نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی پس از پیروزی انقلاب اسلامی تاکنون با تلاش‌های جوانان این سرزمین به بالاترین سطح از آمادگی و به خودکفایی رسیده و از دهه ۷۰ توانایی ساخت انواع ناو، ناوشکن، زیردریایی،هاورکرافت‌ها و بسیاری از تجهیزات خود را به دست آورده است. این نیرو پس از اینکه فرماندهی معظم کل قوا آن را یک نیروی دریایی راهبردی توصیف کردند، حوزه عملیاتی خود را از آبگیر محدود خلیج‌فارس به سایر نقاط جهان گسترش داده و اقدام به اعزام ناوگروه‌هایی به مناطق مختلف جهان کرده است. به گفته امیر دریادار خانزادی اما این نیرو درحال حاضر در حال انجام ماموریتی بسیار بزرگ و با اهمیتی است که در صورت تحقق آن شاهد رشدی جدی در ظرفیتهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی،دفاعی و امنیتی مناطق دریایی کشورمان خواهیم بود که ایجاد تمدن دریایی است. به مناسبت هفتم آذر سالروز نیروی دریای مهمان فرمانده نیروی راهبردی دریایی ارتش جمهوری اسلامی شدیم و بررسی ابعاد این رویداد بزرگ و همچنین سایر موضوعات مرتبط با نیروی دریایی ارتش کشورمان از جمله نحوه مواجهه با ناوهای آمریکایی در خلیج‌فارس، استفاده از ظرفیتهای نیروی دریایی برای شکستن حصار تحریم، تحول چشمگیر در آموزش تخصصی سربازان، درجه داران و افسران و همچنین بررسی تازه‌ترین دستاوردهای دفاعی این نیرو را به گفتوگو نشستیم. متن زیر حاصل گفت‌و‌گوی یک ساعته ما با «امیر دریادار دکتر حسین خانزادی فرمانده نیروی دریای ارتش جمهوری اسلامی ایران» است که در ادامه می‌آید:
مجتبی باجلان
* حضرتعالی در سال 96 و در مراسم معارفه خودتان در ارتباط با «نظریه بازگشت به دریا» یک جمله کلیدی مطرح کردید مبنی بر اینکه «قرن آینده قرن دریاست» و در ادامه جهش بزرگ در نیروی دریایی را به‌عنوان محور اصلی برنامه‌هایتان عنوان کردید. برای شروع بحث، اشاره به اهمیت دریا و نقش نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در تولید امنیت و اقتدار در دریاها را بیان کنید و در ادامه با توجه به فرا رسیدن سالروز نیروی دریایی اشاره‌ای مختصر به دستاوردهای نیروی دریای ارتش طی سال‌های اخیر بفرمایید.
- بسم‌الله الرحمن الرحیم. در آستانه هفتم آذرماه هستیم، لازم است که این روز را به همه ملت شریف ایران، نیروهای مسلح، ارتش جمهوری اسلامی ایران و به‌ویژه همکاران خودم در خانواده بزرگ نیروی دریایی تبریک عرض کنم که یاد‌آور حماسه بزرگی است که در شصت و هفتمین روز از دفاع مقدس اتفاق افتاد و برای جمهوری اسلامی ایران و دفاع مقدس موضوع بسیار ارزشمند و مهمی بود. چرا که شاید سرجمع مطالبی که از فعالیت‌های دریا بشود به آن پرداخت، گذشته از دفاع 34 روزه، عملیات مروارید و اسکورت کاروان و... نتیجه همه آنها در یک برآیند کلی این بود که ما از طریق دریا محاصره نشدیم و در واقع جبهه دشمن خط مقدمی در دریا پیدا نکرد که بتواند از آنجا آبادان را به محاصره دربیاورد و یا اینکه خطوط مواصلاتی دریایی ما را قطع کند که دستاورد بسیار ارزشمندی بود و لازم است که در این روز یاد و خاطره همه شهدای این حماسه غرورآفرین را زنده نگه داریم و همین‌طور جانبازان و خانواده‌های شهدا که به نوعی طلایه‌داران و نقطه اقتدار و قوت جمهوری اسلامی ایران در فضای بعد از دفاع مقدس هستند به‌ویژه در گام دوم انقلاب.
