سهراب صلاحی
   برجام واقعیتی دیگر در تاریخ معاصر به ما نشان داد و آن اینکه دنیای امروز دنیای واقعیت‌هاست که هر کشوری بر اساس توانمندی‌ها و قدرت خود در جهان، اهداف خود را پیش می‌برد و این‌گونه نیست که دنیا بر اساس عدالت و حق مدیریت شود، حتی حقوق بین‌الملل متعارف که ساخته و پرداخته غربی‌ها و به‌خصوص دولت‌های پیروز جنگ جهانی دوم است، نیز بارها از سوی آمریکایی‌ها اعلام شده است که وفای به آن تا هنگامی است که در راستای تأمین منافع کشورشان باشد و بر همین پایه و بدون مجوز و بلکه به‌رغم مخالفت صریح سه عضو شورای امنیت (روسیه، چین و فرانسه) عراق را در سال 2003 مورد حمله قرار دادند و در مدت هشت سال اشغال این کشور، علاوه بر ویرانی‌های گسترده، بیش از یک و نیم میلیون غیرنظامی را به قتل رساندند و اکنون نیز به‌رغم تحمیل محدودیت‌های سنگین در برجام بر صنعت هسته‌ای کشور، از برجام که خود متن و مشی و راهبرد آن را تهیه و تدوین نموده بودند، خارج شدند، همچنان‌که با دوستان خود در بحث تجارت جهانی و بعضی معاهدات دیگر نیز، هیچ‌گونه وقعی برای توافقات بین‌المللی قائل نیستند و نخواهند بود.
نهایت با توجه به اینکه به لحاظ حقوق بین‌الملل همه دولت‌ها با هم برابر بوده و در عرض هم قرار دارند و سیستم رأی‌گیری در مجمع عمومی سازمان ملل نیز بر اساس برابری حقوقی کشورها بنا شده است و شورای امنیت نیز به این دلیل که تجمعی از دولت‌هاست نمی‌تواند نقش یک اَبَردولت را ایفا نماید. به همین دلیل بعضی از حقوقدانان برجسته بین‌المللی معتقدند که هیچ نهاد ذی‌صلاح برای رسیدگی به تخلفات بین‌المللی وجود ندارد و اساساً منکر ماهیت حقوقی حقوق بین‌الملل شده‌اند. بااین‌وجود، اگرچه دردناک است اما باید پذیرفت که تنها ضمانت اجرا در حقوق بین‌الملل، برخوردار بودن از قدرت دفاع متقابل، مقابله به مثل و تلافی است و بدین‌سان تنها کشورهایی می‌توانند از خودشان دفاع کنند که در مقابل تهاجم و تجاوز دیگران، قدرت پاسخ‌دهی مناسب داشته باشند.
قدرت دفاعی
و تهاجمی مقاومت اسلامی
مبتنی بر اندیشه امام خمینی (ره)، سه اصل استقلال (نه شرقی و نه غربی)، احترام متقابل و همچنین دفاع از مسلمانان و مظلومان جهان پایه‌های اساسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را تشکیل می‌دهد که به‌خوبی در اصول گوناگون قانون اساسی متبلور شده است و اتفاقاً در تعارض با اصول حقوق بین‌الملل متعارف نیز نمی‌باشد، برای مثال اصل «مداخله بشردوستانه» و نظریه متکامل‌تر آن یعنی اصل «مسئولیت حمایت»، درواقع برای حمایت از انسان‌هایی است که از سوی حکومت‌های ظالم، مورد ظلم قرار می‌گیرند که متأسفانه به جهت نفوذ قدرت‌های استعماری در نهادها و ساختارهای بین‌المللی، مورد سوءاستفاده آن‌ها قرار گرفته و می‌گیرد. تهاجم غرب به لیبی و به روز سیاه نشاندن این کشور، مصداق بارز آن است. با این مراتب چهارده قرن پیش، نظریه متکامل‌تر از «مسئولیت حمایت» در اسلام تحت عنوان «جهاد ابتدایی» مطرح شده که فلسفه آن نجات انسان‌های مظلوم از ستم ستمکاران است.
بر همین اساس تفاوت مهمی که در سیاست خارجی دولت اسلامی و دیگر دولت‌ها از منظر امام خمینی (ره) وجود دارد این است که در عرصه روابط بین‌الملل، غایت تلاش دولت‌ها منافع ملی است و ازاین‌رو برای دستیابی به آن از ابزار و منابع گوناگون استفاده می‌شود و ایدئولوژی به‌عنوان یک ابزار قدرت در حوزه جغرافیایی محدود عمل می‌نماید، اما آنگاه که حمایت از مسلمانان و مظلومان به‌عنوان غایت تلاش‌های دولت اسلامی در روابط بین‌الملل پیگیری شود، عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران را نه مرزهای جغرافیایی ایران که محدود است، بلکه مرزهای جغرافیای جهان اسلام قرار می‌دهد.
