تکاوران نیروی دریایی ارتش چگونه شاهرگ اقتصادی صدام را بریدند؟

۱۳۹۹/۰۷/۰۲

 
  نویسنده: ناخدادوم قاسم عباسیان کارشناسی ارشد ژئوپلیتیک
  تشریح جنگ تحميلي (هشت سال دفاع مقدس):
با شروع تجاوز سراسري رژيم بعث به مرزهاي كشور جمهوري اسلامي ايران در تاريخ 31 /6 /59 و برابر طرح پيش بيني شده صدام، يعني‌اشغال سه روزه خرمشهر و آبادان، نيروهايي متشكل از لشكر 3 زرهي و تيپ 33 نيروي مخصوص عراق با پشتيباني هوايي و توپخانه‌اي، هجوم گسترده‌اي را در محور شلمچه –خرمشهر آغاز كردند. در آن ایام نیروی دریایی به عنوان يكي از نيروهاي چهارگانه ارتش جمهوري اسلامي ايران نقش بسزايي در دفاع از حريم آب هاي جمهوري اسلامي و منابع ملي كشور در دريا و خشكي داشت. فرماندهی نیروی دریایی بلافاصله يك گروهان از تكاوران دريايي را به شلمچه اعزام و با اجراي كمين و شكار‌تانك‌ها، تلاش گسترده‌اي را جهت مقابله با دشمن و كند کردن پيشروي آنان آغاز کرد و عملاً موجب توقف پيشروي‌هاي نيروهاي متجاوز كه از حمایت حجم سنگين آتش توپخانه و بمباران هوايي و ساير جنگ افزارها، برخوردار بودند. همزمان با اين تجاوز، گردان يكم تكاوران دريايي بوشهر در بامداد يكم مهرماه 1359 در خرمشهر مستقر و پس از شناسايي محورهاي پيشروي دشمن، موجب هلاكت تعداد زيادي از نيروها و انهدام تعدادي از‌تانك‌ها و خودروهاي دشمن شد و سپس با اضافه شدن نيروهايي متشكل از يگان هاي تكاور دريايي، دانشجويان دانشگاه افسري امام علي(ع) و رزمندگان مردمي توانستند مدت 34 روز در برابر تجاوز دشمن تا دندان مسلح مقاومت نمايند و در عمل طرح پيش بيني شده صدام و ياوه‌گويي‌هاي او در مورد‌اشغال سه روزه خرمشهر و آبادان را با شكست مواجه سازند.
نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران در طول هشت سال جنگ تحميلي، عمليات‌هاي متعددي را در دريا و خشکی به اجرا در آورد كه مي توان به محاصره دريايي دشمن، باز نگه داشتن خطوط مواصلاتي خودي، بازرسي و تفتيش كشتي هاي مشكوك، گشت هاي دريايي در راستاي پدافند از جزاير، سواحل و سكوهاي نفتي، اسكورت كاروان كشتي هاي تجاري و نفتكش و تجسس و نجات‌اشاره کرد. در عمليات‌هاي انجام شده، تعداد زيادي از سلحشوران نيروي دريايي ارتش ج. ا. ايران و مدافعين مردمي به درجه رفيع شهادت نايل گرديدند.
وضعيت نيروي دريايي صدام قبل از جنگ
-استعداد كلي نيروي دريايي صدام قبل از جنگ 7000 نفر بود و يگان هاي رزمي و پشتيباني رزمي اين نيرو در آن زمان شامل يك تيپ تفنگداران دريايي، نيروي مخصوص، گردان‌هاي پدافند هوايي و توپخانه ساحلي، يك گردان(اسكادران)بالگرد سوپر فرلون (12 فروند )، انواع شناور رزمي (57 فروند) بود.
- در پايگاه دريايي بصره، يگان ناوتيپ سطحي شامل ناوچه هاي موشك انداز (5 فروند )، ناوچه‌هاي اژدرافكن (7 فروند )، مين روب (4 فروند )، ناولجستيكي (2 فروند ) و تيپ تفنگداران دريايي بود.
