پرسش:از منظر آموزه‌های وحیانی اسلام، روزه چه برکات و فوایدی برای انسان دارد؟

پاسخ:دیدگاه قرآن
هدف غایی و فایده اهم روزه گرفتن همان است که در قرآن کریم آمده است: ای کسانی که ایمان آورده‌اید، روزه بر شما واجب شد کما اینکه برکسانی که قبل از شما بودند واجب شده بود. تا شاید تقوا پیشه کنید و پرهیزکار شوید. (بقره - 183)
اما در کنار ایجاد ملکه تقوا، روزه فواید دیگری نیز برای انسان دارد که در اینجا به نحو اجمال از منظر روایات مطرح می‌کنیم.
دیدگاه روایات
1-تقویت ابعاد معنوی، تربیتی و اخلاقی
مهم‌ترین تأثیر روزه بعد تربیتی، اخلاقی و معنوی آن است. روزه روح آدمی را لطیف و اراده انسان را قوی و غرائز او را تعدیل می‌کند. روزه تمرین مقاومت و آمادگی روحی در خودسازی و تهذیب نفس است که ابتدا روح را از عادات ناپسند و آلودگی‌های مادی و رذایل اخلاقی پاک می‌کند و سپس به صفات پسندیده و کمالات انسانی که از مهم‌ترین آنها تقوا است، آراسته می‌گرداند. روزه بستر مناسبی را برای ایجاد تقوا فراهم می‌سازد. افرادی که در سال یک ماه را به مبارزه با هواهای نفسانی و خواسته‌های حیوانی و شیطانی خود اختصاص می‌د‌هند، از آمادگی رزمی و دفاعی قوی‌تری در مخالفت با تمایلات نفسانی و شیطانی برخوردار می‌شوند.
در روایت آمده است که امام علی(ع) از پیامبر اکرم(ص) پرسیدند: چکار کنیم که شیطان از ما دور شود؟ حضرت فرمود: «الصوم یسود وجهه» روزه چهره شیطان را سیاه می‌کند. (من لا یحضره الفقیه، ج 2، ص 45)
2- تقویت سلامت جسم انسان
روزه علاوه بر جنبه معنوی و تربیتی آن، فواید بهداشتی و درمانی نیز برای جسم انسان دارد. پیامبر گرامی(ص) فرمود: «صوموا تصحوا» اگر می‌خواهید صحیح و سالم باشید روزه بگیرید. (بحارالانوار، ج 96، ص 255)
3- ایجاد مساوات میان فقرا و اغنیا
در روایات و ادعیه اسلامی، ماه رمضان را ماه «مواسات» نامیده‌اند.
هنگامی که «هشام بن حکم» از امام صادق(ع) فلسفه روزه را می‌پرسد، حضرت در پاسخ می‌فرماید: به راستی خداوند روزه را واجب کرده تا به وسیله آن بین تهیدستان و ثروتمندان برابری ایجاد کند. ثروتمندان هرگز درد گرسنگی و فقر را احساس نکرده‌اند، و هر گاه (خوردنی‌ها و آشامیدنی‌هایی) را اراده کرده‌اند، برایشان میسر بوده است. پس خداوند متعال روزه را واجب نمود، تا بین بندگان فقیر و غنی خودش، مساوات و برابری بوجود آورد. (هر دو گروه رنج گرسنگی و تشنگی را به طور مساوی لمس کنند) سرمایه‌داران مسلمان گرسنگی و درد فقیران را لمس نمایند تا بر آنان شفقت ورزند و ترحم نمایند. (من لایحضره الفقیه، ج 2، ص 73)
4- تقویت اراده، همت و تصمیم انسان
هنگام روزه‌داری در واقع انسان با هواهای نفسانی و غرایز حیوانی خود می‌جنگد. تمرین این عمل و تکرار آن در هر سال به مدت یک ماه اراده و تصمیم و همت انسان را قویتر و نیرومندتر می‌سازد، و روح و عقل او را از سلطه هواهای نفسانی و خواسته‌های شیطانی می‌رهاند.
امام علی(ع) می‌فرماید: «افضل الناس من جاهد هوا و اقوی الناس من غلب هواه» بهترین مردم کمی است که با هوای نفس خود مبارزه کند و قویترین آنان کسی است که بر آن پیروز شود. (غررالحکم، ج 2، ص 416)
5- تقویت روحیه صبر و مقاومت در برابر سختی‌ها و ناملایمات زندگی
قرآن کریم از روزه به صبر تعبیر کرده است «استعینوا بالصبر و الصلوهًْ» از صبر (روزه) و نماز کمک و استعانت بگیرید. (البقره- 153) امامان معصوم(ع) صبر در این آیه را به روزه تفسیر کرده‌اند.
پیامبر گرامی اسلام(ص) ماه رمضان را «ماه صبر» نامیده‌اند. «شهر الصبر، و ان الصبر ثوابه الجنه» (رمضان) ماه صبر است و پاداش آن بهشت است. (بحارالانوار، ج 96، ص 359).