محمدرضا کلهر

از سال 2011 سوریه درگیر توطئه‌ای بین‌المللی شد که این کشور را در یک قدمی تجزیه قرار داد. اما ورود یک متغیر تاثیرگذار به بحران سوریه باعث تغییر معادلات پیش‌بینی شده در اتاق فکرهای حامیان تروریست‌ها شد. این متغیر نقش تعیین‌کننده سردار قاسم سلیمانی بود. به صورت مختصر مروری بر این فرایند خواهیم داشت.
 از ژانویه 2011 اعتراضاتی از شهر درعا در جنوب سوریه شروع شد که زمینه‌ساز یک پروژه خطرناک بود. سوریه از سال 2011 درگیر جنگ با تروریست‌ها شده و بیش از 500 هزار نفر در این جنگ کشته شده است. آمریکا به همراه عربستان، قطر، ترکیه و رژیم صهیونیستی تروریست‌هایی را از 80 کشور جهان به سوریه اعزام کردند و به دنبال ساقط کردن دولت قانونی این کشور بودند. هدف اصلی، تجزیه سوریه و ضربه زدن به محور مقاومت بود. اما پروژه غربی- عربی- عبری با شکست مواجه شد. گروه تروریستی داعش و دیگر گروه‌ها حاکمیت سرزمین خود را ازدست دادند و سردار سلیمانی فرمانده سپاه قدس ایران عامل اصلی شکست تروریست‌ها در سوریه بود.
با ظهور داعش در سوریه، شهرها و روستاهای این کشور به جز دمشق به‌عنوان پایتخت و چند منطقه لاذقیه و طرطوس یکی پس از دیگری سقوط کرده و به کنترل داعش درآمد. در یک مقطع زمانی، بیش از نیمی از خاک سوریه در کنترل داعش بود. در همین حال، داعش در سودای گسترش قلمروی خود از مرزهای سوریه گذشت و وارد عراق شد. در زمان اندکی موصل سقوط کرد و داعش تا عمق خاک عراق و تا فلوجه، تکریت، سامرا و حتی به مرزهای ایران رسید. علاوه‌بر دمشق، اربیل و بغداد نیز در معرض تصرفات و کشتارهای وحشیانه و بی‌وقفه داعش قرار گرفتند. این مسئله باعث شد تا سپاه قدس به فرماندهی سردار شهید قاسم سلیمانی و مجموعه نیروهای مقاومت در منطقه با اقدامات مستشاری و میدانی مانع از سقوط کامل سوریه و عراق توسط شیطانی‌ترین گروه تروریستی جهان شود.
در میانه پیشروی‌های نیروهای مقاومت علیه داعش در سوریه و عراق بود که تصاویر یک واقعه دردناک در یکی از جبهه‌ها همه را متأثر کرد؛ عملیات غافلگیرانه داعش علیه یکی از پایگاه‌های مقاومت در منطقه التنف در شرق سوریه و نزدیک مرز عراق به شهادت تعدادی از مستشاران ایرانی و اسارت یکی از آنها به نام محسن حججی منجر شد. انتشار تصاویر اسارت شهید حججی و صحنه‌های شهادت او، ایران را به سوگ نشاند. در این شرایط تنها وعده حاج قاسم بود که می‌توانست به دل‌ها تسکین دهد و امیدها برای انتقام از داعش را زنده نگه دارد؛ سلیمانی خطاب به پیکر شهید حججی وعده داد که کمتر از 3 ماه دیگر انتقامش را از داعش بستاند و پایان داعش را در این کره خاکی اعلام کند. سردار بر عهد خود با سربازش صادق ماند. وعده سردار برای نابودی کامل داعش در عملیات آزادسازی ابوکمال سوریه، آخرین شهر تحت‌اشغال داعش در سوریه و عراق محقق شد و پایان کاملی بر 6 سال جنایات داعش در منطقه بود؛ عملیاتی که سردار سلیمانی شخصاً فرماندهی میدانی آن را بر عهده گرفته بود. نبرد ابوکمال اهمیت تاریخی در پیروزی علیه داعش داشت. به همین سبب در 30 آبان 1396، سردار سلیمانی که خود را «سرباز صفر ولایت» توصیف می‌کرد در نامه‌ای به رهبر انقلاب، پایان داعش را رسماً اعلام کرد. در پیام سلیمانی آمده بود: «با اتمام عملیات آزادسازی ابوکمال، آخرین قلعه داعش با پایین کشیدن پرچم این گروه آمریکایی- صهیونیستی و برافراشتن پرچم سوریه، پایان سیطره این شجره خبیثه ملعونه را اعلام می‌کنم و به‌نمایندگی از کلیه فرماندهان و مجاهدین گمنام این صحنه و هزاران شهید و جانباز مدافع حرم ایرانی، عراقی، سوری، لبنانی، افغانستانی و پاکستانی که برای دفاع از جان و نوامیس مسلمانان و مقدسات آنان جان خود را فدا کردند این پیروزی بسیار بزرگ و سرنوشت‌ساز را به حضرتعالی و ملت بزرگوار ایران اسلامی و ملت‌های مظلوم عراق و سوریه و دیگر مسلمانان جهان تبریک و تهنیت عرض می‌نمایم و پیشانی شکر را در مقابل پیشگاه خداوند قادر متعال به‌شکرانه این پیروزی بزرگ بر زمین می‌ساییم.»
نقش سردار در نابودی داعش اما چیزی نبود که دشمن بتواند آن را انکار کند. سردار سلیمانی و شخصیتش، از مدت‌ها پیش از ظهور داعش موضوع تحلیل رسانه‌های آمریکایی و غربی بود؛ اما نقش کلیدی حاج قاسم در نابودی داعش، برای رسانه‌های بین‌المللی و مقامات غربی و آمریکایی پررنگ‌تر بود. سردار ایرانی در مقطعی تصویر جلد مجله آمریکایی نیوزویک بود؛ با این تیتر «دشمن نامیرا». در توضیح این تیتر آمده بود: «اول با آمریکا جنگید. حالا دارد داعش را نابود می‌کند.» مک کریستال، فرمانده سابق عملیات‌های ویژه آمریکا در عراق، درباره این نقش سردار سلیمانی می‌گوید: «با ظهور یک پدیده شرور و شیطانی به نام داعش، اکنون سلیمانی نقش شوالیه سفید را در مقابل آن پیدا کرده است.» مک کریستال اضافه می‌کند: «به عقیده من سلیمانی در نجات رژیم اسد اهمیت حیاتی داشت. تقریباً غیرممکن بود که اسد اعتماد به نفس و در برخی موارد توانایی ایستادگی در مقابل توفان آن دو یا سه سالی را داشته باشد که واقعاً به‌نظر می‌رسید حکومتش دارد از هم می‌پاشد.»
رایان کراکر، سفیر سابق آمریکا در عراق و خاورمیانه نیز درباره نقش سلیمانی در مقابله با داعش می‌گوید: «حکومت بشار اسد در برخی مواقع واقعاً داشت تلوتلو می‌خورد. نیروی قدس و برخی نیروهای ایرانی به داد او رسیدند.» جان مگ وایر، افسر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، درباره نبرد القصیر در سوریه که منجر به بازپس‌گیری شهر استراتژیک القصیر توسط ارتش سوریه شد، گفته بود: «این سردار سلیمانی بود که مستقیماً عملیات را فرماندهی می‌کرد و آن «پیروزی بزرگ» را رقم زد.»