- در پايگاه دريايي ام‌القصر يگان ناوتيپ سطحي شامل ناوچه‌هاي موشك انداز (9 فروند )، ناوچه هاي اژدرافكن (5 فروند )، ناولجستيكي (3 فروند)، تيپ تفنگداران دريايي، بالگرد سوپر فرلون (12 فروند ) بود.
-ايستگاه‌هاي دريايي مستقر در فاو، شعيبه و سكوي البكر و الاميه مجهز به رادارهاي سطحي، تجهيزات شنود، موشك هاي ضد سطحي و يگان‌هاي پدافندي بود.  
نيروي دريايي ارتش ايران در دفاع مقدس
نيروي دريايي ارتش جمهوري اسلامي ايران، انجام ماموريت‌های مختلفی را در کارنامه دارد. هجوم نیروهای متجاوز بعث در ساحل با مقاومت قهرمانانه تيپ تفنگداران دريايي و عمليات ويژه آنها روبه رو گرديد، در دريا نيز انواع مختلف عمليات نظامي توسط نیروهای دلاور دریایی طراحي و اجرا شد كه از آن جمله مي توان به طرح‌هاي عملياتي دريايي‌اشكان، شهيد صفري و مرواريد‌اشاره کرد كه اين عمليات‌ها را به ترتيب با هدف قطع خطوط مواصلاتي دشمن به بنادر، جلوگيري از صادرات نفت و انهدام كامل نيروي دريايي دشمن بعثي اجراء شد. در عمليات دريايي انجام شده، گرچه سكوهاي نفتي البكر و العمیّه از نظر تاسيسات انتقال نفت به طور كامل منهدم شده بود ولي به عنوان پناهگاهي براي ناوچه هاي عراقي، مقر واپايش تحركات دريايي و محل استقرار گروه‌هاي شنودي متحرك عراق مورد استفاده قرار مي‌گرفتند. از اين رو در روزهاي 5، 6 و 7 آذر ماه سال 1359 نيروي دريايي ارتش ج. ا. ايران، طرح هاي عملياتي مرواريد را به منظور انهدام شناورهاي مستقر در اين پايانه‌ها و نيروهاي مستقر در آن طراحي و اجراء کرد.
برخي از عمليات‌هاي نيروي دريايي ارتش در دفاع مقدس عمليات‌اشكان:
طرح عملياتي‌اشكان با هدف ايجاد رعب و وحشت در نيروهاي دشمن و ترك پايانه‌ها تهيه و برابر اين طرح 3 فروند ناو موشك انداز ج. ا.ايران به اسامي جوشن، گردونه و پيكان در عصر روز 9 آبان ماه 1359 از بوشهر عازم منطقه شدند كه فرماندهي عمليات برعهده فرماندهي قرارگاه دريايي بود و فرماندهي صحنه عمليات را فرمانده ناو جوشن برعهده داشت.
ناوهاي موشك انداز ج. ا.ايران پس از استقرار در كنار سكوهاي نفتي نوروز و اردشير ،نسبت به بررسي دقيق منطقه اقدام و در ساعت 3 شب مورخه 10/8/59 در سكوت كامل راديويي و الكترونيكي به طرف هدف عزيمت کردند كه پس از رسيدن به هدف يك فروند جنگنده رژیم بعث در آسمان منطقه ظاهر شد كه بلافاصله توسط ناو پيكان مورد اصابت قرارگرفت و سرنگون شد. عمليات‌اشكان از ساعت 0700 آغاز و تا ساعت 07:50 ادامه يافت كه در خلال آن هريك از ناوهاي موصوف حدود 100 گلوله توپ 76 م. م به طرف پايانه‌ها شليك کردند و با انجام گشت هوايي توسط بالگردهاي نداجا برفراز اين ترمينال‌ها مشخص شد كه نتيجه مورد نظر از اين عمليات كه همانا تخليه نيروهاي دشمن از اين دو پايانه بود حاصل گرديده و مقدمات لازم براي اجراي طرح عمليات شهيد صفري مهيا شده است.