اما در ارتباط با نیروی دریایی و توجه به دریا به‌ویژه در قرن جدید که «قرن دریا» خواهد بود، برای جمهوری اسلامی ایران آغاز سال 1400 آغاز خیزش تمدنی به سمت دریاست. بارقه‌هایی از آن هم از قبل پدیدار شده است. اینکه توسعه ظرفیتهای دریایی ما افزایش پیدا کرده، اینکه رویکردهای حاکمیتی و دولتی به سمت دریا به‌ویژه سواحل مکران و این منطقه‌ای که دروازه طلایی اقتصاد جمهوری اسلامی ایران به دریاهای آزاد و تعامل و گفتوگو با کشورهای دیگر از طریق دریاست معطوف شده و حرکت به سمت اینکه ما هم به نوعی تمدن دریایی‌مان در گام دوم انقلاب احیا شود که گام تمدن‌سازی هم هست.
در گام دوم انقلاب که 1400 سال‌های آغازین آن خواهد بود، توجه به موضوع تمدن‌سازی با رویکرد تمدن دریایی یکی از نقاط اساسی باید باشد، و نیروی دریایی در این فضا به نوعی پرچمدار است. همین‌طور زیرساخت‌ها، صنایع و علوم دریایی که خیلی مهم هستند.
اما اینکه کشور ما در گذشته تمدن دریایی بوده و چرا امروز این اتفاق نیفتاده است و ما امروز به‌دنبال احیای آن هستیم باید ببینیم که تمدن دریایی در کدام کشورها قابل تحقق است. تعریف ما از تمدن دریایی ملتی است که دریا برایش مهم‌ترین درگاه ارتباطی با جهان بیرون است. پس برای کشور ما در گام دوم انقلاب که عرصه تمدن‌سازی است، برای تمدن‌سازی دریایی، باید دریا مهم‌ترین درگاه ارتباطی ما باشد. وقتی که می‌گوییم مهم‌ترین درگاه یعنی گره‌های مواصلاتی یا همان بنادر که قرار است شکل جابه‌جایی کالا و به‌طور کلی گفتمان ما با دنیا را عوض کنند باید شکل توسعه‌یافته‌ای به خود بگیرند. شهرهای ساحلی که نماد تمدن دریایی هستند باید رشد و توسعه پیدا کنند و همین‌طور قدرت دریایی که به نوعی مولود تمدن دریایی است در دریا باید تظاهرات خوبی داشته باشد و عمق عملکرد و فعالیتش تا جایی که منافع ملی گسترش پیدا می‌کند بارقه‌هایش دیده شود.
اولین گام این است که مهم‌ترین سواحل ما که سواحل مکران و اقیانوسی هستند رونق و توسعه پیدا کنند، به همین خاطر در گذشته نگاه به این سواحل (جنوب شرق کشور) و احیای نام مکران و احیا و توسعه سواحل مکران در دستور کار نیروی دریایی قرار گرفت البته با فرمان رهبر معظم انقلاب.
ما بخشی از زیرساخت‌های استقراریافته‌مان در خلیج فارس را منتقل کردیم به سواحل مکران و این فرآیند همچنان ادامه دارد. این کار البته هزینه‌های خاص خودش را هم دارد، گذشته از هزینه‌های مادی و اقتصادی، یک بخشی از هزینه‌ها متوجه سرمایه‌های انسانی است که آسیب‌های خاص خودش را دارد. خانواده‌هایی که در یک جغرافیایی مستقر شده‌اند و قرار است 20 تا 30 سال در کنار آب فعالیتی کنند، از آن منطقه جدا و به محلی منتقل شوند که به آنجا تعلق ندارند. این یک مجاهدت جدی و خاموش می‌خواهد که در این سال‌ها اتفاق افتاده که توسط کارکنان و خانواده‌های نیروی دریایی اتفاق افتاده است. ما بندر راهبردی جاسک را به یک منطقه دریایی بزرگ برای نیروی دریایی ارتش و برای فعالیت‌های دریایی و برقرار کردن امنیت تبدیل کرده‌ایم.
همان‌طور که می‌دانید بین اقتصاد و امنیت یک رابطه دوسویه وجود دارد و اساساً می‌گویند اقتصاد بدون امنیت مانند یک سراب است. ممکن است آن را مشاهده کنید و شکل بگیرد اما خیلی سریع از بین می‌رود چون امنیت نیست. و باز می‌گویند که امنیت بدون اقتصاد هم دست‌یافتنی نیست. پس این دو باید تنگاتنگ هم کار کنند.
