امام کاظم(ع) در آن وصايايي که مرحوم کليني نقل کرد و ديگران هم نقل کردند، به هشام فرمود: هشام! «إِنَّ للهِ عَلَي النَّاسِ حُجَّتَيْنِ»؛[1] خدا دو حجّت و دو برهان براي هدايت مردم نصب کرد: يکي انبيا و مرسلين و ائمه و معصومين(ع) از بيرون، يکي هم عقل و خردمندي از درون. يک چراغي در درون روشن کرد به نام عقل، يک چراغي هم از بيرون روشن کرد به نام وحي. انسان با هماهنگي اين عقل و شرع بايد هم راه را خوش تشخيص بدهد، هم خوب طي کند. اينکه ميگويند: «كُلُّ ما حَكَمَ بِهِ الشَّرْعُ حَكَمَ بِهِ الْعَقْلُ»؛[2] معناي آن اين است هر چه را که عقل استدلالي فهميد، نقل هم آن را تاييد ميکند؛ منتها اين قاعده چون در روايات نيست و در کلمات معصومين(ع) نيست و جزء مصطلحات فني است بدون نقص نيست، چون عقل در مقابل شرع نيست، شرع، مقابل ندارد؛ شرع فقط حکم خداست و لاغير. اراده ازلي تنظيم ميکند جهان را که خلق کرد، با اين جهان چگونه بايد رفتار کرد؟ انسان را که خلق کرد، انسان چگونه با خودش رفتار کند؟ چگونه با جهان رفتار بکند؟ تنها عامل تنظيم قواعد شرع، اراده ازلي خداست و لاغير.بايد گفت آنچه را که دليل عقلي به آن رسيد، دليل نقلي هم آن را تأييد ميکند و آنچه را که دليل نقلي فتوا داد، دليل عقلي اگر برسد همان را تأييد ميکند. عقل و نقل هماهنگ هستند، نه عقل و شرع! چون شرع قانونگذار است و عقل قانونشناس، هرگز عقلي نيست که عقل قانون وضع کند؛ زيرا همه قوانين قبل از پيدايش عقل حکيمان موجود بود، بعد از مرگ آنها هم هست. هيچ عقلي قانون وضع نميکند، هيچ چراغي حرف نميزند. شرع صراط است و عقل سراج، بين چراغ و راه خيلي فرق است. راه را مهندس احداث ميکند و تنظيم ميکند، چراغ، اين صراط را ميفهمد. به نحو سالبه کليه، ما هيچ قانون عقلي نداريم که عقل قانونگذار باشد. عقل يک چراغ قوي است که قانونشناس است. آنچه در جهان هست، يا با تجربه حسّي يا با نيمه تجريد رياضي يا با تجريد کلامي يا بالاتر با تجريد فلسفي يا برتر با تجريد عرفان نظري، اين ميفهمد. کار چراغ، فهميدن و کشف کردن است، نه قانونگذاري! اين قوانين قبلاً بود، بعد از مرگ حکيمان و متلکمان و حکماء هم هست. اينکه وجود مبارک امام کاظم فرمود: خدا دو حجّت دارد، يعني يکي از بيرون به نام انبيا و اوليا که حرف خدا را ميرسانند و يکي هم از درون که عقل باشد، عقل هم حرف انبيا و اوليا را ميفهمد.
اين بيان نوراني امام کاظم (ع) با سه چهار بخشي تشريح شده است. فرمود اگر کسي اهل گرايشهاي باطل باشد، او فتيله چراغ عقل را پايين کشيده است. برخي از افرادند که عقلشان خاموش است، با چراغ خاموش حرکت ميکنند، خودشان اين چراغ را پايين کشيدند. اگر کسي گرايش به شهوات داشت، « فَقَد اطفَاَ نورُ عَقلِهِ»؛ اين چراغ را يا خاموش کرد، يا پايين آورد و مانند آن.
يک بياني مرحوم طُريحي صاحب مجمع البحرين، در مجمع البحرين ذيل لغت «عَقَلَ» دارد، آنجا اين حديث مرسل هست؛ ميگويد عقل، شرع دروني است و شرع عقل بيروني است.[3] منظور او از شرع، همان دليل نقلي است.