عمليات شهيد صفري :
 برابر اين طرح، تعداد 27 نفر تكاور ويژه دريايي به همراه 2 هزار پوند مواد منفجره بر روي پايانه‌ها پياده شده و اقدام به نصب مواد منفجره در نقاط حساس پايانه‌ها کردند. عمليات شهيد صفري عصر روز 13/8/59 با عزيمت شناور حامل تكاوران دريايي و مهمات و تجهيزات آنها از بوشهر آغاز گرديد. ناو موشك انداز پيكان پس ازتخليه تكاوران در شبانگاه جهت انجام عمليات در اسكله البكر به سوي اسكله الاميه براي تخليه نفرات مربوطه عزيمت کرد و از طريق سامانه ESM ناو پيكان متوجه خروج 3 فروند شناور نظامي دشمن از خورعبدالله گرديد. ناو پيكان پس از تخليه نفرات بلافاصله با آمادگي كامل جنگي از پناه اسكله الاميه خارج و اولين ناو دشمن را كه يك ناو اژدر افكن P-6 بود با توپ 76 م. م منهدم كرد.
دو فروند ناو ديگر دشمن كه از نوع ناوهاي موشك انداز اوزا بودند از حضور ناو پيكان در آن منطقه غافلگير شده و با مانور سريع، به سوي خورعبدالله فرار کردند. ناو پيكان يكي از اين دو ناو را با موشك هارپون هدف قرار داد و غرق كرد و ناو ديگر موفق به فرار به داخل خورعبدالله گرديد. تكاوران دريايي پس از نصب مواد منفجره و فعال كردن فيوزها در صبح مورخه 16/8/59 توسط دو فروند بالگرد از اسكله‌ها تخليه و به سوي بوشهر بازگشتند. نتيجه اين عمليات، انهدام كامل تاسيسات موجود بر روي سكوها بود و سبب گرديد از نظر اقتصادي ضربه بزرگي به دشمن بعثي وارد و از درآمدهاي نفتي صدام کاسته شود.
عملیات مروارید :
پس از گذشت سه هفته از عملیات موفقیت‌آمیز شهید صفری در آبان ماه 59 به‌منظور تخریب سکوهای نفتی دشمن، عملیات مروارید اجرا گردیدكه یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین عملیات‌های دوران هشت سال دفاع مقدس به شمار می‌آید.
 این عملیات توسط ناوهاي موشك انداز كلاس پيكان، بالگردهاي SH و AB و تيم‌هاي عمليات ويژه از سوی نیروی دریایی راهبردی ارتش جمهوری اسلامی ایران و با همکاری نیروی هوایی ارتش درشمال خليج فارس و در محدوده سكوهاي البكر و العمیّه انجام شد که طی آن بیش از دو سوم توان دریایی ارتش عراق، منهدم و باقیمانده آن نیز در شمال خلیج‌فارس و در منطقه‌ام‌القصر محبوس شد. در اين عمليات که از بامداد روز هفتم آذر 1359 تا عصر آن روز ادامه داشت، خسارات جبران‌ناپذیری به ارتش عراق وارد شد. در این عملیات که به‌منظور جلوگیری از استقرار نیروهای دشمن در سکوی نفتی البکر و العمیّه واقع در منطقه فاو انجام شد، 6 فروند از ناوهاي دشمن شامل 4 فروند ناو مدرن موشک‌انداز اوزا و 2 فروند ناو اژدرافکن منهدم شد و تعدادی از موشک‌های پرتاب‌شده از ناوچه‌های دشمن نیز در هوا مورد هدف قرارگرفته و نابود شدند. در این عملیات ضمن پاک‌سازی سکوی نفتی البکر و العمیّه و اسارت تعدادی از نیروهای عراقی مستقر در آن، 3 فروند میگ عراقی توسط ناوهای نیروی دریایی و هواپیماهای جنگنده نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران سرنگون شد.
