حجت‌‌الاسلام صالحی به‌عنوان کارشناس مرکز ملی پاسخگویی به سوالات دینی در ارتباط با نگهداری سگ به‌عنوان حیوان خانگی، و طرح این شبهه که در قرآن به نجاست این حیوان اشاره نشده است، توضیحاتی به شرح زیر ارائه کرده است.
***
ارمغان مدرنیته
آنچه امروز ارمغان مدرنیته و فرهنگ منحط غربی برای جوامع مسلمین می‌باشد دوری از ارزش‌های فطری و دینی و گرایش به مشتهیات نفسانی و مادی است.
از جمله (مصادیق) این عقب‌گردها جایگزینی حیوانی مثل سگ به‌‌جای فرزند است یعنی عشق و علاقه و محبتی که باید بین اعضای خانواده باشد به سمت یک حیوان سوق یافته است. در واقع دشمنان در ابتدا بنیان خانواده را از بین برده‌اند و پس از آن آب گل‌آلود را در کام تشنگان عشق و علاقه و محبت به خانواده و فرزند می‌ریزند یعنی حیوان را جایگزین انسان می‌کنند. در این میان شبهه‌گران برای ساکت کردن و سرپوش نهادن به ندای عقل و فطرت خود دست به توجیهاتی می‌زنند تا جوابی برای وجدان خود بیابند مثل اینکه می‌گویند اگر سگ نجس است چرا در قرآن نجاست آن بیان نشده است؟
نجاست سگ از دیدگاه اسلام
یکی از مسلمات دینی تبعیت احکام از مصالح و مفاسد واقعی است، به این معنا که هر آنچه در شرع مقدس حرام شده دارای ضرر حتمی و غیرقابل چشم‌پوشی بوده است و اگر چیزی را خدای متعال واجب نموده در آن نفع حتمی و غیرقابل چشم‌پوشی وجود دارد. ممکن است ما به خاطر کمی اطلاعات علمی، به مفاسد و مصالح احکام پی نبریم، ولی بعدها بر اثر پیشرفت‌های علمی، بخشی از فلسفه احکام روشن شود.
دلایل علمی نجاست سگ
همان‌گونه که سال‌ها پس از حکم به نجاست سگ، بعضی از علل آن کشف شده است و آن اینکه در روده سگ کرم کوچکی به‌طول چهار میلی‌متر به نام «تینیا ایکینوسکوس» وجود دارد. تخم‌های زیادی از این کرم همراه مدفوع سگ بیرون می‌آید و به اطراف مقعد سگ می‌چسبد. سگ به وسیله زبانش آن تخم‌ها را به قسمت‌های دیگر بدنش منتقل نموده و همه‌جا را آلوده می‌کند. اگر یکی از این تخم‌ها به معده انسان وارد شود، مرض‌های گوناگونی تولید می‌شود که احیانا منجر به مرگ می‌شود.
این یکی از حکمت‌هایی است که اسلام سگ را نجس‌العین دانسته تا بدین‌وسیله مضرات آن را از انسان دفع کند، اما ممکن است، حکمت‌ها و علت‌های دیگری از نظر بهداشتی و زیست‌شناسی و پزشکی وجود داشته باشد که هنوز از آن آگاهی نداریم.
کلیات احکام فقهی در قرآن
قرآن کریم در احکام فقهی معمولا به کلیات بسنده کرده است، به عبارتی دیگر قرآن همچون قانون اساسی است که فروع قوانین مدنی، حقوقی، جزایی و غیره را در آن نمی‌توان یافت و خداوند تبیین و تفسیر آن را به پیامبر اکرم(ص) و به دنبال آن، امامان معصوم(ع) سپرده است و در قرآن کریم می‌فرماید که ای پیامبر ما ذکر بر تو نازل کردیم تا برای مردم آنچه را بر ایشان نازل شد(قرآن) تبیین و تفسیر نمایی.
بر این اساس خداوند دستور داده که علاوه بر آنچه در قرآن بیان فرموده، از سخنان پیامبر(ص) و امامان(ع) اطاعت کنیم، به نوعی که در آیاتی از قرآن می‌فرماید که ای مردم هرچه را رسول‌الله(ص) به شما دستور داد، اجرا کنید و هر چه را نهی کرد بازایستید.
