همین چند روز پیش بود که رئیس‌جمهور در جمع اعضای هیئت دولت گفت که «حق نداریم با استفاده از تریبون خود با اعصاب مردم بازی کنیم»، اما گویا شخص روحانی و حلقه نزدیکانش در دولت این روزها با اظهارات شاذ و عجیب و غریبشان آن هم در شرایط فشار اقتصادی بیش از هر تریبون‌دار دیگری به‌دنبال عصبانی کردن مردم هستند.
یک روز آقای جهانگیری معاون اول ایشان به دفاع از عملکرد دولت مدعی می‌شود که «در هیچ دولتی به اندازه دولت تدبیر و امید در کشور پیشرفت نداشته‌ایم»، روز دیگر آقای واعظی رئیس‌دفتر ایشان می‌گوید «از نظر اقتصادی نرخ ارز ایران ۲۵ یا ۲۷ هزار تومان نیست، ما این کار را کردیم تا بتوانیم اقتصاد کشور را اداره کنیم» و روز گذشته هم شخص ایشان در اظهاراتی تأسف‌بار و در شرایطی که کمر مردم زیر بار فشار اقتصادی ناشی از سیاست‌های غلط اقتصادی دولت خم شده مدعی شدهاند «امروز هم اقتصاد ما بهتر می‌چرخد هم سانتریفیوژها»! اظهاراتی که تنها دقایقی پس از انتشار آن در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی با واکنش منفی بسیار شدید و گسترده مردم مواجه شد.
حجت‌الاسلام روحانی رئیس‌جمهوری دیروز (چهارشنبه 13 اسفند) در جلسه هیئت دولت بار دیگر به دفاع از برجام پرداخت و گفت: رئیس‌جمهور تأکید کرد: برجام یکی از مهم‌ترین کارهای تاریخ سیاسی ایران است. در برجام کار بزرگی انجام دادیم، امروز انرژی اتمی ما دارد تولید می‌کند و هیچ‌کس نمی‌تواند بگوید خلاف قانون است، قبلاً هم تولید می‌کرد اما قطعنامه‌های سازمان ملل بالای سر ما بود و این کار ما را نامشروع می‌دانستند.
وی گفت: آنهایی که می‌گفتند صنعت هسته‌ای از بین رفت دیدند وقتی اراده کنیم در عرض یک هفته در همه تولیداتمان چه کاری انجام می‌دهیم. اینکه از روز اول ما با مردم عهد بستیم هم سانتریفیوژ می‌چرخد و هم چرخ اقتصاد می‌چرخد این را عمل کردیم و تا امروز هم همین بوده است.
روحانی گفت: امروز هم اقتصاد ما بهتر می‌چرخد هم سانتریفیوژها. شما می‌بینید هر هفته ده‌ها هزار میلیارد تومان در سراسر کشور طرح و پروژه افتتاح می‌شود، فقط دوشنبه ۷۸ هزار میلیارد تومان افتتاح داشتیم آن هم در شرایط جنگ اقتصادی. می‌بینیم که اقتصاد ما بهتر می‌چرخد و از آن طرف هم سانتریفیوژها بهتر می‌چرخند پس می‌شود هم در صنعت هسته‌ای که برای ما مهم است رشد بیشتر داشته باشیم و هم این صنعت را مشروع کنیم البته این ادعایی بود که داشتند و این مسائل را برداشتیم.
روحانی با اشاره به فعالیت‌های دولت در حوزه اقتصاد، گفت: اگر جنگ اقتصادی نبود همه می‌دیدند که کشور چه می‌شد.
وی ادامه داد: یک زمانی آی‌آر یک می‌چرخید و امروز آی‌آر 2، آی‌آر 4، آی‌آر 6، آی‌آر 8 و امروز هم آی‌آر 9 می‌چرخد، بنابراین هم در صنعت هسته‌ای که برای ما مهم است رشد بیشتری داشته باشیم و هم این صنعت را مشروع کنیم. البته آنها در سازمان ملل این ادعا را داشتند که ما این مسایل را برداشتیم و تولید را بی‌هزینه کردیم و باز هم ادامه می‌دهیم.