آيتالله جوادي آملي؛ درس اخلاق مورخه 23/1/97
ــــــــــــــــــــــــــــــ
مرکز اطلاعرسانی اسرا
[1]. الكافي(ط ـ الاسلاميه)، ج1، ص16. [2]. اصول الفقه(مظفر)، ج1، ص208.
[3]. مجمع البحرين، ج5، ص425.
منوی اصلی
ورود اعضا
آب و هوا
وضعیت آب و هوای زنجان
آمار بازدیدها
بازدید امروز: | 175 |
---|---|
بازدید دیروز: | 4,191 |
بازدید هفته: | 15,427 |
بازدید ماه: | 15,427 |
بازدید کل: | 23,677,253 |
افراد آنلاین: | 11 |
اوقات شرعی
اوقات شرعی به وقت زنجان
اذان صبح: | |
---|---|
طلوع خورشید: | |
اذان ظهر: | |
غروب خورشید: | |
اذان مغرب: |
تقویم و تاریخ
جمعه ، ۰۷ اردیبهشت ۱٤۰۳
Friday , 26 April 2024
الجمعة ، ۱۷ شوّال ۱٤٤۵
اردیبهشت 1403 | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|
ج | پ | چ | س | د | ی | ش |
7 | 6 | 5 | 4 | 3 | 2 | 1 |
14 | 13 | 12 | 11 | 10 | 9 | 8 |
21 | 20 | 19 | 18 | 17 | 16 | 15 |
28 | 27 | 26 | 25 | 24 | 23 | 22 |
31 | 30 | 29 | ||||
آخرین اخبار
رهبر انقلاب در دیدار کارگران: برای جهش تولید باید ابتکارات مردم به میدان آورده شود ۱۴۰۳/۰۲/۰۵ ۰۳/۰۲/۰۶
(60 بازدید)
(60 بازدید)
برگزاری مراسم بهرهبرداری از پروژه سد و نیروگاه «اومااویا» در سریلانکا: ابر پروژه چندمنظورهای که اروپاییها نتوانستند ولی مهندسان ایرانی ساختند ۱۴۰۳/۰۲/۰۵ ۰۳/۰۲/۰۶
(33 بازدید)
(33 بازدید)
آیتالله جنتی در جلسه شورای نگهبان: در جنگ اقتصادی کارگران مدافعان خط مقدم هستند ۱۴۰۳/۰۲/۰۵ ۰۳/۰۲/۰۶
(33 بازدید)
(33 بازدید)
هشدار احمدیان به کشورهایی که اجازه استقرار مراکز امنیت سایبری به رژیم صهیونیستی دادهاند ۱۴۰۳/۰۲/۰۵ ۰۳/۰۲/۰۶
(35 بازدید)
(35 بازدید)
اعلام حمایت بیش از هزار نفر از اساتید سطوح عالی و خارج حوزه از اجرای طرح نور توسط فراجا ۱۴۰۳/۰۲/۰۵ ۰۳/۰۲/۰۶
(34 بازدید)
(34 بازدید)
در حاشیه حیاط دولت: از پرداخت بدهیهای ایران به بانک توسعه اسلامی تا احیای کنوانسیون دریای خزر پس از 6 سال در دولت سیزدهم ۱۴۰۳/۰۲/۰۵ ۰۳/۰۲/۰۶
(47 بازدید)
(47 بازدید)
حزبالله لبنان کارنامه جنگیاش را منتشر کرد؛ 1637 عملیات ضدصهیونیستی در 200 روز ۱۴۰۳/۰۲/۰۵ ۰۳/۰۲/۰۶
(37 بازدید)
(37 بازدید)
سردبیر الاخبار: پاسخ تنبیهی ایران بخشی از نبرد جاری علیه صهیونیست ها بود ۱۴۰۳/۰۲/۰۵ ۰۳/۰۲/۰۶
(50 بازدید)
(50 بازدید)
پیام صریح رئیسجمهور از لاهور به صهیونیستها: اگر بار دیگر به خاک ایران تعرض کنید معلوم نیست چیزی از رژیم صهیونیستی باقی بماند ۱۴۰۳/۰۲/۰۴ ۰۳/۰۲/۰۵
(43 بازدید)
(43 بازدید)
۸ - هماهنگی عقل و نقل یا عقل و شرع؟ ۱۳۹۷/۰۲/۱۵