وزیر خارجه آمریکا 21 دی ماه از برگزاری کنفرانس «صلح و امنیت در خاورمیانه» طی روزهای 24 و 25 بهمن ماه جاری در لهستان خبر داده بود. اظهاراتی که موجی از گمانه‌زنی‌ها را پیرامون انتخاب ورشو به عنوان میزبان نشستی علیه ایران به وجود آورد و البته، پیش‌بینی می‌شد که حرکت آمریکا به شکست می‌انجامد. مطلبی که در پیش رو خواهید خواند، به بررسی این کنفرانس می‌پردازد:
اعلام برگزاری کنفرانسی ضد ایرانی در لهستان باعث شد کاردار لهستان در تهران به وزارت  خارجه فراخوانده شود و مراتب اعتراض جمهوری اسلامی ایران به قبول این میزبانی و همراه شدن با آمریکا، به وی اعلام گردد. در این دیدار رئیس اداره شرق اروپای وزارت امور خارجه گفت: «این یک حرکت خصمانه از سوی آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران است و انتظار می‌رود لهستان از همراهی با آمریکا در برگزاری این کنفرانس خودداری کند». کاردار لهستان اما ضد ایرانی بودن این کنفرانس را تکذیب و موضع لهستان در قبال ایران را متفاوت با آمریکا بیان کرد. در حالی که «مایک پمپئو» وزیر خارجه آمریکا، در گفت‌وگو با «فاکس نیوز» هدف از برگزاری این کنفرانس را «کاهش نفوذ منطقه‌ای «برخی کشورها» اعلام کرده و ایران و روسیه را نیز  مجریان شرور در منطقه خواند. وی علاوه بر آنها  «بشار اسد» و آینده سوریه بعد از یک جنگ داخلی را بخشی از مذاکرات این کنفرانس دانست. وزیر خارجه ترامپ همچنین اعلام کرد، در این کنفرانس نمایندگانی از 70 کشور آسیا، آفریقا، نیمکره غربی، اروپا و خاورمیانه حضور خواهند یافت. اعلام برگزاری این کنفرانس در کشوری که ایران بیش از پنج قرن گذشته   روابط دوجانبه خوب و سازنده‌ای با آن داشته، برای بسیاری سوال‌برانگیز و غیرمترقبه بوده است.
واکنش‌ها به انتخاب لهستان
انتخاب لهستان به عنوان میزبان این کنفرانس، واکنش‌های زیادی را بین مقامات کشورمان ایجاد کرد؛ «عباسعلی کدخدایی» سخنگوی شورای نگهبان، در توییتر نوشت: «تصمیم لهستان برای ایجاد پایگاه نظامی ناتو موسوم به «دژ ترامپ»،، انعقاد قرارداد چهار میلیارد و  700 میلیون دلاری جهت خرید سامانه دفاعی پاتریوت، جایگزینی واردات گاز طبیعی مایع از آمریکا به جای خرید گاز از روسیه در سال ۲۰۲۲، از جمله دلایل انتخاب لهستان به ‌عنوان میزبان است». «محمدجواد ظریف» وزیر خارجه ایران، نیز به این تصمیم لهستان واکنش نشان داد و در صفحه توییترش نوشت: «جهت یادآوری به میزبان، شرکت‌کنندگان همایش ضدایرانی: کسانی که در آخرین نمایش ضدایرانی آمریکا شرکت کرده‌اند، یا مرده‌اند، یا سیاه‌رو شده‌ و یا به حاشیه رانده شده‌اند، اما ایران قوی‌تر از همیشه است. دولت لهستان نمی‌تواند این ننگ را پاک کند: در حالی‌که ایران لهستانی‌ها را در جنگ جهانی دوم نجات داد. این کشور اکنون میزبان یک سیرک درمانده ضدایرانی شده است».  «سیدعباس عراقچی» معاون سیاسی وزیر خارجه ایران هم در واکنش به برنامه دولت لهستان برای میزبانی نشست ضدایرانی در ورشو، با انتشار عکسی از قبرستان لهستانی‌ها در تهران در صفحه توییترش نوشت: «۱۸۹۲ لهستانی از ۱۹۴۲ تاکنون در قبرستان لهستانی‌ها در قلب تهران آرمیده‌اند،  بیش از 100 هزار لهستانی پس از آزادی از اردوگاه‌های کار اجباری «استالین»، از راه ایران (به کشور خود) بازگشته‌اند. قبرستان‌ها در ایران بعد از ۳۰ سال قابل جایگزینی هستند، اما مردم تهران ۷۷ سال است که احترام میهمانان خودرا نگاه داشته‌اند».