آقای روحانی صف‌های
خرید مرغ و روغن را دیده‌اید؟
این اظهارات رئیس‌جمهور که در انتقاد از عملکرد دولت قبل از خود نظریه «ملاک تورم جیب مردم است» را مطرح کرده بود، در حالی است که عملکرد او در سال‌های سکانداری ریاست دستگاه اجرایی کشور ثمره‌ای جز رکود اقتصادی و تورم بی‌سابقه و افسار‌گریخته برای مردم حاصلی نداشته و رکوردهای تاریخی و تأسف‌بار همچون رکورددار رشد منفی اقتصادی، رکورددار گرانی مسکن، خودرو و قیمت ارز، رکورددار کاهش ارزش پول ملی، رکورددار تعطیلی کارخانجات و کارگاه‌های تولیدی، رکوددار افزایش شاخص فلاکت و... به نام دولت خود ثبت کرده است
تنها با یک محاسبه ساده می‌توان اثبات کرد قدرت خرید مردم در حال حاضر به یک‌ششم سال ۹۲ رسیده و نرخ تورم بالای 50 درصد بر اقتصاد چنبره زده است. این اعداد وحشتناک و بی‌سابقه در کشور نهادینه شده که حاصل عملکرد دولت آقای روحانی است.
همچنین کارخانه‌ها و کارگاه‌های صنعتی بسیاری در کشور امروز به لطف عدم مدیریت اقتصادی دولت تعطیل و کارگران بیکار شدهاند؛ در مقابل با برخی تصمیمات رانت‌های عجیب و غریبی به جیب رانت‌خواران و اختلاس‌گران سرازیر شده است.
رئیس‌جمهور که در تبلیغات انتخاباتی خود در سال 92 وعده چرخیدن همزمان چرخ اقتصاد و چرخ سانتریفیوژها را داده بود، امروز درحالی مدعی است هم اقتصاد ما بهتر می‌چرخد هم سانتریفیوژها که بی‌تردید خط فقر که در سال ۹۲ حدود ۲ میلیون تومان بود امروز به بالای ۱۰ میلیون تومان رسیده است. آقای روحانی و مسئولان دولت امروز به خیابان‌ها بروند و صف مردم برای خرید مرغ و روغن با نرخ مصوب را بببنند تا بهتر درک کنند که هر چرخیدنی معنا و مفهوم چرخیدن نمی‌دهد.
آقای روحانی، بایدن همان ترامپ است،
چه در لحن و چه در عمل!
رئیس‌جمهور همچنین در ادامه اظهارات عجیب خود با اشاره به تغییر دولت در آمریکا افزود: لحن دولت آمریکا یک مقدار تغییر کرده و بایدن به برخی مسائل اعتراف کرده و در برخی مسایل اقدام عملی هم کرده و نامه غلطی که دولت قبل به سازمان ملل فرستاده بود را پس گرفته است اما در زمینه تحریم که مسئله اصلی ما است هنوز ندیدیم که یک قدم جدی از طرف دولت آمریکا برداشته شود.
چنین ادعایی از سوی رئیس‌جمهور در حالی مطرح می‌شود که با مروری کلی به اظهارات مقامات دولت جدید آمریکا به خوبی درخواهیم یافت که دولت بایدن حتی در لحن هم هیچ تغییر و تفاوتی نسبت به دولت ترامپ پیدا نکرده است.
با گذشت حدود یک ماه از روی‌کار آمدن دولت بایدن، مواضع ساکنان جدید کاخ سفید در قبال برجام عینا تکرار سیاست‌های ترامپ است و کمترین نشانه از تغییر در آن مشاهده نمی‌شود. شخص بایدن بارها در سخنرانی‌های مختلف به صراحت از بازگشت بدون قید و شرط به برجام آن هم با هدف تعمیم آن به حوزه فعالیت‌های منطقه‌ای و موشکی ایران سخن گفته درحالی که وی تاکنون هیچ اشاره‌ای به خروج یکجانبه واشنگتن از توافق نکرده و هیچ‌گونه قدم عملیاتی برای نزدیک شدن به برجام و جبران بدعهدی رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا بر نداشته است. سایر مقامات کاخ سفید از جمله آنتونی بلینکن وزیر امور خارجه نیز بارها بر این مواضع تأکید کرده‌اند.
