سید محمد عماد اعرابی
خردادماه 1384 فرسنگها راه میان پاریس تا واشنگتندیسی را پیمود تا یک هفته قبل از انتخابات نهمین دوره ریاستجمهوری ایران در جلسه استماع «کمیته امنیت و همکاریهای اروپا»(هلسینکی) در کنگره ایالات متحده، موسوم به کمیته هلسینکی با موضوع حقوقبشر در ایران شرکت کند.294 ظهر پنجشنبه 19 خرداد 1384 بود که به اتاق شماره 192 در ساختمان اداری سناتور دِرکسن واقع در شمال شرقی ساختمان کنگره رفت.295 مدیریت جلسه را سناتور براونبک بر عهده داشت و مهمانان دیگری نظیر تام ملیا از خانه آزادی، جف گدمین از دفتر برلین مؤسسه اسپن، گلی عامری و ماندانا زند کریمی(اروین) نیز در جلسه حضور داشتند.296 کمیته هلسینکی در کنگره آمریکا نقش قابل توجهی داشت و از افراد با نفوذی مثل هیلاری کلینتون، سناتور ایالت نیویورک و مایک پنس، نماینده ایندیانا تشکیل شده بود.297 حالا عبدالکریم و دیگر فارسیزبانان حاضر در جلسه باید در مقابل نمایندگان کنگره آمریکا مینشستند، به سؤالهایشان پاسخ میدادند، شرایط ایران را برایشان توصیف میکردند و دست آخر راهی برای تأمین منافع آمریکا در ایران به آنها پیشنهاد میدادند. البته عبارت آخر را معمولا با عنوان «ارائه راهکارهای ترویج دموکراسی و حقوقبشر در ایران» توجیه میکردند. جلسه رأس ساعت 13:30 آغاز شد. سناتور براونبک صفحه اول روزنامه لسآنجلستایمز را در مقابل حاضرین بالا گرفت و با اشاره به تیتر آن: «مقامات رسمی میگویند: آمادگی ایران برای اقدام پیشرفته هستهای»؛ گفت:
اگرچه جلسه استماع امروز درباره اقدام هستهای ایران نیست. ایران در واقع یک بحران برای آمریکا و کشورهای دو سوی اقیانوس اطلس است. امروز میخواهیم واکنش کشورهای دو سوی اقیانوس اطلس به این بحران را بررسی کنیم.298
«ایران» برای آمریکا و متحدان اروپاییاش یک «بحران» بود که حالا باید با کمک عبدالکریم و همقطارانش راهحل رفع این «بحران» برای اروپا و آمریکا پیدا میشد. جلسه استماع کنگره با همین هدف تشکیل شده و آزادی، دموکراسی، حقوقبشر و... همگی بهانه بود. آمریکا سالهاست که اهداف سیاسیاش را با این واژهها تزیین میکند. عبدالکریم بعد از جف گدمین، تام ملیا و گلی عامری چهارمین نفری بود که با اجازه رئیسجلسه صحبتهایش را آغاز کرد. حرفهایش اما نکته تازهای نداشت. او فهرستی از تمام ادعاهایش در سالهای فرار از ایران را بازگو کرد و در پایان با قاطعیت گفت:
با توجه به قانون اساسی فعلی هر گونه اصلاح ساختار قدرت در کشور که منجر به دموکراسی و احترام به حقوق بشر شود؛ غیر ممکن است.299
عبدالکریم خوب میدانست که چه میگوید و از نمایندگان کنگره آمریکا چه میخواهد. او خواهان براندازی حکومت ایران بود و راهکارش را هم در جلسه ارائه داد:
ما در این دنیای جهانیسازی شده امروز خواستار فشار بینالمللی علیه حکومت ایران هستیم.300
راهکاری که به گفته خودش 15 سال در اروپا و آمریکا و سازمان ملل برایش زحمت کشیده بود. او با افسوس خطاب به حاضرین گفت:
بیش از 20 سال است که شاهد صدور قطعنامههای بسیاری [علیه ایران] توسط سازمانهای بینالمللی و اروپایی هستیم، با این حال این قطعنامهها منجر به یک تحریم ساده هم نشده است.301
عبدالکریم داشت از کمکاری نهادهای اروپایی در تحریم ایران به سناتورها و نمایندگان آمریکا گله میکرد! او در صحبتهایش به طور مشخص لیبی را مثال زد و خواستار شرایطی مشابه آن برای ایران شد:
من میتوانم از لیبی یاد کنم. شما میدانید، لیبی سالها تحت تحریم بود، لیبی تحت اقدامات مؤثر جامعه جهانی بود و در آخر قذافی تسلیم شد. و امروز گفتوگو و همکاری مستقیم میان لیبی و جامعه جهانی وجود دارد.302
البته در مقایسه با نمونه لیبی، عبدالکریم کمی به ایران تخفیف داد و پیشنهاد مداخله نظامی را مطرح نکرد:
[در مواجهه] با حکومتهایی مثل حکومت فعلی ایران تنها زبان زور است که فهمیده میشود، منظورم از زور، مداخله نظامی نیست، منظورم قدرت است. منظورم اقدامات مؤثر، قطعنامههای مؤثر و تحریمهای مؤثر است.303
او برای این کار حتی پیشنهاد اصلاح ساز و کار شورای حقوقبشر سازمان ملل را به نمایندگان کنگره آمریکا داد چرا که معتقد بود قطعنامههایی که در شورای حقوقبشر تصویب میشود مثل شورای امنیت ضمانت اجرایی ندارد. متن سخنان عبدالکریم لاهیجی در کمیته امنیت و همکاری اروپایی کنگره آمریکا(هلسینکی) را میتوان تا مدتها در دانشکدههای علوم سیاسی برای آشنایی با شاخصههای یک وطنفروشی تمام عیار تدریس کرد!