ما که منتقل شدیم به آنجا اساساً ظرفیتهای تامین امنیت را برقرار کردیم. چند هزار نفر از کارکنان و خانواده‌های نیروی دریایی طی این سال‌ها به آنجا منتقل شده‌اند. از آنجا که شهر ظرفیت پذیرش این مقدار جمعیت را نداشت ناچار به ساخت خانه‌های سازمانی شدیم. همچنین بخشی از ظرفیتهای فنی‌مان را هم به آنجا منتقل کردیم از جمله ناوها و... معنایش این است که وقتی این جمعیت به آنجا منتقل می‌شود و مطالبات اجتماعی دارد به خودی خود ظرفیتهای اجتماعی آنجا هم ناچار است که توسعه پیدا کند. این جمعیت نیاز دارد مایحتاج خود را از شهر تامین کند بنابراین گفتمان اقتصادی و اجتماعی بین این جمعیت بزرگ با شهر برقرار شد و شروع به رشد کرد و هر جا هم جمعیت می‌رود به خودی خود با خودش امنیت هم می‌آورد. در دریا هم تلاش‌های گسترده‌ای توسط همکاران ما اتفاق افتاده؛ اعزام ناوگروه‌ها و فعالیت‌هایی از این دست باعث شده است که امنیت مناطق دریایی وضعیت بسیار خوبی پیدا کند اگرچه در گذشته هم این کار را انجام می‌دادیم اما امروز به‌صورت استقراری در حال انجام آن هستیم.
قطعا در سال‌های آینده به‌ویژه از سال 1400 به بعد شاهد یک رشد جدی در ظرفیتهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، دفاعی و امنیتی آن منطقه خواهیم بود.
البته برای تحقق تمدن دریایی در جمهوری اسلامی که ظرفیتهای خاص تمدن‌های دریایی (جزیره‌ای بودن و مدیترانه‌ای بودن) را ندارد، یک مقدار فشار توسعه قطعا باید به این موضوع کمک کند و مقداری هم تلاش‌های حکومتی. در پیشانی این تلاش‌های حکومتی نیروی دریایی است که ما شاهدش هستیم که در سواحلی که محدودیت‌ها و محرومیت‌های تاریخی دارد مستقر شده است و ان‌شاءالله همین حرکت موجب این خواهد شد که توسعه تمدنی با نگاه به دریا در همین سواحل شکل بگیرد و اگر تمدن ایرانی - اسلامی که در بستر جمهوری اسلامی شکل گرفته قرار باشد در منطقه تأثیرگذار باشد یکی از سرپل‌های اصلی‌اش سواحل مکران است.
* توسعه تمدن دریایی در سواحل دریای اقیانوسی جمهوری اسلامی ایران یکی از موضوعات بسیار مهمی است که حضرتعالی پیشتر به‌عنوان کلید توسعه آینده کشور از آن یاد کردید، با توجه به شرایط تحریمی کشورمان و ضرورت استفاده از ظرفیتهای اقتصاد دریامحور به معنی استفاده از ظرفیتهای دریا برای شکستن تحریم‌ها، نیروی دریایی ارتش در این زمینه هم برنامه‌ای دارد؟
- پاسخ این سؤال دوسویه است که یک سوی آن مربوط به نیروی دریایی است و سوی دیگر آن متوجه همین بحث قدرت و تمدن دریایی است. اساساً تمدن دریایی چرا در کنار دریا مستقر می‌شود؟ برای اینکه با دریا کار دارد و قرار است با نگاه به بیرون فعالیتی را انجام دهد. اگر تمدنی ظرفیتهای گفتوگو با دنیای بیرون را نداشته باشد کنار بهترین دریاها هم که باشد بی‌معنی است. یعنی اگر ما کالا و خدماتی برای به‌اشتراک گذاشتن با بیرون نداشته باشیم یا از طریق دریا و با استفاده از ظرفیتهای اقتصاد آبی نتوانیم ظرفیتهای بزرگ دریا و سایر کشورها را به ظرفیتهای تمدنی خودمان گره بزنیم، کنار دریا نشستن ما بی‌فایده است. بنابر این اگر ما در کشور کالا یا خدماتی داشته باشیم که دنیا به آن نیاز داشته باشد هیچ تحریمی‌نمی‌تواند جلوی ما را بگیرد برای اینکه ما نتوانیم آن را با دنیا به اشتراک بگذاریم چون مطالبه بیرونی برای آن وجود دارد.
پس اگر قرار است که از ظرفیت دریا برای صادرات استفاده کنیم حتما باید ظرفیت صادراتی مناسبی ایجاد کنیم و همین‌طور اگر قرار است که از ظرفیت دنیا استفاده کنیم برای واردات کالا - کالایی که به نوعی مرز امکان تولید ملی ما را افزایش دهد نه کالایی که ما را زمینگیر کند و اقتصاد و تولید داخلی ما را متوقف کند- نیاز به این داریم که قدرت دریایی داشته باشیم و در این فضا اگر این گفتمان دوسویه برقرار شد کسی نمی‌تواند آن را متوجه تحریم کند. یعنی باید تبدیل به قدرتی شویم که توانایی این گفتمان را دارد.
