با پایان یافتن ضرب‌الاجل پیش‌بینی‌شده در قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها از سوی مجلس شورای اسلامی، از امروز  ۵ اسفند ماه اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی وفق بند ۲۶ و ۳۶ برجام امروز به طور کامل متوقف خواهد شد و هر نوع دسترسی به تاسیسات هسته‌ای کشورمان فراتر از پادمان مطلقاً ممنوع و غیرقانونی است.
بر همین اساس و با توجه به بی‌عملی طرف غربی‌ها کیوان خسروی، سخنگوی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی اعلام کرد که همه نظارت‌های فراپادمانی از امروز (سه‌شنبه) پنجم اسفند متوقف خواهد شد.
وی افزود: در جریان سفر رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ‌به ایران، چگونگی توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی و نظارت‌های فراپادمانی برای وی تشریح شد.
خسروی با تأکید بر قصد نظام برای اجرای بدون تنازل قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران» افزود: درخصوص اجرای بدون وقفه این قانون در مجموعه ارکان کشور اجماع وجود دارد و سازمان انرژی اتمی‌ضمن آنکه تاکنون مفاد قانون را اجرا کرده، زمینه قطع نظارت‌های فراپادمانی را نیز فراهم کرده است.
سخنگوی دبیرخانه شورای عالی امنیت ملی خاطرنشان کرد: در بیانیه مشترک ایران و آژانس و پیوست اجرایی آن نیز که در سفر گروسی به تهران مورد توافق قرار گرفت، بر موضوع اجرای کامل قانون مصوب مجلس تصریح شده و ‌ترتیبات انجام آن مخدوش نشده است.
خسروی در پایان گفت: اجرای قانون مجلس به منزله خروج ایران از برجام و قطع همکاری با آژانس نیست و از این رو تعاملات ایران با آژانس و نظارت‌های پادمانی آن بر اساس چارچوب‌های قانونی ادامه خواهد داشت. اجرای قانون مجلس به منزله خروج ایران از برجام و قطع همکاری با آژانس نیست و از این رو تعاملات ایران با آژانس و نظارت‌های پادمانی آن بر اساس چارچوب‌های قانونی ادامه خواهد داشت.
چرا ایران اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی را
متوقف می‌کند؟
توافق هسته‌ای ایران و ۱+۵ موسوم به برجام (برنامه جامع اقدام مشترک) که در تیرماه سال ۹۴ به امضا رسید، گرچه اولین تجربه نقض خود را در زمان ریاست‌جمهوری اوباما تجربه کرد اما با خروج یک‌جانبه ‌ترامپ در ۱۷ اردیبهشت ۹۷ (۷ می ‌۲۰۱۸) عملاً دوران جدیدی را آغاز کرد.
در آن زمان طرف اروپایی (یعنی سه کشور آلمان، انگلیس، فرانسه و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا) خواستار عدم خروج متقابل جمهوری اسلامی ایران از برجام شدند و با وعده تضمین منافع برجامی ایران ذیل ۱۱ بند، تهران را درخصوص تداوم انجام تعهدات خود متقاعد کردند.
از آنجا که رویکرد دولت از همان ابتدا «حل مسئله» بود، این درخواست پذیرفته شد و کشورمان تا یک‌سال یعنی اردیبهشت ۹۸ به‌صورت یک‌طرفه به اجرای تعهدات خود ادامه داد تا جایی که مسجل شد، طرف اروپایی نیز متأثر از سیاست‌های ‌ترامپ عزمی ‌برای انجام تعهدات ۱۱ بندی خود ندارد و صرفا به دنبال وقت‌کشی و کمک عملی به تأثیرگذاری سیاست «فشار حداکثری» ‌ترامپ است. به همین دلیل پس از سپری شدن یک سال بی‌حاصل، اقدامات مقابله‌ای ایران وفق بندهای ۲۶ و ۳۶ برجام در ۵ گام کاهش تعهد کلید خورد تا ماجرا به انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۰ ایالات متحده آمریکا رسید.
