زلال بصیرت (۱۵۱) - شبهات فضای مجازی و وظیفه سنگین روحانیت ۱۳۹۶/۱۲/۰۹
زلال بصیرت
شبهات فضای مجازی و وظیفه سنگین روحانیت
۱۳۹۶/۱۲/۰۹
بسم الله الرحمن الرحیم
زمانی حتی برادر امام باقر(ع)، تا قبل از شهادت پدر بزرگوارش (امام سجاد ع)، از امام بعد از ایشان خبر نداشت و بعداً متوجه شد که امام باقر(ع)، امام اوست؛ یعنی شرایط به‌گونه‌ای بود که بیان برخی امور به صورت علنی و واضح، امكان نداشت؛ اما امروز دیگر لازم نیست مسائلی از این قبیل كه ائمه معصومین(ع) چند نفر و چه كسانی بودند را برای مردم اثبات کنیم. زیرا همه این مسائل را می‌دانند و از واضحات تلقی می‌شود.
اما در حال حاضر مسائل دیگری اهمیت فراوان یافته و متأسفانه ما از آنها غافلیم. به عنوان نمونه یکی از معلمان تعداد زیادی سؤال را فهرست کرده که دانش‌آموزان از او پرسیده‌اند؛ از جمله اینکه اصلاً چرا خداوند ما را آفریده است؛ یا چرا خدا ما را به انجام برخی كارها تکلیف کرده است. یعنی امروز با گسترش فضای مجازی و دسترسی ساده به آن، سؤالات بسیاری، حتی در ذهن کودکان نیز ایجاد شده که باید پاسخ داده شود؛ البته پاسخ نیز باید ساده و روان و متناسب با سن و درک مخاطب باشد تا او را قانع كند.
وظیفه سنگین حوزه‌ها در پاسخگویی به شبهات فضای مجازی
فلسفه وجود روحانیت در جامعه، حفظ دین و ترویج آن و پاسخ به این سؤالات است،این كارها اموری است که کسی غیر از روحانیت، متصدی آنها نیست؛ البته شاید افراد دیگری باشند که به خاطر علاقه به دین، در صدد پاسخگویی برآیند، اما این، تکلیف و وظیفه آنها نیست؛ اما برای حوزه یک تکلیف است.
فضای مجازی به عنوان بستری برای ارائه شبهات متعدد در ذهن مخاطبان از سویی و ارائه تصاویر و مسائل مستهجن از سوی دیگر، دین نوجوانان و جوانان را هدف قرار داده است، وظیفه ما پاسخگویی به سؤالات و شبهات رائج در این فضا است؛ لذا بازنگری در برنامه‌های درسی و پژوهشی و کیفیت تبلیغ، آشنایی با ابزار‌های موجود و آماده کردن جواب این شبهات متناسب با سطح فهم مخاطبان مختلف از وظایف حوزه است.
امروزه حتی در‌باره یکایک احکام نیز سؤالات و شبهاتی مطرح است، در پاسخ به این شبهات نمی‌توان به نسل امروز گفت که خدا چنین گفته و توقع داشت آنها هم براحتی بپذیرند؛ بلكه باید پاسخ قانع‌کننده‌ای برای این نسل آماده كرد. البته روحیه پرسشگری نسل امروز نشانه رشد انسان‌هاست، اما از سوی دیگر نشانه سنگین‌تر شدن وظیفه روحانیت در مقابل خطری است که دین انسان‌‌ها را تهدید می‌کند.
تشکیک عده‌ای نسبت به عملکرد امام(ره)
بعد از گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، دست‌هایی برای شكستن ستون فقرات این نظام، از آستین عده‌ای بیرون آمده است،نظام اسلامی که حاصل فداکاری‌ها و خون هزاران انسان پاک است، رکن و اساسش مورد تهاجم قرار گرفته است و باید در مقابل این هجمه به صورت علمی کار کرد.