اما در مورد نیروی دریایی بحث تحریم‌ها بحث امروز نیست، از ابتدای انقلاب نیروهای مسلح زیر بار تحریم بوده‌اند. تحریم برای ما فشارها و سختی‌ها و دشواری‌های زیادی به همراه آورد. اما ما تمام دوران دفاع مقدس را در زیر بار همین تحریم‌ها پشت‌سر گذاشتیم با موفقیت. و بعد از آن دوران احیا و سازندگی را با همین تحریم‌ها پشت‌سر گذاشتیم، امروز که نگاه کنیم در تمام دنیا یک شناوری که ساخته می‌شود پس از 15 الی 20 سال بازنشسته می‌شود چون آهن و سازه آن تاب و توان ادامه کار را ندارد. اما نگاه کنید به شناورهای ما که عمر تقویمی‌شان به‌حساب آنها گذشته، چگونه می‌شود که چیزی را که آنها با دانش و فناوری و ظرفیتهای فنی خود می‌سازند امروز در داخل کشور در زمان‌های طولانی‌تر به‌کار گرفته می‌شود.
چه چیز موجب آن می‌شود؟ ما توانستیم به دانش، فناوری و ظرفیتهای فنی خوبی دست پیدا کنیم که آن وسایل کهنه را نو کنیم و همچنان آنها را در دریا به‌کار بگیریم و ثابت کنیم که عمر قانونی دروغ است و با نگاه مصرف‌گرایی است و به جای عمر قانونی عمر انقلابی را پای کار آورده‌ایم.
در همین فضا وقتی نگهداری و تعمیرهای سنگین را انجام دادیم متوجه شدیم که ساخت‌وسازهای سنگین را هم می‌توانیم انجام دهیم. اول از بازسازی شناورهای سنگین آغاز شد و بعد به ساخت شناورهای سبک‌تر منتقل شد و بعد آرام آرام اینها سنگین‌تر شدند و تا امروز که ما انواع ناوشکنها، انواع زیردریایی‌ها را در داخل می‌سازیم. که دارای پیچیده‌ترین سطح فناوری است که در دنیا به‌کار گرفته می‌شود.
از سوی دیگر اگر شما در دریا به فناوری رسیدید حتما آن فناوری قابل توسعه به ساده‌ترین شکل ممکن در خشکی است. بنا براین وقتی ما در ساخت ناوشکنها و زیردریایی‌ها به این نقطه رسیده‌ایم معنایش این است که الان آمادگی آن جهش بزرگ به سمت خیز تمدنی مورد اشاره در سال 1400 در جمهوری اسلامی در همه ابعاد به‌وجود آمده. قطعا نیروهای مسلح که به خودکفایی رسیده‌اند نه تنها تحریم‌ها روی آنها کارگر نیست بلکه آمادگی آن را دارند که منطقه و جهان را متأثر کنند. اگر کشور دیگری بخواهد از ظرفیتهای فناورانه جمهوری اسلامی در بحث دفاعی استفاده کند این آمادگی وجود دارد.
تسلیحات دفاعی باکیفیت بسیار مناسب و بدون هیچ منتی در اختیارشان خواهیم گذاشت. چون آنها وقتی تسلیحاتی بخواهند ارائه کنند پشت‌سر آن منت هست، سختگیری‌ها در دادن قطعات هست و به نوعی امنیت را به یک امنیت جزر و مدی تبدیل می‌کنند، به این معنا که فرضا اگر امروز نخواهند که قطعه‌ای بدهند امنیت نیست و اگر بخواهند بدهند امنیت هست.
اما وقتی وارد معامله و گفتمان با جمهوری اسلامی ایران می‌شوند متوجه می‌شوند که هم امنیت پایداری به‌دست می‌آورند و هم انتقال فناوری به راحتی انجام می‌شود و ما فقط اصطلاحا ماهی نمی‌دهیم بلکه به کشورهای مستضعف و به دوستانمان ماهیگیری که سال‌ها آن را تمرین کرده و در آن به مهارت و تسلط رسیده‌ایم منتقل می‌کنیم.