توفیق جمهوری اسلامی در این راهبرد که توانست دفاع همه‌جانبه از امت اسلامی را مطرح و به آن عمل کند، مهم‌ترین عامل شکست طرح‌های گوناگون خاورمیانه‌ای آمریکا بوده و خواهد بود که کانون و هدف اصلی آن مهار انقلاب و تغییر نظام جمهوری اسلامی ایران بود زیرا آنگاه که عملیاتی شدن طرح خاورمیانه بزرگ آمریکا با اشغال افغانستان و عراق کلید خورد، بی‌تردید بهترین راهبرد دفاعی در مقابل دشمن اجازه ندادن در نزدیک شدن به مرزهای کشور بود که بتواند با شلیک توپخانه و یا خمپاره از کنار مرزهای ایران، امنیت کشور را سلب نماید. نتیجه این راهبرد، شکست آمریکا در عراق و سوریه و درگیر کردن رژیم صهیونیستی با قدرت روزافزون حزب‌الله بوده که باعث تحلیل قدرت نظامی دشمن و افزایش ضربه‌پذیری آن شده است. حتی به تعبیر دکتر آدام لوتر، استاد آکادمی نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا، حزب‌الله به‌عنوان بازوی قوی ایران در خاورمیانه از این توانمندی برخوردار است که جنگ علیه آمریکا را فراتر از خاورمیانه به دیگر مناطق هم بکشاند. از سوی دیگر وی معتقد است که جمهوری اسلامی ایران دارای یکی از قوی‌ترین نیروهای نظامی در جهان است که مرکب از ارتش و سپاه است که مدت‌ها در منطقه و به‌خصوص در عراق و افغانستان وضعیت نظامی آمریکا را رصد کرده‌اند و بی‌شک تحلیل جامعی از نقاط قوت و ضعف ارتش آمریکا دارند وکاملاً آماده دفاع هستند درحالی‌که ارتش آمریکا پس از دو دهه درگیری در عراق و افغانستان خسته هستند و نیاز به استراحتی طولانی دارند. از همه مهم‌تر، آنچه مسلم است و نمی‌توان درستی آن را انکار کرد این است که مردم آمریکا زیر بار هزینه‌های یک جنگ جدید نخواهند رفت.
آدام لوتر با تأکید بر این نکته که نیروی دریایی ایران در مبارزه ساحلی بسیار خبره است و در رزمایشی که انجام داد نشان داد که به‌راحتی می‌تواند تنگه هرمز را ببندد و حتی ناوهای آمریکایی را غرق نماید، می‌افزاید، ازنظر سازمان‌های اطلاعاتی نیز ایران دارای یکی از قوی‌ترین سازمان‌های اطلاعاتی جهان است و در طول سال‌های گذشته عملیات‌های بسیار موفقی داشته است و نشان داده که می‌تواند در هرجایی عملیات موفق داشته باشد. وی همین ارزیابی را پیرامون قابلیت ارتش سایبری ایران نیز دارد و معتقد است که در یک اقدام تلافی‌جویانه می‌تواند اقدام به نابودی اطلاعات دیگر کشورها نماید. علاوه بر توانمندی سایبری، ایران دارای وسیع‌ترین و متنوع‌ترین زرادخانه موشک در غرب آسیا است. ایران با موشک‌هایی با برد بیش از 2000 کیلومتر و با دقت فزاینده حاصل از فناوری‌هایی که به‌طور خلاقانه در بهبود آن تلاش می‌کند، قادر است تا تمامی اهداف ازجمله پایگاه‌ها و شناورهای آمریکا در منطقه را هدف قرار دهد.
همچنین تجارب و جنگ‌های ارتش‌های ثروتمند نشان داد که از برتری در جنگ زمینی بهره‌مند نیستند و بدون نتیجه برای پیروزی در جنگ با تکیه ‌بر فناوری نظامی خود تلاش می‌کنند، به همین سبب آمریکا بر ارتش نظامی صدام پیروز شد، اما در رویارویی با مقاومت اسلامی شکست خورد، همچنان که این کشور تاکنون قادر به پیروزی بر طالبان در افغانستان نبوده است با وجودی که در این جنگ، پیمان ناتو را نیز با خود شریک کرده است. این واقعیت درباره اسرائیل هم صدق می‌کند که در تمام رویارویی و نبردهای مستقیم زمینی با گروه‌های مقاومت اسلامی شکست خورده است، درحالی‌که هم آمریکا و هم اسرائیل، مسلح به جنگ‌افزارهای هسته‌ای هستند.