با انجام عملیات مروارید، خسارات انسانی و مالی فراوانی به ارتش صدام وارد شد و آنچه اهمیت این عملیات را بیشتر می‌كند، قطع خطوط مواصلاتی رژیم بعث و جلوگیری از تجارت دریایی این کشور بود که در همان روزهای ابتدایی جنگ صورت گرفت بدین ترتیب ضربه اقتصادی مهلکی به صدام وارد شد و اگر کمک‌های مالی کشورهای دیگر نبود، رژیم صدام نمی‌توانست پس از آن بیش از شش ماه جنگ را ادامه دهد.
عمليات اسكورت كاروان :
با شروع جنگ تحميلي، اروندرود مسدود و بندر خرمشهر غير قابل استفاده گرديد. ظرفيت پذيرش بندرشهيد باهنر و بندر بوشهر هم پاسخ‌گوي نياز كشور نبوده و بندر شهيد رجايي نيز به بهره برداري نرسيده بود. در اين ايام، بندر امام‌خميني (ره ) تنها بندر تجاري كشور با قابليت پهلوگيري تعداد زيادي كشتي‌هاي تجاري بود که تجهيزات و امكانات مناسب جهت تخليه و بارگيري را نیز داشت.
اين بندر به دليل نزديكي به خاك دشمن بعثي، از ابتداي جنگ در معرض حملات هوايي دشمن قرار داشت و هواپيماهاي دشمن به كشتي هاي غيرنظامي كه قصد ورود و خروج از اين بندر را داشتند حمله می‌کرد كه با پدافند ناوهاي اسكورت نداجا، هواناوها، بالگردها و همچنين از پوشش هوايي جنگنده‌هاي نيروي هوايي ارتش مواجه مي‌گرديدند.
نيروي دريايي ارتش ج. ا. ايران توانست اقدامات لازم نظير اسكورت كشتي هاي تجاري جهت پهلوگيري در بندر امام خميني (ره ) را انجام دهد.در مدت 8 سال جنگ تحميلي حدود 10 هزار فروند كشتي تجاري و نفتكش در قالب عمليات اسكورت كاروان به سلامتي به مقصد رسيدند كه با وجود شليك قريب 1000 فروند موشك به اين كشتي‌ها تنها تعداد 259 فروند مورد اصابت قرارگرفته كه با تلاش يدك‌كش‌هاي آماده، نجات يافتند و فقط 20 فروند از اين كشتي‌ها غرق شدند.
عمليات پدافند از جزاير :
جزيره خارك همواره مورد توجه دولت‌هاي بيگانه بوده، اين جزيره در گذشته و حال يكي از مهم‌ترين و اصلي ترين مراكز صادرات نفتي محسوب مي شود و به عنوان يكي از مناطق حياتي و حساس به شمار مي رود. در هشت سال دفاع مقدس اين جزيره همواره مورد تهاجم نيروهاي بعثي بوده است و به طور مستمر و روزانه تا سه مورد آماج حمله هاي هوايي و موشكي نيروهاي ارتش صدام قرار مي‌گرفت.
 كاركنان پدافند هوايي پايگاه دريايي خارک و كاركنان شركت نفت ازاين جزيره دفاع مي‌كردند. نيروي دريايي ارتش ج. ا. ايران افزون بر پايگاه دريايي خارک با استقرار مستمر يگان‌هاي شناور در حلقه پدافندي ارتفاع پست هوايي و سطحي پيرامون جزيره، ضمن پدافند هوايي وسطحي از جزيره، از نفوذ عوامل بيگانه دريايي به جزيره جلوگيري می‌کردند. ناوگروه هوا ناو نيروي دريايي ارتش ج. ا. ايران نيز در طول جنگ در اين جزيره مستقر و از اين مكان پشتيباني تعدادي ازعمليات هاي زميني و هوايي را انجام داده و در تجسس و نجات مردم کوشش می‌کردند.