* حضور آمریکا در خلیج فارس را چطور تحلیل می‌کنید؟ اوایل مهرماه هم ناوگروه تروریستی آمریکا وارد منطقه شد؛ با توجه به اینکه طی یکی دوسال گذشته موضوع حضور ناوهایی آمریکایی در خلیج فارس به دستاویزی برای مهندس ترس در جامعه با اغراض سیاسی تبدیل شده، این دور و نزدیک شدن‌ها از نظر شما به‌عنوان یک فرمانده و کارشناس بر چه اساسی است و اصلا باید از آنها ترسید یا نه؟
- درباره حضور ناوهای آمریکا در منطقه از واژه قشنگ دور و نزدیک شدن استفاده کردید که ادبیات معنا داری است. وقتی دور می‌شوند به چه شکل است و وقتی نزدیک می‌شوند چگونه است. اساساً وقتی آبها را تقسیم می‌کنند یک منطقه‌ای به عمق 12 مایل دریایی که حدود 24 کیلومتری می‌شود را اصطلاحا آب‌های سرزمینی می‌گویند که مبنای محاسبه آن هم از خط مبناست که به‌طور معمول از سواحل آن کشور ساحلی است و برای ناوها در حقوق بین‌الملل دریاها در این محدوده حق و حقوقی قائلند. اما حاکمیت مطلق دولت ساحلی بر این آبها وجود دارد. هر کشور دیگری که بخواهد وارد این آبها شود باید از دولت ساحلی اجازه بگیرد و تا زمانی که در این آبها دریانوردی می‌کند پرچم دولت ساحلی را باید به اهتزاز دربیاورد.
وقتی از آن 12 مایل فاصله می‌گیریم تا 24 مایل می‌شود منطقه نظارت که آنجا هم حقوقی برای خود دارد دریانوردی بر روی سطح دریا برای همه کشورهای دنیا آزاد می‌شود. پس از آن هم به دریاهای خیلی آزاد می‌رسیم به معنای اینکه در چارچوب قوانین بین‌المللی دریانوردی فعالیت‌هایی قابل انجام است. این برای همه است یعنی شناورهای جمهوری اسلامی و همه کشورها بر اساس همین قوانین و مقررات می‌تواند به هر نقطه‌ای از دنیا بروند و بالعکس. وقتی صحبت از منطقه می‌کنیم، منطقه به معنای این نیست که همه آب‌های آن متعلق به جمهوری اسلامی ایران است. و باز به این معنا نیست وقتی آمریکایی‌ها به این آبها می‌آیند به مناطق تحت حاکمیت جمهوری اسلامی ایران تجاوز می‌کنند. وقتی وارد دریای عمان و تنگه هرمز و خلیج فارس می‌شوند باید با رعایت همه این قوانین وارد شوند و ما هم اداره و کنترل می‌کنیم که این قوانین زیر پا گذاشته نشود. و تا به امروز هم به‌دقت همین کار را کرده‌ایم و اتفاقا آنها از مرزهای دریایی جمهوری اسلامی فاصله معناداری می‌گیرند و کلا متمایل هستند به مرزهای کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس.
حضور آمریکائی‌ها هیچ تعرضی به مرزهای آبی جمهوری اسلامی نداشته و هر جایی که تصور بر این باشد که در حال نزدیک شدند هستند با تذکر جدی از جانب ما، دور می‌شوند. چون ما به‌صورت شبانه‌روزی بر روی مناطق تحت حاکمیت در حال گشت‌زنی هستیم و هم از آسمان هم از دریا و هم از ساحل در حال مراقبت هستیم. نزدیک و دور شدن ناوهای آمریکایی به آب‌های تحت حاکمیت جمهوری اسلامی برای ما موضوع بی‌معنایی است و احساس می‌کنیم دارند پول ملت‌هایشان را دور می‌ریزند. چرا که هر ناو هواپیمابر هزینه ناوبری‌اش در یک ماه بیش از 3 هزار میلیارد تومان است. بنابر این کشورهایی که دولت‌هایشان این شناورهای به ظاهر بزرگ را - که رهبری انقلاب آنها را ابزارهای مادی چشم پر کن تعبیر می‌کنند - به این منطقه اعزام می‌کنند، پول ملت‌های خود را دور می‌ریزند.