اگرچه بایدن و اداره‌کنندگان کمپین او در سخنرانی‌های انتخاباتی با انتقاد از خروج غیرقانونی ‌ترامپ‌ از برجام به‌صورت دوپهلو و غیرشفاف بر بازگشت به این توافقنامه بین‌المللی تأکید کردند اما پس از پیروزی در انتخابات عملاً در چارچوب «استراتژی مهار» ایران گام برداشته و همچنان با وعده بازگشت به برجام بر توقف گام‌های کاهش تعهد از سوی ایران اصرار دارند.
قانون مجلس دست دولت
برای احقاق حقوق ملت را پر کرد
پس از گذشت حدود 1/5 سال از آغاز گام‌های مربوط به کاهش تعهدات برجامی، ایران تنها در بخش مربوط به «غنی‌سازی» برخی اقدامات مقابله‌ای را انجام داد و در حوزه تعدیل ‌«نظارت‌ها» اقدام خاصی را پیگیری نکرد.
مواضع دوپهلوی بایدن و تیم همراهش در روزهای منتهی به انتخابات نوامبر ۲۰۲۰ و پس از آن اما؛‌ تردیدهای ایران را در وفادار بودن مستاجرین جدید کاخ سفید به همان مسیر ‌ترامپ و تداوم راهبرد شکست‌خورده «فشار حداکثری» به یقین تبدیل کرد تا نمایندگان مجلس شورای اسلامی با تصویب قانون «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها» دست دولت را در احقاق حقوق ملت ایران پر کند.
طبق این قانون دولت مکلف شد تا در صورت عدم لغو عملی تمامی تحریم‌ها از سوی دولت ایالات متحده در ضرب‌الاجلی دو ماهه (تا روز ۵ اسفند ۹۹)، ضمن تکمیل گام‌های پیشین کاهش تعهدات، گام‌های بعدی مقابله‌ای را با توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی معاهده «منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای» (NPT)، کلید بزند.
بیانیه مشترک ایران
و آژانس انرژی اتمی‌
در پایان سفر گروسی به تهران
پس از دیدار روز دوشنبه رافائل گروسی با مقامات ایرانی، معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی ‌جمهوری اسلامی ایران و مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ‌بیانیه مشترک منتشر کردند.
انرژی اتمی‌ ایران (سازمان) و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ‌(آژانس) روح همکاری و اعتماد متقابل تقویت شده که به بیانیه مشترک ۵ شهریور ۱۳۹۹ در تهران منجر شد و اهمیت تداوم آن همکاری و اعتماد را مورد یادآوری و تایید مجدد قرار دادند.
 سازمان، آژانس را مطلع نمود که به منظور پایبندی به قانون مصوب مجلس شورای اسلامی (قانون) تحت عنوان «اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از منافع ملت ایران» (قانون)، ایران اجرای اقدامات داوطلبانه، آن‌گونه که در برجام آمده‌اند، را از ۵ اسفند ۱۳۹۹ متوقف خواهد کرد.
 با در نظر گرفتن موارد فوق و به منظور تداوم فعالیت‌های راستی‌آزمایی و نظارت آژانس، سازمان و آژانس نسبت به موارد زیر توافق کردند: 1- ایران به اجرای کامل و بدون محدودیت موافقت‌نامه جامع پادمان خود با آژانس، همانند قبل، ادامه خواهد داد، 2- یک تفاهم فنی دوجانبه موقت، سازگار با قانون، که به موجب آن آژانس به فعالیت‌های ضروری راستی‌آزمایی و نظارت خود (طبق فهرست فنی پیوست) برای مدت تا سه ماه ادامه خواهد داد و 3- مرور منظم این تفاهم فنی با هدف اطمینان از حصول به اهداف آن.