پشتيباني از عمليات هاي زميني :
نيروي دريايي ارتش ج. ا. ايران افزون برعمليات‌هاي دريايي در عمليات‌هاي زميني، پدافند از خرمشهر در زمان تهاجم ارتش صدام، عمليات پدافندي در كوي ذوالفقاري آبادان، عمليات پدافندي و آفندي در ماهشهر(فلق)، آبادان، عمليات شكست حصر آبادان، پشتيباني عمليات عبور از رودخانه (عمليات بدر و خيبر )، عمليات پدافند از مناطق حياتي و حساس (سكوهاي نفتي و جزاير شركت فعال داشته است.
مشارکت نیروی دریایی در دفاع مقدس
از ابتدای تشکیل نیروی دریایی و شروع جنگ، نیروی دریایی انقلاب اسلامی، بنا به نیاز حضور در مناطق دریایی کشور، اقدام به سازماندهی یگان‌های دریایی کرد. این یگان‌های دریایی پیش از تشکیل رسمی نیروی دریایی در جنگ حضور داشته و با فرماندهی قرارگاه نوح (ع)، اداره می‌شدند و در عملیات‌هایی مانند عملیات خیبر که نیازمند عبور از آب بود، پشتیبانی‌های لازم را ارائه می‌داد.
در 26 شهریور 1364 فرمان امام (ره) برای تشکیل سه نیرو و متعاقب آن شکل‌گیری نیروی دریایی نقطه عطفی در گسترش فعالیت‌های این نیرو در منطقه خلیج‌فارس بود تا با امکانات کم و با روش‌های جدید و کم هزینه، سیاست‌های مقابله به مثل را در برابر دشمن متجاوز دنبال
کند.
 در مورد عملیات‌های انجام شده توسط نیروی دریایی باید گفت پس از عملیات کربلای 5 و تهدید جدی جمهوری اسلامی ایران علیه رژیم متجاوز بعثی، این رژیم، حمله علیه هدف‌های دریایی را شدت بخشید و نیروهای آمریکا و برخی از کشورهای اروپایی در منطقه حضور فعال‌تری پیدا کردند و به همین دلیل، نیاز به برخوردی جدی‌تر برای سد نمودن حملات رژیم عراق احساس شد.
 بر این اساس، به نیروی دریایی، مأموریت حضور فعال‌تر به منظور پاسخگویی به شرارت دشمن، ابلاغ گردید. نیروی دریایی با تشکیل مناطق سه‌گانه و آمادگی‌های لازم، عملیات‌های خود را سازماندهی و به مرحله اجرا گذاشت. با ورود نیروی دریایی به صحنۀ عملیات مقابله به مثل، تحول عظیمی به وجود آمد، به‌گونه‌ای که در نیمۀ سال 1366 میزان اصابت شناورهای دشمن با حامیان آنها به مراتب بیشتر از شناورهای خودی بود. در شرایطی که نیروی دریایی،  عملیات مقابله به مثل را انجام می‌داد، با حضور فعال و عملی ناوگان آمریکایی‌ها و شوروی و دیگر کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای نیز روبه‌رو بود؛ در واقع باید گفت که نیروی دریایی در مدت عملیات مقابله به مثل خود، درگیری و جنگ تمام‌عیاری را با کشورهای قدرتمند و پرمدعا داشته است.
 عملیات مین ریزی برای بر هم زدن معادله‌های سیاسی و همچنین ضربه زدن به دشمنان جمهوری اسلامی ایران، یکی از عملیات‌های مؤثر در جنگ تلقی می‌شود که با سلاحی ساده و ارزان می‌توانست آثار قابل‌توجهی در جنگ داشته باشد.
