خوان حکمت (۲۵۶) : ماه رمضان ماه استغفار و نزدیکی به خدا(خوان حکمت) ۱۳۹۹/۰۲/۲۰
خوان حکمت
ماه رمضان ماه استغفار و نزدیکی به خدا
۱۳۹۹/۰۲/۲۰
مهمانی خدا انسان را به مقام اخلاص می‌رساند و انسان بدیِ گناه را استشمام می‌كند. فرمود شما دیدید بعضی‌ها گوششان بسته است و درمان می‌كنند، چشمشان بسته است و درمان می‌كنند، عضوشان فلج است و درمان می‌كنند، شامّه درونی خیلی‌ها بسته است و آن را این ماه مبارك رمضان و ادعیه و مناجات و اذكار درمان می‌كند، این شامه درونی را باز می‌كند. وجود مبارك یعقوب در فاصله هشتاد فرسخی فرمود من بوی یوسف را استشمام می‌کنم، این یعنی چه؟ با جمله اسمیه و با تأكید فرمود: (إِنِّی لَأَجِدُ ریحَ یُوسُفَ لَوْ لا أَنْ تُفَنِّدُونِ)،(1) تازه برادرها از دروازه مصر حركت كردند که پیراهن یوسف در دستشان است، فاصله مصر و كنعان هم هشتاد فرسخ است، او در فاصله هشتاد فرسخی فرمود من بوی یوسف را استشمام می‌کنم؛ این برای همه هست، منتها ما نرفتیم این شامّه را باز كنیم. این ماه مبارك رمضان باعث می‌شود انسان بوی بد گناه را استشمام می‌كند و دیگر لازم نیست به كسی بگویند دست به زباله نزن، برای اینكه این شامّه را خدا به ما داد؛ ما از زباله رنج می‌بریم و گناه واقعاًً بدبوست، چرا آبروی آدم را می‌برد؟ به‌خاطر بوی بدش است. ماه مبارك رمضان برای آن است كه انسان آن شامّه را بیابد و باز كند، بوی بد گناه را استشمام كند؛ از حرام گفتن، حرام خوردن و حرام‌روی بدش می‌آید، این بو را استشمام می‌كند. آدم وقتی این شامّه را پیدا كرد، تا این شامّه هست راحت است، نه بیراهه می‌رود و نه راه كسی را می‌بندد، چون می‌داند این بدبوست.
عطر استغفار
وجود مبارك رسول خدا(صلی‌الله علیه و آله) فرمود: استغفار كنید، از خدا طلب مغفرت كنید و به بارگاه الهی برگردید: «تَعَطَّرُوا بِالاسْتِغْفَارِ لَا تَفْضَحَنَّكُمْ رَوَائِحُ الذُّنُوبِ»؛(2) خودتان را با عطر استغفار معطّر كنید. ما یك عطر ظاهری داریم كه مستحب است كسی مسجد می‌رود، حسینیه می‌رود، مراكز عبادی می‌رود، نماز جماعت می‌رود، نماز جمعه می‌رود، خودش را معطّر كند که این دستور دینی ماست، اما یك عطر دیگری است كه آن در درون ماست و از برگ گُل گرفته نمی‌شود؛ فرمود خودتان را با استغفار معطّر كنید، وگرنه بوی بد گناه رسوایتان می‌كند. ماه مبارك رمضان كه انسان مهمان ذات اقدس اله است برای آن است كه هم از دشمن درون نجات پیدا كند، هم از دشمن بیرون نجات پیدا كند، نه از كسی سواری بخواهد، نه به كسی سواری بدهد، آزاد زندگی كند، نه بیراهه برود، نه راه كسی را ببندد و هرگز مازاد بر آنچه لازم دارد احساس نیاز نمی‌كند. چرا وجود مبارك معصوم گناه نمی‌كند؟ برای اینكه این شامّه در او هست. به هیچ انسان عاقلی نمی‌گویند که شما دست به زباله نزنید؛ این تنها بوی یوسف نیست، بوی نماز شب هم هست، بوی قرآن هم هست؛ این شامّه برای همه ما هست، منتها این قرآن كریم كه خدای سبحان آن را وسیله شِفا قرار داد فرمود: (وَ نُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ ما هُوَ شِفاءٌ؛ و از قرآن، آنچه شفا و رحمت است برای مؤمنان، نازل می‌کنیم)،(3) برای همین است. انسان وقتی درمان شد و این شامّه را پیدا كرد لازم نیست كسی به او بگوید دست به زباله نزن.