علاوه‌بر نظریه ولایت فقیه، عده‌ای در پی این هستند كه رفتار‌های امام راحل(ره) را نیز زیر سؤال ببرند؛ كسانی كه حرکت آن بزرگوار را باور ندارند و می‌گویند امام(ره) حرکتی را شروع کرد که سبب ریختن خون‌های پاک بیشماری شد و اگر از ابتدا با دشمنان مذاکره می‌کرد، این همه خون مسلمانان ریخته نمی‌شد!
اینکه عده‌ای می‌گویند مذاکره مقدم بر مبارزه است، یعنی کار امام راحل(ره) اشتباه بود! اما چون نمی‌توانند این مطلب را صریحاً بگویند، تعابیر دیگری به كار می‌برند؛ این افراد در عمق دلشان نسبت به درست بودن کار امام(ره) شک دارند؛ یعنی دقیقاً انقلاب اسلامی و مبارزه علیه استکبار جهانی و اقامه دین خدا، که در طول تاریخ ایران، مایه افتخار ما است، برای عده‌ای هنوز مشکوک است!
بسیاری از دروس فعلی حوزه، پاسخگوی نیاز‌های امروز جامعه نیست،آیا با رواج این همه شبهات علیه دین، وظیفه ما فقط پرداختن به بحث طهارت و نجاست است؟ کسانی که درد دین دارند و متوجه چنین خطری هستند، برای مقابله با این هجمه باید طرحی را ارائه کنند، یا حداقل به دیگران هشدار بدهند و غافلان را متوجه خطر کنند. چگونه است اگر مکانی آتش بگیرد، به دیگران هشدار می دهیم و همه را از خطر آتش‌سوزی آگاه می‌کنیم؟ آیا خطر شبهاتی که دین جوانان را نشانه رفته است، از خطر آتش کمتر است؟
باید بار دیگر همه معارف اسلام را مرور کنیم و بر اساس شرایط و نیازها اولویت مسائل را ـ‌حتی بر اساس منطقه، مشخص کنیم. همه این امور نیازمند پژوهش است و صرف اینکه بگوییم شیوه علمای سلف چنین بوده، نمی‌تواند پاسخگوی نیاز جامعه امروزی باشد؛ باید خود را برای پاسخگویی به خدا آماده کنیم. کلید حل همه این مسائل پژوهش است، مشروط به اینکه مسئولانه و با توجه به نیازها انجام شود. باید هم مسئله را درست بشناسیم و هم آن را درست حل کنیم و هم آن را به زبانی که همگان بفهمند، بیان کنیم.
بیانات آیت‌الله مصباح یزدی (دام ظله) در دیدار
با جمعی از پژوهشگران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ قم؛28 /9 / 1396.
اما در حال حاضر مسائل دیگری اهمیت فراوان یافته و متأسفانه ما از آنها غافلیم. به عنوان نمونه یکی از معلمان تعداد زیادی سؤال را فهرست کرده که دانش‌آموزان از او پرسیده‌اند؛ از جمله اینکه اصلاً چرا خداوند ما را آفریده است؛ یا چرا خدا ما را به انجام برخی كارها تکلیف کرده است. یعنی امروز با گسترش فضای مجازی و دسترسی ساده به آن، سؤالات بسیاری، حتی در ذهن کودکان نیز ایجاد شده که باید پاسخ داده شود؛ البته پاسخ نیز باید ساده و روان و متناسب با سن و درک مخاطب باشد تا او را قانع كند.
وظیفه سنگین حوزه‌ها در پاسخگویی به شبهات فضای مجازی
فلسفه وجود روحانیت در جامعه، حفظ دین و ترویج آن و پاسخ به این سؤالات است،این كارها اموری است که کسی غیر از روحانیت، متصدی آنها نیست؛ البته شاید افراد دیگری باشند که به خاطر علاقه به دین، در صدد پاسخگویی برآیند، اما این، تکلیف و وظیفه آنها نیست؛ اما برای حوزه یک تکلیف است.
فضای مجازی به عنوان بستری برای ارائه شبهات متعدد در ذهن مخاطبان از سویی و ارائه تصاویر و مسائل مستهجن از سوی دیگر، دین نوجوانان و جوانان را هدف قرار داده است، وظیفه ما پاسخگویی به سؤالات و شبهات رائج در این فضا است؛ لذا بازنگری در برنامه‌های درسی و پژوهشی و کیفیت تبلیغ، آشنایی با ابزار‌های موجود و آماده کردن جواب این شبهات متناسب با سطح فهم مخاطبان مختلف از وظایف حوزه است.