این درحالی است که یکی از بهانه‌های ترامپ برای خروج از توافق هسته‌ای کامل نبودن آن و شامل نشدن فعالیت‌های منطقه‌ای و موشکی جمهوری اسلامی ایران بود و در عین حال تأکید داشت که حاضر است ظرف یک هفته با ایران بر سر این مسائل به توافق برسد.
وعده‌های اف.ای.تی.اف
همان وعده‌های بلامحل برجامی است
رئیس‌جمهور همچنین روز گذشته و در جمع اعضای هیئت دولت به موضوع تصویب لوایح FATF نیز اشاره کرد و در اظهاراتی عجیب‌تر گفت: FATF یک گروه ویژه‌ای است که اقداماتی درخصوص مسائل مالی و تراکنش‌ها انجام می‌دهد و همه کشورها در آن هستند. اگر بد است، چطور در آن حضور دارند؟
وی افزود: همه اتحادیه اروپا در آن هستند. همه شرق، روسیه و چین، ترکیه و همسایگان ما در آن هستند. چطور می‌شود همه دنیا نسبت به آن اجماع داشته باشند و همه تلاش می‌کنند، رتبه بالاتری در این گروه مالی به دست آورند و ما تماشا می‌کنیم؟
رئیس‌جمهور گفت: البته دولت اقدامات خود را انجام داده است. چهار لایحه را تهیه کرد. کار دولت و مجلس انجام شده است. حتی شورای نگهبان هم اقداماتش را انجام داده است. دو لایحه کارش تمام و ابلاغ شده و دو لایحه مربوط به کنوانسیون‌ها به مجمع تشخیص مصلحت نظام رفته‌اند.
وی با بیان اینکه همه باید با مردم واضح صحبت کنند، اظهار داشت: وقتی عدد ریسک کشور از شش به هشت می‌رود، یعنی مردم باید از جیب‌شان بیشتر پول دهند و برای نقل و انتقالات مالی، پول بیشتری باید پرداخت کرد. باید بدانیم تمام کشورهای دوست‌مان که با ما کار کرده و حتی کار بانکی محدود دارند، می‌گویند اگر به FATF ملحق نشویم، ارتباطات بانکی ما قطع می‌شود و این یعنی ما به قرن پیش برگردیم.
چنین ادعاهایی که دقیقاً مشابه وعده‌های بلامحل برجامی است در حالی از سوی رئیس‌جمهور مطرح می‌شود که باید پرسید اگر FATF همان است که او ادعا می‌کند، چرا اجرای 39 بند از 41 بند تعهد پنهانی (غیر قانونی) دولت به این کارگروه طی چهار سال گذشته، تأثیری جز افزایش تحریم‌ها نداشت؟!
از سوی دیگر آمریکا و برخی کشورهای اروپایی، به‌عنوان موسسان و گردانندگان FATF، برخوردی کاملاً «ابزاری» با این کارگروه، و «گزینشی» با دولت‌ها دارند. چنانکه مثلا پاریس به‌عنوان میزبان FATF، میزبان گروه تروریستی منافقین هم هست؛ آمریکا و چند کشور اروپایی، میزبان 76 درصد کل پولشویی‌ها در جهان، اما معاف از بازخواست FATF هستند؛ عربستان و رژیم صهیونیستی هم به‌عنوان سرقفلی‌داران تروریسم در جهان، عضو FATF هستند که می‌توانند درباره قبول یا رد عضو جدید نظر بدهند!