اما این قبیل اقدامات بدرد حکومت‌ها و دولت‌های نامشروعی می‌خورد که اینها را به این منطقه دعوت می‌کنند برای اینکه نگرانند حکومتهای نامشروعشان به هر علتی متزلزل شود. به این عمل مکمل قدرت می‌گویند که به هیچ عنوان پاسخگوی یک فعالیت منطقه‌ای نیست و فقط دلگرمی است برای آنهایی که ملت‌هایشان وابستگی به حکومت‌هایشان ندارند و از حمایت و پشتیبانی ملی برخوردار نیستند. همان تعبیر گاو شیردهی که آمریکایی‌ها برایشان به‌کار برده‌اند و در حقیقت این گاوهای شیرده یک سگ چوپانی هم نیاز دارند که بالای سرشان باشد. در واقع حکم حضور نیروهای آمریکائی در منطقه حکم همان سگ چوپانی است که بالای سر این گاوهای شیرده ایستاده است. هیچ‌کس نگرانی از بابت دور و نزدیک شدن ناوهای آمریکایی نداشته باشد چرا که به‌دقت تحت کنترل ما هستند و توانمندی جمهوری اسلامی برای برخورد قاطع و محکم با هرگونه تخلف و تعرض نیروهای آمریکا به حدی بالاست که خود آنها هم به آن معترفند.
بر اساس ضرب‌المثل «چوب را که‌برداری گربه دزده حساب کار خود را می‌کند»، هر جا که ما چوب را برداشتیم آمریکائی‌ها به 400- 500 متر از مرزهای آبی ما دورتر رفته‌اند. این معنای آن قدرت و اقتدار است.
* سال گذشته رزمایش مشترکی بین ایران، روسیه و چین برگزار شد، ما در گذشته هم رزمایش‌ها و تمریناتی در حوزه امداد و نجات با نیروی دریایی برخی کشورها برگزار کرده بودیم اما این رزمایش با آن شکل بی‌سابقه بازتاب‌های فراوانی هم در رسانه‌های داخلی و خارجی و هم محافل نظامی و سیاسی بین‌المللی داشت. چرا این رزمایش تا این حد مورد توجه قرار گرفت؟ آیا برنامه‌ای برای برگزاری چنین رزمایشی با کشورهای دیگر دارید؟
- ما به‌طور مرتب با کشورهای منطقه از جمله عمان رزمایش‌هایی را در طول سال در منطقه دریاهای مشترکمان با رویکرد تامین امنیت خطوط کشتیرانی اجرا می‌کنیم. این رزمایش‌ها هم در روز اول اجرا با بازتاب جهانی رو‌به‌رو شد اما امروز به یک روند تبدیل شده و هر دو طرف کار خود را به خوبی انجام می‌دهیم. فضای کرونا امسال ما را کمی محدود کرده است که قطعا با جا افتادن این مسئله و رعایت پروتکل‌ها این رزمایش در ارتباط با امداد و نجات را اجرایی خواهیم کرد.
اما رزمایش سه‌جانبه ایران، چین و روسیه که برگزار شد، اگر بخواهیم مثالی ساده برای آن بزنیم، اگر یک تیم معمولی فوتبال بخواهد یک بازی دوستانه با یکی از تیم‌های مطرح دنیا برگزار کند، شاید میسر نشود چون در تراز آن تیم مطرح نیست و از سوی آنها مورد قبول واقع نشود. این مسئله را اگر به مسائل دفاعی و امنیت تعمیم بدهیم، وقتی یک رزمایشی بین سه قدرت بزرگ دنیا که دو تا از آنها پیشتر اثبات شده بودند و جمهوری اسلامی ایران هم در این فضا اگرچه اثبات شده بود اما در نمایش بیرونی هم نیاز به تثبیت بیشتر داشت، برگزار می‌شود معنایش این است که در عقبه آن همکاری‌ها و توافقات فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی پررنگ شده و شکل گرفته و حالا به یک نقطه تعاملی رسیده‌اند که نیروی‌های نظامی‌شان کنار هم آن خط کشی‌های پررنگ را ترسیم می‌کنند.
معنایش این است که تعامل‌ها سطح بالایی به خود گرفته و حتی ظرفیت ائتلاف‌سازی دارد که تأثیرگذاری‌هایش کلان و جهانی است. و به نوعی قدرت‌های استکباری جهان که دریا را تا دیروز تحت تسلط خود می‌دیدند، درمی‌یابند که عرصه برایشان در حال تنگ‌تر شدن است. شکل جدیدی از ائتلاف‌سازی در دریاهایی که به نگاه آنها دریاهای مهمی است و برای خودشان منافع در آن تعریف کرده‌اند به‌وجود آمده. وقدرت‌هایی در کنار هم قرار گرفته‌اند که برخی از آنها تا آن روز رقیب استکبار جهانی و آمریکایی‌ها بودند و برخی از آنها مثل جمهوری اسلامی پنجه در پنجه استکبار جهانی طی سال‌های متمادی انداخته‌اند و دیگر سیاست‌های او را برنمی‌تابند و حرفشان را بلند و آزادانه و با اقتدار می‌زنند.