امروزه حتی در‌باره یکایک احکام نیز سؤالات و شبهاتی مطرح است، در پاسخ به این شبهات نمی‌توان به نسل امروز گفت که خدا چنین گفته و توقع داشت آنها هم براحتی بپذیرند؛ بلكه باید پاسخ قانع‌کننده‌ای برای این نسل آماده كرد. البته روحیه پرسشگری نسل امروز نشانه رشد انسان‌هاست، اما از سوی دیگر نشانه سنگین‌تر شدن وظیفه روحانیت در مقابل خطری است که دین انسان‌‌ها را تهدید می‌کند.
تشکیک عده‌ای نسبت به عملکرد امام(ره)
بعد از گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی، دست‌هایی برای شكستن ستون فقرات این نظام، از آستین عده‌ای بیرون آمده است،نظام اسلامی که حاصل فداکاری‌ها و خون هزاران انسان پاک است، رکن و اساسش مورد تهاجم قرار گرفته است و باید در مقابل این هجمه به صورت علمی کار کرد.
علاوه‌بر نظریه ولایت فقیه، عده‌ای در پی این هستند كه رفتار‌های امام راحل(ره) را نیز زیر سؤال ببرند؛ كسانی كه حرکت آن بزرگوار را باور ندارند و می‌گویند امام(ره) حرکتی را شروع کرد که سبب ریختن خون‌های پاک بیشماری شد و اگر از ابتدا با دشمنان مذاکره می‌کرد، این همه خون مسلمانان ریخته نمی‌شد!
اینکه عده‌ای می‌گویند مذاکره مقدم بر مبارزه است، یعنی کار امام راحل(ره) اشتباه بود! اما چون نمی‌توانند این مطلب را صریحاً بگویند، تعابیر دیگری به كار می‌برند؛ این افراد در عمق دلشان نسبت به درست بودن کار امام(ره) شک دارند؛ یعنی دقیقاً انقلاب اسلامی و مبارزه علیه استکبار جهانی و اقامه دین خدا، که در طول تاریخ ایران، مایه افتخار ما است، برای عده‌ای هنوز مشکوک است!
بسیاری از دروس فعلی حوزه، پاسخگوی نیاز‌های امروز جامعه نیست،آیا با رواج این همه شبهات علیه دین، وظیفه ما فقط پرداختن به بحث طهارت و نجاست است؟ کسانی که درد دین دارند و متوجه چنین خطری هستند، برای مقابله با این هجمه باید طرحی را ارائه کنند، یا حداقل به دیگران هشدار بدهند و غافلان را متوجه خطر کنند. چگونه است اگر مکانی آتش بگیرد، به دیگران هشدار می دهیم و همه را از خطر آتش‌سوزی آگاه می‌کنیم؟ آیا خطر شبهاتی که دین جوانان را نشانه رفته است، از خطر آتش کمتر است؟
باید بار دیگر همه معارف اسلام را مرور کنیم و بر اساس شرایط و نیازها اولویت مسائل را ـ‌حتی بر اساس منطقه، مشخص کنیم. همه این امور نیازمند پژوهش است و صرف اینکه بگوییم شیوه علمای سلف چنین بوده، نمی‌تواند پاسخگوی نیاز جامعه امروزی باشد؛ باید خود را برای پاسخگویی به خدا آماده کنیم. کلید حل همه این مسائل پژوهش است، مشروط به اینکه مسئولانه و با توجه به نیازها انجام شود. باید هم مسئله را درست بشناسیم و هم آن را درست حل کنیم و هم آن را به زبانی که همگان بفهمند، بیان کنیم.
بیانات آیت‌الله مصباح یزدی (دام ظله) در دیدار
با جمعی از پژوهشگران سپاه پاسداران انقلاب اسلامی؛ قم؛28 /9 / 1396.