با وجود انجام آن 39 تعهد (یا 41 تعهد)، موضوع عضویت ایران به هیچ عنوان مطرح نیست و مافیای گرداننده FATF، با ایران به‌عنوان متهم(!) برخورد می‌کند؛ ضمنا بنابر اعلام مقامات خزانه‌داری آمریکا، FATF به‌عنوان ابزار دیدبانی برای تحریم دقیق‌تر عمل می‌کند تا آمریکا بتواند راه‌های دور زدن تحریم را از طریق خوداظهاری دولت ایران، شناسایی و مسدود کند!
اگر دولت روحانی رکورد تورم 52 درصدی را برجا گذاشته، در کنار عامل سوءمدیریت، به‌خاطر اجرای یکطرفه برجام و 39 تعهد اکشن‌پلن FATF بدون مطالبه انتظارات مشروع ایران است. این موجب شده، فشار تحریم‌ها چند برابر شود. دشمن به اعتبار انفعال روحانی، تشجیع شد به‌جای برداشتن تحریم‌ها (وعده روحانی در تیر94 هنگام اعلام برجام)، بر فشارها بیفزاید.
رهبری مهلت «بررسی» لوایح مربوط به FATF را در مجمع تمدید کردند، نه «زمان تصویب» را! بر اساس ملاحظات بارها عنوان شده رهبری و نیز، تجربه خسارت‌بار پنج سال تعامل یکطرفه با غرب در چارچوب برجام و FATF، ضرورت دارد «مجمع»، دو لایحه باقی‌مانده را رد کند؛ یا اینکه شرط بگذارد تا زمان لغو کامل تحریم‌ها، امکان تداوم همکاری یکطرفه با FATF حتی در سطح فعلی وجود ندارد. البته توضیح خواستن جدی از دولت درباره خلف وعده‌ها و اجرای معکوس سیاست‌های کلی نظام هم باید در دستور کار «مجمع» قرار گیرد.
دکتر قدرت‌الله امام‌وردی اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه در واکنش به این اظهارات رئیس‌جمهور بیان کرد: با وجود رشد اقتصادی منفی در سال‌های اخیر، تورم‌های بسیار و افزایش بی‌سابقه قیمت نمی‌توان گفت که زندگی مردم در حال چرخیدن است. سخنان آقای رئیس‌جمهور صادقانه نبود. هیچ کدام از وعده‌های آقای روحانی محقق نشد و من از بیست نمره، یک هم به ایشان نمی‌دهم. دولت به شعارهای خود درباره رفع تحریم‌ها هم عمل نکرد.
شاخص‌های اقتصادی اظهارات رئیس‌جمهور را رد می‌کند
دکتر وحید شقاقی شهری اقتصاددان و رئیس‌دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی نیز در این باره گفت: تصویر اقتصاد دهه نود چیزی خلاف گفته‌های آقای روحانی را به ما نشان می‌دهد. رشد اقتصادی ما در دهه نود صفر بوده است. میانگین درآمد مردم ۳۴ درصد کاهش پیدا کرده. رشد تشکیل سرمایه ثابت ناخالص منفی ۵ درصد است. در سه ساله اخیر پس از پنجاه سال برای اولین بار رشد هزینه‌های جبران استهلاک سرمایه از رشد سرمایه ناخالص کشور پیشی گرفته و این یعنی زیرساخت اقتصاد ایران در حال مستهلک شدن است.
وی افزود: ضریب جینی که در سال نود ۳۶ درصد بوده در سال نود و هشت به ۴۱ درصد رسیده است. در سه ساله اخیر کشور ۱٠۷ درصد تورم را تجربه کرده است. وضعیت کسب و کار کشور در دهه نود ابداً تعریفی نداشته و ایران از نظر بهبود کسب و کار در رتبه ۱۲٠ تا ۱۳٠ جهانی قرار گرفته است. همه این آمارها با هم یعنی ایران در دهه نود یک رکود تورمی سنگین را پشت سر گذاشته است. تحریم‌ها، بیماری کرونا و خصوصا سوءمدیریت داخلی اقتصاد کشور را به این روز انداخته است. این اقتصاددان ادامه داد: اگر بعد از ابلاغ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مسئولین توجهی به درون‌زا کردن اقتصاد کشور یعنی مدیریت رشد اقتصاد در داخل کشور می‌کردند الان تبعات تحریم‌ها کمتر به مردم فشار می‌آورد. وقتی سهم مدیریت متغیرهای اقتصادی در داخل کمرنگ می‌شود طبیعی است سهم عوامل خارجی مثل تحریم‌ها یا انتخابات آمریکا بیشتر می‌شوند.