این علاوه‌بر آن خط‌کشی پررنگی که برای آنها مشخص می‌کند که جنبه‌های مقابله با رویکردهای استکباری شکل گرفته به نوعی الهام‌بخش برای ملت‌های آزاده جهان هم هست که این الهام‌بخشی آنها را بیشتر نگران می‌کند که این وضعیت به سایر کشورهای منطقه سرایت کند معنایش این است که خیلی زودتر از آن چیزی که فکر می‌کردند باید منطقه را ترک کنند و به نوعی آنها را وادار به این می‌کند که سازه قدرت دریایی جهانی را که تحت کنترل و تسلط و انحصار خودشان داشتند حالا دیگر باید آن را با دیگران به اشتراک بگذارند. این نگرانی‌ها نگرانی جدی از سمت آنهاست.
* حضرتعالی در شهریورماه امسال از رشد و تحول چشمگیر در مراکز تخصصی آموزش نیروی دریایی ارتش خبر دادید، بفرمایید اساساً آموزش‌های تخصصی در نیروی دریای بر چه مبنایی استوار است؟
- اگر قرار باشد که بحث امنیت دریایی کشور یک امنیت بومی‌باشد و وابستگی به بیرون نداشته باشد که موجب این نشود که شکل جزر و مدی داشته باشد و متأثر از اقدامات دیگران ضعیف شود لازمه‌اش این است که در همه ابعاد به یک خود کفایی رسیده باشد. ظرفیتهای مراکز آموزش نیروی دریایی که عمدتاً بعد از انقلاب ایجاد شد تا افسران و درجه داران‌مان را به خارج از کشور نفرستیم تا با فرهنگ آنها آموزش ببینند و رشد پیدا کنند متمرکز شد بر داخل کشور. این مراکز آموزش بدوا که آغاز شد با مطالبات و ظرفیتهای فنی و دانشی آن روز ایجاد شد. ما هر قدر که به جلو آمدیم شاهد این بودیم که رشد فناوری تأثیر زیادی بر روی تجهیزات ما گذاشت و ضریب نفوذ افزایش پیدا کرد. این ضریب نفوذ یک عقبه علمی و فنی هم برای راهبری هم برای نگهداری و تعمیر و هم برای توسعه نیازهای آینده احتیاج دارد. متمرکز شدیم بر روی مراکز آموزش تا ببینیم ظرفیت‌هایی که برای آینده نیاز رویکردهای محیط امنیتی ماست با نگاه به آینده چگونه باید باشد. و چیزی را تعریف کردیم به نام حرکت نیروی دریایی از سنتی به مدرن.
اگر قرار باشد که پاسخ به تهدیدات آینده را بدهیم نیروی دریایی سنتی قادر به پاسخگویی به این تهدیدات نخواهد بود و لازم است به یک نیروی دریایی مدرن تبدیل شود. مدرن هم از باب تجهیزات و هم از باب فناوری و دانشها و هم درکنارهم قرار دادن اینها و ایجاد یک پیوستگی بین آنها و همچنین تولید فرهنگهای جدید.
به همین خاطر نگاه جدی به بحث آموزش شده و ان‌شاءلله این رشد و توسعه را در مراکز آموزش در آینده بیشتر شاهدش خواهیم بود. خروجی آن را هم امروز اگر نگاه کنید می‌شود انباشتی از دانش و توانایی‌های زیرساختی که اگر روزی یک ناوشکنی را در 12 - 13 سال می‌ساختیم امروز طی 2 سال می‌سازیم.
* موضوع پاندمی کرونا آیا تونسته است در روند فعالیت‌های نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی خللی ایجاد کند؟
- موضوع کرونا در ارتباط با نیروی دریایی دو عرصه را برای ما باز کرد. یک عرصه این بود که همه کارکنان ما فرزندان همین کشورند و در این اجتماع زندگی می‌کنند و مثل سایر هموطنان دیگرمان هستند و مثل آنها در معرض خطر این ویروس قرار گرفته‌اند. پس حفظ سرمایه‌های انسانی یکی از موضوعات مهمی بود که با توجه به آموزش‌هایی که نیروی انسانی ما دارد و زیرساختهایی که داریم و با توجه به انضباط و مقرراتی که حاکم است شرایطی را فراهم کردیم که احتمال آسیب‌پذیری در مواجه با کرونا به حداقل ممکن برسد.