تحریم‌ها ظرف 3 ماه لغو نشود، اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد
از سوی دیگر سازمان انرژی اتمی ‌ایران نیز طی بیانیه درخصوص تفاهمات مشترک با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ‌توضیح داد: ایران و آژانس تفاهم کردند اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌های برجامی به‌طور کامل متوقف شود و صرفاً تعهدات پادمانی ایران اجرا می‌شود، بر این اساس، طبق قانون مجلس هیچ دسترسی  فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچ‌گونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی‌گردد.
در این بیانیه تصریح شد: مقصود از تداوم راستی‌آزمایی و نظارت ضروری که در بند 2 بیانیه آمده، همان‌طور که در پیوست توافق شرح داده شده، این است که ایران به ‌مدت 3 ماه اطلاعات برخی فعالیت‌ها و تجهیزات نظارتی را که در پیوست مشخص شده ضبط کرده و نزد خود نگه خواهد داشت، در این مدت، آژانس به این اطلاعات هیچ دسترسی نخواهد داشت و اطلاعات منحصراً نزد ایران باقی می‌ماند، چنانچه ظرف 3 ماه تحریم‌ها به‌طور کامل لغو شد، ایران این اطلاعات را در اختیار آژانس می‌گذارد، در غیر این ‌صورت اطلاعات برای همیشه پاک خواهد شد. سازمان انرژی اتمی ‌همچنین در بیانیه خود تأکید کرد که به‌دلیل ملاحظات حفاظتی و ضرورت پنهان ماندن مکان تأسیسات کلیدی ایران، پیوست بیانیه که شامل فهرست این تأسیسات است، محرمانه خواهد ماند.
خطیب‌زاده: آنچه انجام شده
تماماً در چارچوب مصوبه مجلس است
 همچنین «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه نیز روز گذشته در نشست خبری خود با خبرنگاران درباره توافقات دیروز ایران و آژانس و  موضوع  مغایرت آن با قانون مجلس گفت: فرصتی به آمریکا ندادیم، آنچه انجام شده تماما در چارچوب مصوبه مجلس است. اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی متوقف می‌شود و برخی نظارت‌های ضروری در سه ماهه آینده در چارچوب توافقات پادمانی حفظ می‌شود. شاید مهم‌ترین مسئله فنی، دوربین‌ها باشد که هیچ فیلمی ‌در اختیار آژانس قرار نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: طبق قانون مجلس، از 5 اسفند اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی متوقف می‌شود. دوستان پیشاپیش قضاوت نکنند. آنچه میان ایران و آژانس رخ داده، یک دستاورد فنی است که طبق مصوبه مجلس است و ما روابط خود را با آژانس ادامه می‌دهیم.
غریب‌آبادی: کسی حق ندارد
از اجرای کامل مصوبه مجلس کوتاه بیاید
 «کاظم غریب‌آبادی» سفیر و نماینده دائم ایران نزد سازمان‌های بین‌المللی مستقر در وین هم با بیان اینکه «اجرای کامل مصوبه مجلس محترم، دغدغه جدی نظام است و کسی حق ندارد از آن کوتاه بیاید» تصریح کرد: تمدید یا استمهال در کار نیست و هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ‌اعطا نخواهد شد.
وی در تشریح نتیجه مذاکرات رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ‌با مقامات ایران بیان داشت:‌ در گفت‌وگو‌ها، آژانس بر ضرورت احترام به قانون مجلس و اجرای آن تأکید کرد به‌طوری که در بیانیه نیز انعکاس داشته است.
غریب‌آبادی افزود: ایران و آژانس تفاهم کردند اجرای پروتکل الحاقی و دسترسی‌های برجامی به‌طور کامل متوقف شود و صرفا تعهدات پادمانی ایران اجرا می‌شود. بر این اساس، طبق قانون مجلس هیچ دسترسی فراپادمانی به آژانس اعطا نخواهد شد و هیچ‌گونه بازرسی فراپادمانی نیز انجام نمی‌گردد.
