رفراندومي براي ادامة مذاکرات، فقط در ميان سفيدپوست‌ها برگزار شد! و با موافقت 68 درصد آنها، مذاکرات با قدرت بيشتر ادامه پيدا کرد.
در زمان اوج مبارزات و مذاکرات کنگرة ملي آفريقا براي براندازي کامل آپارتايد، ماندلا در تيرماه سال 71 به ايران آمد. او دو هدف اصلي داشت؛ زيارت مرقد حضرت امام و ديدار با رهبر انقلاب، که به هر دو رسيد. ديدار او با آيت‌الله‌خامنه‌اي خارج از تعارفات ديپلماتيک و گرم و صميمي بود. رهبر انقلابِ پيروز شدة ايران، رهبر مبارزان آفريقاي جنوبي را راهنمايي کردند که چه‌طور اين مراحل پاياني مبارزه را طي کنند و زودتر به پيروزي برسند. و گفتند که جمهوري اسلامي، مثل هميشه، براي هر کمکي حاضر است.
ماندلا آيت‌الله‌خامنه‌اي را چندبار به‌عنوان رهبر خود خطاب کرد و گفت: پيروزي شما به رهبري امام خميني، ما را به مبارزاتمان اميدوار کرد. نقش انقلاب شما در مبارزات جنوب آفريقا غير قابل ترديد است. مردم کشور من الان مجدانه منتظر هستند که من برگردم و برايشان از انقلاب ايران و صحبت‌هايي که با شما داشتم تعريف کنم. او با اميد مضاعف و راهکارهاي عملي، از ايران به آفريقاي جنوبي برگشت تا گام‌هاي آخر مبارزه را با قوت بردارد.
ماندلا و اکثر مبارزان ديگر مي خواستند اکثريت سياه، به شکلي آرام و بدون خشونت، قدرت را به دست بگيرند؛ اما در اين ميان، گروهي از سياه‌پوست‌هاي عصباني و به‌خصوص سفيدپوست‌هاي افراطي، درگيري ها و کشتارهايي را به‌پا کردند که مسير اين تغيير را کُند کرد. در روز 21 فروردين 1372 (10 آوريل 1993م)، رهبر حزب کمونيست آفريقا و دوست نزديک ماندلا، توسط سفيدپوست‌هاي افراطي ترور شد و تظاهرات سراسري در کشور به راه افتاد که قدرت آزادشده و عظيم سياهان را نشان داد. حدود سه ماه بعد هم، گروهي از سفيدپوست‌هاي افراطي با يک خودروي زرهي، وارد محل مذاکرات شدند تا مانع ادامة آن بشوند، اما ديگر اين جريان، متوقف‌شدني نبود.
بالاخره مذاکرات و مبارزات به نتيجه رسيد، قانون اساسي عوض شد، و در سال 1373 (1994م)، اولين انتخابات آزادِ آفريقاي جنوبي، با شرکت آزاد تمام نژادها برگزار و مجلس جديد، با اکثريت سياه‌پوست‌ها تشکيل شد. ماندلا که 27 سال در زندان‌هاي رژيم نژادپرست بود، رئيس‌جمهور آفريقاي جنوبي شد. شبِ 17 ارديبهشت 1373 (27 آوريل 1994م)، پرچم جديد آفريقاي جنوبي بالا رفت و سرود ملي جديدي خوانده شد تا حکومت جديد، کارش را با روز استقلال آفريقاي جنوبي آغاز کند.
ماندلا منتظر فرصتي بود تا دوباره به ايران بيايد. فرصتي که پس از پايان رياست جمهوري‌اش، در سال 87 مهيا شد و باز هم مقام معظم رهبري، با آغوش باز اين مبارز رنج‌کشيده را پذيرفتند و به او نکتة ظريفي در مورد دوران پس از پيروزي گفتند؛ که بايد در مورد رفتارهاي دولت‌هاي مستکبر غرب هشيار بود و به دوستي‌هايشان شک کرد.
۶- نژادپرستي در اروپا
نژادپرستي با از بين رفتن آپارتايد در آفريقاي جنوبي تمام نشد. آن شکلِ مشمئزکننده و واضح نژادپرستي، ديگر براي خود غربي ها هم مطلوب نبود و برايشان ضرر داشت. اما نژادپرستي ريشه در باورهاي استعمارگران و نظام سلطه داشت و فقط شکل ظاهري آن تغيير مي کرد. در قرن بيستم، در اروپا هم مي شد نژادپرستي را به‌عيان ديد.
نمونة بارز اين تبعيض نژادي، جنگ بوسني بود. در اروپاي متمدن، در پي فروپاشي يوگسلاوي در شرق اروپا، بر اساس يک نظرسنجي عمومي و قانوني در بهار سال 1371 (1992م)، زير نظر سازمان ملل، کشور بوسني و هرزگوين از صربستان جدا شد و به عضويت سازمان ملل درآمد.
فرداي آن روز، صرب‌ها به بوسني حمله کردند و مستقيم به سراغ شهرها رفتند. نوع جنگ و حمله‌ها با جنگ‌هاي ديگر متفاوت بود. اينها فقط آمده بودند مردم را بکشند و کاري با نظامي‌ها نداشتند. نيمي از مردم بوسني مسلمان بودند و مشکل همين بود. اين تعداد مسلمان در ميان اروپا، براي نژادپرست‌هاي صرب و حاميانشان قابل تحمل نبود؛ براي همين، با تمام قوا به کشوري که تازه يک روز از مستقل شدنش مي‌گذشت و ارتش منسجمي نداشت، حمله کردند.
صرب‌ها راحت نفوذ کردند، راه‌ها را بستند و شهرها را محاصره کردند. به هر شهر و روستايي که رسيدند، قتل عام مردم عادي، به‌خصوص جوانان را شروع کردند. آنها به راحتي آدم مي‌کشتند و در گورهاي دسته‌جمعي دفن مي‌کردند و اروپا هم فقط تماشا مي‌کرد. هيچ صداي اعتراضي بلند نشد. حتي نگذاشتند خبر اين کشتارها به مردم برسد. آيت‌الله‌خامنه‌اي نسبت به اين ظلم موضع گرفتند و ايران، رسماً عَلَم دفاع از بوسني را بلند کرد. همراه با کمک‌هايي که براي مردم بوسني فرستاده شد، بسيجي‌ها هم در صحنه حاضر شدند. در بوسني، همراه با رزمندگان جوان و با روحية بوسني، بسيجي‌هاي ايراني و بچه‌هاي حزب‌الله لبنان، و گروهي از مسلمانان پاکستان هم جنگيدند.