لزوم تمسک جستن به روایات اهل بیت(ع)
اگر پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند که من دو چیز گرانبها را در میان شما به امانت می‌گذارم که این دو هرگز از یکدیگر جدا نمی‌شوند و اگر به هر دوی آنها تمسک کردید هلاک نمی‌شوید، سر این فرمایش این است که تمام آنچه ما به آن احتیاج داریم در نص و ظاهر قرآن نیامده است و ما باید در کنار قرآن، روایات پیامبر(ص) و ائمه(ع) را در نظر بگیریم. بنابراین در این راستا باید به این نکته دقت کنیم که اگر ما گفتیم یکی را قبول داریم، اگر گفتیم «حسبنا کتاب‌الله»، و عترت را رها کردیم، ضمانتی برای هدایت ما نخواهد بود. این دو چیز را باید با هم داشته باشیم تا بتوانیم به هدایت برسیم.
خلاصه اینکه برای به دست آوردن حکم شرعی، قرآن یکی از منابع استنباط احکام الهی می‌باشد، علاوه بر کتاب آسمانی ما، روایات معصومین(ع) یکی دیگر از منابع است که اگر حکمی در قرآن ذکر نشده بود باید به این روایات رجوع شود.
دلایل نفی نگهداری سگ
دلایل کراهت نگهداری از سگ در چندین مورد خلاصه می‌شود: نخستین مورد اجماع فقهای عظام است که سگ را یکی از نجاسات می‌دانند و این حکم بین آنها اجماعی است.
اجماع در فقه شیعه برخاسته از روایات فراوانی است که در کتاب‌های روایی آمده است، البته، درباره نجس بودن سگ روایاتی که از امامان(ع) به دست ما رسیده دو گونه است. روایاتی که در آنها واژه نجس به صراحت آمده است و روایاتی که در آنها کلمه نجس به صراحت بیان نشده، بلکه از باب ملازمه، نجاست سگ فهمیده می‌شود.
در این گونه روایات به تناسب پرسش‌هایی که از امام(ع) درباره آب نیم‌خورده سگ شده و جواب‌هایی که ائمه(ع) داده‌اند نجاست سگ
استفاده می‌شود.
نیامدن ملائکه به خانه‌ای که در آن سگ باشد
در روایات آمده است که از امام صادق(ع) درباره سگ سوال شد. آن حضرت فرمودند که نجس است؛ آب نیم خورده سگ را دور بریزید و با آن وضو نگیرید، ظرف آب را ابتدا با خاک و سپس با آب بشویید.
وی تصریح کرد: با بیان اینکه روایت‌های فراوان دیگری از ائمه معصوم(ع) در این ارتباط داریم از جمله اینکه ابی‌سهیل از امام صادق‌(ع) پرسید در مورد سگ، که حضرت سه بار فرمودند که سگ نجس است و پیامبر(ص) فرمود که خانه‌ای که سگ در آن باشد، ملائکه الهی به آن درنمی‌آیند.
استثنا شدن نگهداری سگ به عنوان نگهبان
بی‌شک نهی از نگهداری این حیوان در محیط زندگی و نهی از نزدیک شدن به آن، برای آلوده بودن آن و زمینه انتقال برخی از میکروب‌ها و نجس بودن آن از نظر حکم فقهی واضح و روشن است چرا که حفظ و نظافت و بهداشت خود و محیط زندگی و پاکی بدن و لباس و ظروف و ابزار و وسایل خورد و خوراک از نظر تعالیم دینی اهمیت بسیاری دارد.
با این حال داشتن سگ آموزش دیده که از آن برای اهدافی ماننده نگهبانی مزرعه، کارخانه و گله یا در شکار و جست و جوی اجناس قاچاق استفاده می‌شود، در صورتی که سه نکته یاد شده (نظافت، طهارت و بهداشت) درباره آن مراعات شود از نظر احکام اسلامی اشکال ندارد.
امیرمومنان حضرت علی(ع) در این ارتباط می‌فرماید که در نگهداری سگ خیری نیست، مگر در سگ شکاری برای نگهبانی و سگ همراه گله گوسفندان.
اجماع فرق اسلامی در حرمت نگهداری سگ
بر این اساس اختلافی بین شیعه و بین اکثر فرق اسلامی در حرمت نگهداری سگ نیست و اجماع با دو قسمش (محصل و منقول) بر این حرمت دلالت می‌کند زیرا سگ نجس بوده و جزو حیوانات درنده و ناقل بیماری است.