چرخ اقتصاد در جهت معکوس به ضرر مردم می‌چرخد
دکتر ساسان شاه‌ویسی تحلیلگر مسائل اقتصادی نیز بیان کرد: چرخ اقتصاد در جهت معکوس به ضرر مردم می‌چرخد. کاش آقای روحانی به مردم بگوید گرانی گوشت و مرغ و خودرو ربطی به تحریم ندارد و به‌خاطر سوءمدیریت او و یارانش است.
از سوی دیگر دکتر علی قنبری اقتصاددان، استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس و معاون وزیر کشاورزی در دولت یازدهم نیز به «نود اقتصادی» گفت: ادعای آقای روحانی صحیح نیست. تحریم‌ها و شرایط سیاسی اجتماعی جهان باعث شد دولت روحانی به هدف اولیه خود یعنی لغو تحریم‌ها نرسد. برخورد قهرآمیز ترامپ و خروج او از برجام باعث عدم چرخش چرخ اقتصاد و سانتریفیوژ شد. بخش مهمی از مشکلات کشور عدم هماهنگی بین قوای سه‌گانه و خصوصا بین مراکز دولتی و نهادهای حکومتی است که هرکدام به شکل متفاوتی عمل می‌کنند.
اصلا چرخی برای اقتصاد کشور نمانده که بچرخد
محمدرضا زهره‌‌وندی، رئیس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی تهران هم اظهارات رئیس‌جمهور در مورد چرخیدن چرخ اقتصاد کشور و سانتریفیوژها را توهم‌آمیز خواند و گفت: کجا چرخ اقتصاد کشور می‌چرخد، اصلا چرخی برای اقتصاد کشور نمانده است، دیگر کسب و کاری برای ما نمانده است. وی افزود: ۶۰ درصد مشکلات اقتصادی فعلی به دلیل خود تحریمی‌های داخلی است و نمی‌توان مشکلات را به تحریم‌های خارجی نسبت داد. همچنین فریال مستوفی عضو اتاق بازرگانی تهران نیز با رد اظهارات رئیس‌جمهور به نود اقتصادی گفت: شاید چرخ سانتریفیوژها بچرخد، ولی چرخ اقتصاد کشور چه طور می‌چرخد؟ وی افزود: من قبول ندارم که اکنون چرخ اقتصاد کشور می‌چرخد. ما هم درگیر تحریم‌های داخلی هستیم و هم تحریم‌های خارجی به زندگی مردم فشار آورده است و به نظر من اظهارات آقای رئیس‌جمهور خیلی خوش‌بینانه است.
اگر چرخ اقتصاد می‌چرخید وضع تولید کشور این نبود
هرویک یاریجانیان، رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و ارمنستان نیز در این باره گفت: اگر چرخ اقتصاد کشور می‌چرخید بانک‌ها وظایف خود را به درستی انجام می‌دادند و دستگاه‌های اجرایی در خدمت تولید بودند نه اینکه امروز جهت حرکت آنها در مخالفت با تولید باشد.
وی افزود: مشکلات داخلی چندین برابر بیشتر از تحریم‌ها در حال آسیب وارد کردن به اقتصاد کشور است. رسوب کانتینرهای کالا در گمرک، بخشنامه‌های متعدد وزارت صمت و مشکلاتی که بانک مرکزی ایجاد می‌کند، همه در همراهی با تحریم‌هاست و هیچ رویه خنثی‌کننده‌ای نسبت به تحریم‌ها ندارند. مشکلات اصلی در داخل است.