همزمان یکی از تکالیفمان این بود که در کنار قرارگاه پدافند زیستی همه ظرفیتهای قابل اشتراک‌گذاری‌مان را - مشروط به اینکه مسئله دفاع و امنیت را تحت‌الشعاع قرار ندهد- به اشتراک بگذاریم و کمک کنیم برای اینکه امنیت سلامت در جامعه پایدار‌تر باشد و وظیفه اجتماعی خودمان را به‌عنوان نیروهای مسلح انجام دادیم. تمام مراکز درمانی نیروی دریایی از همان ابتدای کار در اختیار بخش بهداشت و درمان کشور قرار گرفت و همزمان در این فضا این مراکز را تجهیز بیشتر هم کردیم. در سطح شهر هر خدماتی که لازم بود انجام دادیم و بسته‌های بهداشتی را که نیاز بود در جاهایی که ما استقرار داشتیم در اختیار هموطنان قرار دادیم. امروز هم بیمارستان‌های نیروی دریایی در همه نقاطی که ما قرار داریم به دلیل اینکه بیمارستان‌های تخصصی نظامی هستند ظرفیتهای بسیار خوبی دارند که از ابتدا متناسب با همین شرایط پدافند زیستی مهیا شده است.
اگرچه ما دیدیم قدرت‌های بزرگ دنیا روی شناورهای بزرگ خودشان که نماد قدرتشان هم است آن قدر این بیماری بیداد کرد و تأثیر گذاشت که ناچار شدند تعدادی از ناوهای خود را جمع کنند و برگرداند به پایگاه‌های‌شان اما در مورد ما این اتفاق تا به امروز نیفتاده و این را مدیون تلاش و زحمات کارکنان نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران هستیم، مدیون هوشیاری و دقت فرماندهان هستیم و به نوعی آن انضباطی که ارتش جمهوری اسلامی در آن شاخص است کار خودش را خوب انجام داده نتیجه‌اش این شده که همین امروز ناوگروه ما در خلیج عدن مشغول انجام مأموریت است و تیم‌های مختلف نیروی دریایی در حوزه‌های مختلف همه مشغول به فعالیت هستند و می‌شود گفت که تقریباً تأثیر معناداری بر فعالیت‌های نیروی دریایی و امنیت نداشته است.
* و نکته پایانی...
- خوب معمولاً وقتی به ایام هفتم آذر که به روز نیروی دریایی نام‌گذاری شده نزدیک می‌شویم هر ساله یک بخشی از دستاوردهای دفاعی‌مان را به نمایش می‌گذاریم امسال هم ان‌شاءالله الحاق ناوشکن دنا را داریم که جدیدترین ناوشکن ساخته شده در وزارت دفاع جمهوری اسلامی ایران است و به زودی به نیروی دریایی ملحق می‌شود. همچنین ناو موشک‌انداز زره را داریم که اولین موشک‌انداز از این نوع است و در ناوگان جنوب ساخته شده، شناور پرسرعت با قدرت مانور بالا و ظرفیتهای موشکی خیلی خوب. تمام آزمایش‌های دریانوردی خود را پشت‌سر گذاشته.
از سوی دیگر برای اولین بار و شاید بشود گفت به‌عنوان دومین کشور جهان - بعد از آمریکا- ناو بندری را در ناوگان جنوب آماده‌سازی‌اش به انتها رسیده و در نیمه دوم آذرماه این ناو بندری آماده می‌شود. این شناور در حقیقت یک ناو بندری است. وقتی می‌گوییم ناو یعنی نظامی است وقتی می‌گوییم بندری یعنی قرار است در یک مقیاسی ظرفیت‌هایی از یک بندر را در اختیار ما بگذارد. این هم تا حدی متوجه همین محدودیت‌های کروناست.
با توجه به کرونا ما تمایل نداریم به بندر دیگر کشورها وارد شویم تا دریانوردان‌مان دچار این بیماری نشوند. پس احساس نیاز کردیم که یک بندری را دورتر مستقر کنیم که تمام آن خدمات پشتیبانی که لازم است شناورها دریافت کنند ولازم نباشد که زود به ساحل برگردند. این ناو بندری در نقطه مناسبی مستقر می‌شود و می‌تواند تمام طبقات مختلف آمادی شامل سوخت، آب، خواروبار، مهمات و دیگر مواردی که مورد نیاز است در اختیار شناورها قرار دهد و خلاصه یک غول دریایی است که ان‌شاءلله در نیمه دوم آذر شاهد الحاق آن هم خواهیم بود. فعالیت‌های دیگری هم هست که در نمایشگاه جهاد آن را به نمایش خواهیم
گذاشت.