 جنگ نفتکش‌ها، چشم‌انداز جدیدی را به وجود آورد که بیانگر تشدید درگیری و مقدمۀ جنگ دریایی بود. پس از آغاز جنگ در سال 1359 جنگ نفتکش‌ها با ساختار کلی جنگ در خلیج‌فارس چنان درآمیخته بود که تفکیک جنگ دریایی از روند کلی جنگ غیرممکن بود (مرکز مطالعات نیروی دریایی، 1392: 19).
 در جنگ نفتکش‌ها در سه سال اول جنگ فقط به 48 کشتی بازرگانی حمله شده بود، در حالی که در سال 1363 این تعداد به 71 کشتی رسید و در سال‌ 1365 در مجموع بیش از 120 هدف مورد حمله قرار گرفت. همچنین تلفات انسانی ناشی از این حمله‌ها در سال‌های 1365-1363 به 178 نفر رسید. در حالی که صدام با حمله به نفتکش‌ها و تأسیسات نفتی، موجب کاهش صادرات ایران شده بود، با حضور نیروی دریایی ایران معادله به نفع جمهوری اسلامی ایران تغییر کرد.
 موقعیت نظامی ایران پس از تصرف منطقه فاو، کویت را نگران کرد که ایران نسبت به حمایت‌های آن کشور از صدام واکنش نشان دهد و در وضعیتی که جمهوری اسلامی ایران، پیروزی جدیدی در منطقۀ شرق بصره به دست آورد و رژیم بعث مرحلۀ سوم جنگ نفتکش‌ها را شروع کرده بود، دولت کویت در تاریخ 23 دی 1365 از سفارت آمریکا خواست تا نفتکش‌های کویت با نصب پرچم آمریکا از حمایت دریایی این کشور برخوردار شوند.
کویت به شوروی نیز درخواست مشابهی داد. ابتدا ایالات متحده، واکنش خاصی نسبت به این پیشنهاد نشان نداد، اما وقتی واشنگتن دانست شوروی حاضر شده است، پرچم خود را روی یازده کشتی نصب کند، بلافاصله پذیرفت، آن یازده کشتی را زیر پرچم خود محافظت کند، از این رو در تاریخ 30 تیر 1366، نخستین پرچم آمریکا بر نفتکش‌های کویتی برافراشته شد و نخستین کاروان (تحت همپایی) بر اساس برنامه‌ریزی زمان بندی شده در تاریخ 31 تیر 66 وارد خلیج‌فارس شد و نفتکش «بریجتون» (Bridgeton) با مین، برخورد کرد.
 در شانزده مهر 1366، بالگردهای آمریکایی به قایق‌های ایرانی تیراندازی کردند و ایران نیز در تاریخ اول آذر همان سال، به چهار فروند بالگرد آمریکا تیراندازی کرد. آمریکا همچنین سکوهای نفتی ایران را مورد تهاجم قرار داد. برخی از تحلیلگران معتقدند حادثۀ کشتی «بریجتون» از لحاظ سیاسی به ضرر آمریکا تمام شد و اگر جمهوری اسلامی ایران در مورد حمله آمریکا به سکوها اقدام تلافی جویانه انجام می‌داد، این ضرر بیشتر می‌شد.
در هر صورت درگیری ایران و آمریکا با حمله‌های متقابل ادامه یافت. در این مرحله، گرچه آمریکا هدفش اسکورت نفتکش‌ها و تأمین امنیت آمد و شد کشتی‌ها در خلیج‌فارس بود، ولی آمارها نشان می‌دهد دامنۀ درگیری‌ها با گذشت زمان رو به افزایش گذاشت، در حالی که در سال 1365، در مجموع به یکصدویازده هدف دریایی حمله شد، ولی در سال 1366 این آمار به 179 هدف افزایش یافت، که از این تعداد 88 هدف را ارتش صدام و 91 هدف را ایران مورد حمله قرار داد، در حالی که این آمار در سال 1364، 66 هدف از سوی عراق و 45 هدف از سوی ایران بود.
