زلال بصیرت (۱۵۳) - چقدر احساس مسئولیت می‌کنیم؟ ۱۳۹۶/۱۲/۲۳
زلال بصیرت
چقدر احساس مسئولیت می‌کنیم؟
۱۳۹۶/۱۲/۲۳
همه ادیان بر این مسئله اتفاق نظر دارند که عامل سعادت، ایمان به خدا در دل و انجام عمل صالح است؛ قرآن نیز در آیات متعددی ایمان و عمل صالح را عامل سعادت انسان معرفی می‌كند. اما در هیچ یک از ادیان به اندازه اسلام بر رابطه مؤمنان با یکدیگر تأکید
نشده است.
رابطه مؤمنین در جامعه ایمانی، رابطه‌ای پیوسته، واحد و ناگسستنی است؛ همان‌گونه که اندام‌های مختلف یک پیکر، با وجود وظایف اختصاصی خود، همگی در راستای یک هدف و در یک قالب کلی قرار دارند؛ جامعه ایمانی نیز این‌گونه است.
جامعه ایمانی؛ جامعه‌ای خیرخواه برای یکدیگر
اینکه مؤمنین نگران یکدیگر باشند و بر كارهای هم نظارت کنند، از جمله اموری است که خداوند برای مؤمنین تشریع کرده است. البته در فرهنگ غربی، نباید کاری به كار دیگران داشت و هر کسی مسئول اعمال خویش است؛ اما در جامعه ایمانی چون همه، عضو یک واحد هستند، نسبت به هم مسئولند؛ زیرا وظیفه دارند خیرخواه یکدیگر باشند و نمی‌توانند سقوط و تنزل اعضای دیگر را ببینند؛ چون سقوط هر عضو در واقع سقوط خودشان تلقی می‌شود.
براساس آیات و روایات، امر به معروف و نهی از منکر بزرگ‌ترین فرائض است، اگر این وظیفه انجام شود، سایر واجبات و احکام نیز اجرا خواهد شد و اگر این وظیفه ترک شود، ضمانتی برای اجرای احكام دیگر وجود ندارد.
قبل از انقلاب اسلامی، حتی بسیاری از مؤمنان، کمتر نگران انجام وظیفه خود در قبال دیگر اعضای جامعه بودند، امر به معروف و نهی از منکر، قرن‌ها مهجور مانده بود، تا زمانی كه خداوند متعال امام راحل(ره) را برانگیخت. امام(ره) معجزه‌ای الهی بود که خدا او را از قشر مستضعف جامعه برگزید و چنین عظمت، ابهت و نفوذ کلمه‌ای به وی عطا کرد.
حضرت امام(ره) وظیفه خود را به خوبی انجام داد و رفت، شهدا نیز با فدا كردن جان خود، به بهترین وجه، وظیفه خود را انجام دادند؛ افرادی با تحمل شکنجه‌ها در زندان‌های شاهنشاهی، امتحان خود را پس داده و رفتند؛ اما باید ببینیم ما چه کاره‌ایم؟ آیا ما که به برکت خون شهدا، شکنجه‌ها، صبرها و استقامت‌های آنها، وارث جامعه‌ای امن با مزایای بسیار ممتاز هستیم، به وظیفه خود عمل کرده‌ایم؟ البته جامعه کمبودهایی هم دارد که برخی از آنها طبیعی است، اما بخشی از این مشكلات به دلیل كوتاهی برخی از افراد در انجام وظیفه است.
وجود برخی مشكلات و كمبودها نباید موجب فراموش كردن نعمت‌های خدا شود، با مقایسه‌ای ساده بین کشور خود و کشورهای همسایه می‌توان ارزش یکی از این نعمت‌ها، یعنی امنیت را دانست. امروز امنیت کشور ایران حتی از برخی کشورهای پیشرفته دنیا بهتر است. مگر رسانه‌های معتبر دنیا اعلام نمی‌کنند که در آمریکا روزانه به طور متوسط نزدیک به 40 نفر از روی ظلم کشته می‌شوند؟! این، یعنی علیرغم این همه پیشرفت و با وجود قوانین و امکانات برای مدیریت جامعه، باز هم امنیتشان در وضع مطلوبی نیست.