«علی شمخانی» دبیر شورای‌عالی امنیت ملی نیز به این موضوع واکنش نشان داد و گفت: «تبدیل «تحریم با حداکثر فشار» به «سمینار و کنگره»، به معنای باختن قافیه است. «حشمت‌الله فلاحت‌پیشه» رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس هم، برگزاری اجلاس ضد‌ایرانی در لهستان را جنگی روانی دانست که می‌تواند به عرصه شکست آمریکایی‌ها تبدیل شود. برگزاری اجلاس ضد‌ایرانی در لهستان، اقدام انفعالی آمریکاست. فلاحت‌پیشه با تاکید بر اینکه اجلاس لهستان می‌تواند به صحنه شکست آمریکایی‌ها تبدیل شود، اظهار داشت: «قطعا برگزاری این اجلاس از سوی سیاستمداران اروپایی و محافل سیاسی و رسانه‌ای آمریکا، مورد انتقاد قرار خواهد گرفت، چون آمریکا با چنین اقداماتی، تنها بی‌ثباتی در منطقه را دامن می‌زند». وی گفت: «آمریکا از ضعف‌های چنین کشورهایی در عرصه بین‌المللی برای برگزاری چنین همایش‌هایی استفاده می‌کند. آمریکایی‌ها تلاش می‌کنند با نشست ضدایرانی لهستان استیلای خود را بر اروپا نشان دهند و این اقدام، شکستی برای اروپایی‌ها خواهد بود». وی افزود: «امروز آمریکایی‌ها از روی ناتوانی در یک کشور اروپایی همایشی با عنوان خاورمیانه و با تمرکز بر ایران راه انداخته‌اند تا شاید بتوانند ملت ایران را در برابر خواسته‌های خود تسلیم کنند، اما باید بدانند که تنها راه نجات آنها بازگشت از مسیر اشتباهی است که تاکنون رفته‌اند».
 دلایل انتخاب لهستان
چرایی انتخاب لهستان به عنوان میزبان این کنفرانس و نه کشورهایی مانند انگلیس، فرانسه و آلمان که متحدان دیرین آمریکا به شمار می‌روند ما را به چند عامل رهنمون می‌سازد. دلیل اول به رویکردهای سیاست خارجی دولت ورشو و روی کار آمدن حزب «قانون و عدالت» و به قدرت رسیدن آندره دودا رئیس‌جمهور ملی‌گرای لهستان از سال 2015 است. دودا همواره درصدد قوی‌تر کردن روابط خود با آمریکا است. در حال حاضر، نزدیک شدن به آمریکا سرلوحه سیاست خارجی دودا شده و او تا جایی پیش رفته که گویی لهستان همانند عربستان، در دستان ترامپ قرار گرفته و این آمریکا است که اهداف استراتژیک لهستان را مشخص می‌کند.
در مورد علت همسویی ورشو با واشنگتن، می‌توان به این نکته اشاره کرد که لهستان به جای خرید گاز از روسیه، به واردات گاز مایع از آمریکا روی آورده است. دودا همچنین، استقرار دائم نیروهای ناتو در لهستان و پرداخت دو میلیارد دلار به آمریکا برای مقاومت در برابر نیروهای روسیه را به ترامپ پیشنهاد داد. همچنین رئیس‌جمهور لهستان به واشنگتن اعلام کرد، در صورت توافق برای ساخت این پایگاه، لهستان نام آن را «قلعه ترامپ» خواهد گذاشت. این در حالی است که ترامپ ناتو را پیمانی منسوخ نامیده بود. لهستان همچنین به خرید سامانه دفاع موشکی «پاتریوت» از آمریکا روی آورده است.
دومین دلیل گرایش ورشو به آمریکا، استراتژیک‌ترین متحد واشنگتن، یعنی رژیم صهیونیستی است، به این دلیل که بسیاری از صهیونیست‌های ساکن سرزمین‌های اشغالی، لهستانی‌الاصل بوده و همیشه در رفت و آمدند. علاوه بر آن، رژیم صهیونیستی پایگاه خاصی در لهستان دارد.
سومین دلیل این اقدام، آرام کردن رژیم صهیونیستی و شخص «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر این رژیم در مورد خروج نیروهای آمریکا از سوریه است. آمریکا با برگزاری این نشست، می‌خواهد بگوید که به مقابله با نفوذ منطقه‌ای ایران ادامه می‌دهد و خروج از سوریه، به معنای خروج از گود رقابت با ایران نیست.
زمان برگزاری کنفرانس
اما نکته مغفول مانده درباره شوی جدید ترامپ در لهستان، زمان برگزاری این کنفرانس است. رئیس جمهور تاجر مسلک آمریکا پیش از این، دوره دوم اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه ایران را 13 آبان اعلام کرده بود و اکنون زمان برگزاری این کنفرانس را 24 و 25 بهمن ماه که تمام ملت ایران مسرور از برگزاری جشن چهلمین سالگرد انقلاب هستند انتخاب کرده است. ترامپ با گنده‌گویی درباره شرکت بیش از 70 کشور  جهان، به زعم خود، می‌خواهد ته دل مردم ایران را خالی کند و آنها را بترساند.