واکنش مقامات غربی
به اقدام ایران: عصبانیت توأم با وقاحت
اقدام ایران در توقف اجرای پروتکل الحاقی البته با واکنش  مقامات غربی مواجه شد. «آنتونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا  طی سخنانی گفت: ایران باید به تعهداتش به پادمان‌ها و توافق با آژانس بین‌المللی‌انرژی اتمی‌ و دیگر تعهدات بین‌المللی خود عمل کند.
وی همچنین ضمن تکرار ادعاهای قبلی خود افزود: «همان‌طور که پرزیدنت «جو بایدن» گفته هر وقت ایران به تعهداتش در برجام برگردد واشنگتن نیز به این توافق بازخواهد گشت. ما با متحدانمان کار خواهیم کرد تا بندهای برجام را طولانی‌تر و تقویت کنیم و دیگر نگرانی‌ها از جمله رفتارهای منطقه‌ای و مسئله موشکی ایران را رفع کنیم.»
«هایکو ماس» وزیر امور خارجه آلمان و از طرف‌های بدهکار برجام نیز  در آستانه نشست وزرای خارجه اتحادیه اروپا در بروکسل همچون دیگر شرکای اروپایی خود در توافق هسته‌ای، با انداختن توپ در زمین ایران، نجات برجام را به تعهد کامل جمهوری اسلامی ایران به مفاد این توافق هسته‌ای منوط کرد.
جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا هم گفت: این اتحادیه درخصوص توافق هسته‌ای ایران تماس‌های دیپلماتیک مهمی ‌با همه طرف‌های این توافق و همچنین آمریکا دارد تا ببیند امکان بازگشت مجدد آمریکا به توافق هسته‌ای وجود دارد یا خیر.
«رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ‌نیز پس از ‌ترک ایران و ورود به فرودگاه وین در جمع خبرنگاران گفت که پروتکل الحاقی پس از 23 فوریه (امروز) اجرا نخواهد شد و دسترسی کمتری پس از این تاریخ وجود خواهد داشت اما‌ ترتیبات با ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ‌اجازه می‌دهد تا میزان ضروری برای نظارت را حفظ کند.
از سوی دیگر وزارت خارجه چین خواستار بازگشت آمریکا به توافق هسته‌ای ایران برای حل بن‌بست موجود شد. «وانگ ونبین» سخنگوی این وزارتخانه به خبرنگاران گفت چین همیشه معتقد است که بازگشت ایالات متحده به برجام تنها راه درست برای حل بن‌بست ایجاد شده در ارتباط با توافق هسته‌ای است.
قانون راهبردی مجلس،
تضمین لغو تحریم‌هاست
به هر‌ ترتیب قانون مصوب مجلس برای کاهش تعهدات برجامی و تضمین لغو تحریم‌ها، با وجود تاخیرهای انجام گرفته، درست کار می‌کند. گام اول، آغاز غنی‌سازی بیست درصد در فردو و گام دوم، توقف اجرای پروتکل الحاقی و نظارت‌های فراپادمانی آژانس.
نشانه درستی مسیر، دست و پا افتادن غرب، و از جمله مجوز گرفتن کره جنوبی برای تسویه بدهی‌اش به ایران است اگر قاطعیت مجلس برای بازگرداندن توازن به اجرای برجام (تعهد در برابر تعهد/ نقض در برابر نقض) نبود، آمریکا و اروپا به صرافت نمی‌افتادند برای توقف یا تزلزل در تصمیم ایران، امتیازات محدود پیشنهاد کنند.
اما این شروع راه است. ایران دیگر نه خریدار وعده‌های بی‌تضمین است و نه مشتاق مشوق‌های کم‌خاصیت! فقط لغو قابل راستی‌آزمایی همه تحریم‌های بانکی و نفتی. ایران فقط در این صورت است که به اجرای تعهدات برجامی برمی‌گردد.