وجود مشکلاتی مانند بیکاری، گرانی و بهره اندک بسیاری از مردم از نعمات مادی باید با تصمیمات و مدیریت صحیح مسئولان حل شود؛ زیرا عامل بسیاری از این کمبودها و مشکلات خودمان هستیم؛ چون گاهی راه‌های مناسبی برای حل مشکلات وجود دارد كه برای پیمودن آنها تنبلی كرده‌ایم یا از آنها غافل مانده‌ایم.
ما به حماسه آفرینی‌های شهدا و رزمندگان در دوران دفاع مقدس افتخار می‌كنیم، اما این امر جای تکلیف ما را نمی‌گیرد. ما باید ببینیم تکلیفمان چیست و چه باید بکنیم. در حال حاضر ما جیره‌خوار سفره‌ای هستیم كه دیگران گسترده‌اند و این امنیت را در سایه تلاش‌های دیگران داریم؛ ما باید ببینیم خودمان چه کرده‌ایم و چه باید بکنیم. ما نیز باید سفره‌ای بگسترانیم که آیندگان از آن بهره‌مند شوند.
اهتمام نسبت به اصلاح وضع جامعه از جمله مهم‌ترین وظایف است. در زیارت امام حسین(ع) شهادت می‌‌دهیم که او امر به معروف و نهی از منکر کرد؛ ما نیز اگر تابع سیدالشهداء(ع) هستیم، باید راه او را ادامه دهیم، حتی اگر به شهادت بینجامد. حفظ کردن این روحیه مقدمه‌ای است برای اینکه بتوانیم تکالیف خود را انجام دهیم.
اگر راحت‌طلبی، آسایش و دنیازدگی بر ما غالب شد، دلمان با شهادت انسی نخواهد داشت و حتی از احتمال شهادت فرزند نیز به وحشت خواهیم افتاد؛ در حالی است که برخی افراد بعد از شنیدن خبر شهادت فرزندشان سجده شکر به جای آوردند.
ضرورت ایجاد روحیه شهادت‌طلبی در نسل جدید
به ما یاد داده‌اند كه هر روز با خواندن زیارت‌نامه امام حسین(ع) آرزو کنیم که‌ای کاش همراه با آن حضرت در کربلا به شهادت می‌رسیدیم، برای اینکه بتوانیم در لحظه وقوع هر یك از امتحانات الهی از آن سربلند بیرون بیاییم، باید قبل از آن، چنین روحیه‌ای را در خود ایجاد کنیم و آماده فدا کردن جان باشیم. کسی که بتواند از جان بگذرد، گذشتن از مال برای او ساده‌تر است.
خداوند متعال با قیام امام خمینی(ره) و پیروزی انقلاب اسلامی بر ما منت نهاد و چنان تحولی در جامعه پدید آورد که حتی نوجوانان 12-13 ساله آرزوی شهادت می‌کنند و برای شهادت، به دیگران التماس دعا می‌گویند! در شرایطی که از هر گوشه عالم فساد می‌بارد، چنین گل‌های پاکی روییده‌اند که در دنیا بی‌نظیرند و نهایت آرزویشان شهادت در راه خداست؛ این عنایتی است که خداوند به بركت انقلاب به ما کرده است.
برای تربیت نسل آینده به منظور حفظ ارزش‌های انقلاب باید کوشید. با داد و فریاد و دستور دادن، تربیت حاصل نمی‌شود؛ باید شیوه رفتار با فرزندان را آموخت و به‌گونه‌ای با آنان سخن گفت که آن را درک کنند و حقیقت را بشناسند، تا در نتیجه، نسل آینده بتواند حافظ ارزش‌های انقلاب باشد.
روح همه این امور، از عمل به تکلیف تا تربیت نسل آینده این است که بدانیم هر یك از ما نسبت به افراد دیگر جامعه مسئولیت داریم. مبادا روزی بیاید که حتی افراد یك خانواده نسبت به هم احساس مسئولیت نکنند.
بیانات آیت‌الله مصباح یزدی (دام ظله)
در همایش ناظران شورای نگهبان؛ قم؛96/10/15