 از دیگر عملیات‌های مهمی که نیروی دریایی انجام داده است، می‌توان به مواردی مانند انهدام اسکلۀ البکر عراق در 23 آذر سال 1365؛ (اولین پرتاب موشکی) پس از تصرف پایگاه (سایت) موشکی فاو؛ عملیات پدافند از جزیرۀ خارک با پشتیبانی شناورهای نیروی دریایی؛ شرکت در عملیات والفجر 8 و پدافند از فاو و جزایر تصرف شده در کربلای 5 و همزمان شرکت در عملیات کربلای 5، رزمایش جزیرۀ آزادی و شهادت و عملیات کربلای 3 و 4‌اشاره
کرد.
تجزیه و تحلیل و نتیجه‌گیری:
درخصوص ابتكار عمل و برخورداري از روحيه تهاجمي براي اعاده حقوق جمهوري اسلامي ايران، شرايطي مهيا گرديد كه در اواسط جنگ طرح ريزي عمليات ورود به خاك عراق به دلايل زير در دستور كار قرار گرفت:
- كشورهاي منطقه در عمل، حقوق جمهوري اسلامي را ناديده گرفته و نسبت به موقعيت مرزهاي دريايي و خشكي ايران، بي اعتنايي نشان مي دادند. ورود به خاك عراق در حقيقت پايان دادن به اين گونه برخوردها بود.
-تنبيه صدام به عنوان متجاوز
- رژیم بعث كه پس از شكست خرمشهر اقدام به عقب نشيني كرده بود مجبور شد با استقرار موضع مستحكم، موانع و استحكامات شديدي را در داخل خاك خود ايجاد و خود را براي دفاع در برابر رزمندگان اسلام آماده و در عمل در موضع پدافند و دفاع در داخل خاك خود، قرار
گیرد.
با در نظر گرفتن حماسه‌ها و دلاورمردي‌هاي ارتش ج. ا.ایران در طول نبرد و نگاه واقعي به تاريخ هشت سال دفاع مقدس به جراًت مي‌توان گفت جمهوري اسلامي ايران در سطح راهبردي پيروز مطلق جنگ بوده است که مواردی نظیر اینکه :
- اجازه ندادند دشمن به اهدافش برسد.
- در سازمان ملل متحد صدام، به عنوان متجاوز و آغازگر جنگ شناخته شد. اهميت اين موضوع يعني متجاوز بودن رژیم بعث چنان مهم است كه يكي از شروط اساسي ايران، جهت رسيدن به صلحي پايدار در منطقه از همان اوايل جنگ بود.
- در سطح عملياتي نيز با بررسي مناطق درگير نبرد مشخص گرديد كه درصد قابل قبولي از پيروزي ،نصيب جمهوري اسلامي ايران شده و اگر بخواهيم گروه‌بندي كنيم 70‌٪ از عمليات‌ها با پيروزي توام و منجر به رسيدن به اهداف گرديده و در20‌٪ از عمليات‌ها، با پيروزي نسبي و 10‌٪ از عمليات‌ها مانند والفجر مقدماتي، كربلاي 5 و قادر با شكست مواجه شد.
-به طور كلي در جنگ تحميلي، حزب بعث كاملا مرعوب شده و با افزايش قدرت بازدارندگي، چتر امنيتي ايجاد گرديده كه احدي نمي‌تواند خيال حمله به كشور ما را در سر بپروراند. استكبار جهاني با وجود امكانات و تجهيزات پيشرفته نمي‌تواند قصد حمله به جمهوري اسلامي ايران را در سر بپروراند چرا كه نمي تواند پيش بيني كند كه عاقبت جنگ چه خواهد شد و اين درسي بود كه آنها از هشت سال دفاع مقدس گرفته‌اند.