ماه رمضان، انسان را فرشته می‌کند
مرحوم صاحب جواهر از بزرگان فقهی ما در كتاب شریف خود بصراحت فرمود: فایده روزه این است كه انسان صفت فرشته پیدا می‌كند؛(4) مرحوم آقا سیّد محمدكاظم یزدی كتابی دارد به نام عروه که آن هم كتاب فقهی است، ایشان هم در روزه مستحبی عروه(5) دارد كه فایده روزه این است كه انسان را فرشته می‌كند. آیا کسی به فرشته‌ای سفارش می‌كند که دست به گناه نزن؟! این اوصاف را ما می‌توانیم داشته باشیم، چرا نداشته باشیم؟! شما از طرفی می‌بینید وقتی این حرف‌ها نباشد ،حرف‌های علی و اهل‌بیت(علیهم‌السلام) نباشد، قرآن و اهل‌بیت نباشد، پیغمبر(ص) و اهل بیت نباشد ،جهان به كدام سمت دارد می‌رود؟ شما دارید می‌بینید که ارزش‌ها را به كدام سمت دارند سوق می‌دهند، این را شما می‌بینید. انبیاء آمدند كه به ما بگویند شما فرشته هستید و خودتان را ارزان نفروشید، ماه مبارك رمضان برای همین است؛ آن وقت انسان این یك ماه را برای چندین ماه ذخیره قرار می‌دهد، چه اینكه آن كمتر از یك ماه را كه به حج و عمره مشرّف شده است ،برای چندین ماه ذخیره قرار می‌دهد؛ این فرشته شدن یعنی آن شامّه را باز كردن، آن وقت آدم راحت می‌شود. آن لذّتی كه مردان الهی در طهارت روح دارند هرگز نصیب كسانی كه تازه از مال حلال هم لذّت می‌برند نیست، چون این لذّت‌های خوردن و نوشیدن ـ این لذّت‌های غذا و میوه ـ مادامی است كه در فضای دهان است، چند دقیقه بعد اگر دوباره برگردد و بالا بیاورند كه بدبوست و از راه دیگر هم دفع شود بدبوست، این دیگر لذّت نیست؛ اما لذّت علم، لذّت احسان و لذّت گذشت چطور؟ كسی مشکل شخصی را حل كرد، بیست سال قبل خدمتی به كسی كرد، احسان به كسی كرد، الان وقتی به یادش می‌افتد لذّت می‌برد. بیست سال قبل برای درمان شخص بیماری كوشش كرد، الان بیست سال گذشته است و هر وقت به یادش می‌افتد لذّت می‌برد؛ ماه مبارك رمضان برای این است كه ما چنین فرصتی را پیدا كنیم.
بیانات حضرت آیت‌الله جوادی آملی (دام ظله)
در جلسه درس اخلاق؛ 9 / 5 / 1393.
___________________
1. یوسف، 94.
2. وسائل‌الشیعه، ج16، ص70.
3. اسراء، 82.
4. جواهرالکلام فی شرح شرایع‌الاسلام، ج16، ص181.
5. العروهًْ‌الوثقی، ج2، ص241؛ «قال بعض العلماء من أنه لو لم یكن فی الصوم إلا الارتقاء عن حضیض حظوظ النفس البهیمیهًْ إلى ذروهًْ التشبه بالملائكهًْ الروحانیهًْ لكفی به فضلا و منقبهًْ و شرفا».