واکاوی نتایج  کنفرانس ورشو
لهستان برای به روز کردن توان نظامی‌اش با هدف مقابله با روسیه، دست به دامان آمریکا شده است و با قبول میزبانی نشست ضد ایرانی، تمام تمرکز خود را روی واشنگتن گذاشته تا حضور ناتو در لهستان را دائمی کند. ترامپ نیز به زعم خود، قصد دارد علاوه‌بر مقابله با آنچه که خودش «نفوذ منطقه‌ای ایران در خاورمیانه» می‌نامد، سیاست نگاه به شرق اروپا را هم در پیش بگیرد. وزارت خارجه لهستان طی بیانیه‌ای، در پاسخ به اعتراض ایران، مدعی شد که «علی‌رغم حمایت از تلاش اتحادیه اروپا برای حفظ برجام، باور دارد که این توافق، ایران را از فعالیت‌های- به ادعای ورشو- بی‌ثبات‌کننده منطقه‌ای، باز نداشته است.
برگزاری این نشست نشان از این دارد که هژمون اول جهان در جنگ جهانی دوم که به تنهایی توان اعمال سلطه بر هر کشوری را داشت، اکنون به این امر اذعان دارد که به تنهایی نمی‌تواند حریف نفوذ منطقه‌ای ایران در خاورمیانه شود و دست به دامن دیگر کشورها شده تا از این کنفرانس برای تمرکز بیشتر روی تحریم‌های اقتصادی ایران و فشارهای حداکثری گام بردارد. واشنگتن با انتخاب لهستان، نشان داد که باید بیشتر به متحدان خود برای ایجاد ثبات در خاورمیانه متکی باشد. پمپئو طی سخنرانی خود در دانشگاه آمریکایی قاهره، به متحدان آمریکا در منطقه غرب آسیا اطمینان داد و مدعی شد که سیاست آمریکا در منطقه ادامه دارد.
دومینوی سناریوهای آمریکا
آمریکا در سال 2003 ادعا کرد که ایران از انرژی هسته‌ای برخوردار بوده و قصد دارد به سلاح هسته‌ای دست یابد. واشنگتن به همین بهانه، دست به تحریم‌های همه‌جانبه علیه ایران زد، تا اینکه کشورهای اروپایی با ایران بر سر میز مذاکره نشستند و نتیجه آن،  برجام و تعلیق تحریم‌ها شد اما ماجرا به همین جا ختم نشد؛ زیاده‌خواهی‌های آمریکا باعث شد که این کشور به برجام بسنده نکند و با بهانه کردن خطر موشکی ایران، از این توافق خارج شود. اکنون نیز پمپئو اظهار می‌دارد: امیدواریم آن‌ها (ایران و روسیه) را به همراه حکومت (سوریه) و تمامی افراد ذی‌نفع در آنجا(سوریه) بر سر میز مذاکره بیاوریم، تا درباره شکل ساختاری که سوریه پس از یک جنگ چندساله باید داشته باشد، گفت‌وگو کنند. این اظهارات ضعف آمریکا در منطقه و سوریه را عملا برملا می‌کند.
نتیجه‌گیری:
نشست ورشو حامل یک پیام مهم است؛ این که کشورهایی که دارای نگاه همسو با واشنگتن در خصوص معاهده هسته‌ای هستند می‌توانند در مورد حل دیگر مسائل منطقه غرب آسیا،  شریک آمریکا باشند. این مسئله که ترامپ به دنبال واگذار کردن مسئولیت حفظ ثبات در غرب آسیا، به متحدان خود است، درماندگی واشنگتن را نشان می‌دهد. البته متحدان آمریکا هنوز تجربه هم‌داستانی با آن کشور در جنگ سوریه را نباید از یاد برده باشند. این کشورها ابتدا توهم سرنگونی دولت سوریه را در سر داشتند و سفارت‌های خود را تعطیل کرده بودند. اما اکنون همگی در صف بازگشت به سوریه هستند و حتی برای بازسازی سوریه ابراز تمایل می‌کنند.
نشست ورشو یک حلقه از زنجیر توطئه‌های ناکام آمریکا علیه ایران است. بی‌شک دومینوی سناریوهای آمریکا علیه ایران تمامی ندارد و نشست ورشو هم بی‌هیچ نتیجه خاصی پایان خواهد پذیرفت. بر همگان مبرهن است که ایران هیچ‌گاه زیر بلیط آمریکا نخواهد رفت و برای حضورش در منطقه غرب آسیا، از واشنگتن اجازه نخواهد گرفت.
منبع: راهبرد معاصر