رهبر انقلاب، زیبایی های ماه مبارک رمضان :

قرآن؛ داروی دردهای باطنی و روحی 

  ۱۴۰۰/۰۲/۱۸

قرآن؛ داروی دردهای باطنی و روحی
مسئله‌ تلاوت قرآن‌كه ما اين‌قدر به آن اهميت مى‌دهيم، صرفاً مايه‌ سرگرمى و هنرنمايى نيست، بلكه وسيله‌اى براى دست يافتن به فضاى قرآنى در كلّ جامعه است و اين كارى است كه قرّاءِ خوب ما با استفاده از صداى خوش و بهره‌گيرى از شيوه‌هاى هنرىِ تلاوت و نيز استفاده از تجويد و توانايى خوب در اداى حروف، كلمات و جملات آيات قرآن كريم، به آن دست مى‌يابند.
عزيزان من! بدانيد كه امروز دنياى اسلام محتاج قرآن است. در مضامين آيات سوره‌هاى آل‌عمران، بقره، انبياء و احزاب مطالبى وجود دارد كه امروز علاج دردها و ضعف‌هاى دنياى اسلام است و اينهاست كه ايمان انسان را عميق و راسخ مى‌كند؛ معرفت انسان را روشن و آگاهانه مى‌كند؛ نيروى حياتى انسان را به ميدان مى‌آورد و از آنها كار مى‌كِشد. آن وقت جامعه‌اى با اين خصوصيات، هم ترقّى مى‌كند، هم روحيه مى‌گيرد. وقتى جامعه‌اى روحيه‌اش قوى شد، دشمن نمى‌تواند به آن زور بگويد. وقتى زورگويان دنيا بخواهند سوار فرد، جماعت و يا ملتى شوند، اوّلين اقدامشان اين است كه روحيه‌ آن فرد يا ملّت را بشكنند و احساس توانايى و ايستادگى‌اش را از بين ببرند. تا زمانى كه احساس قدرت و توانايى و روحيه در يك ملّت و جماعتى وجود دارد، هيچ‌كس نمى‌تواند بر آن فائق آيد؛ نه دشمنان بيرونى و نه دشمنان درونى؛ تنبلى و بى‌عارى و بىکارگى. اينکه در روايت دارد: و رجل قرأ القرآن فوضع دواء القرآن على داء قلبه(الكافي - ج 2 – ص627) براى اين است كه قرآن را فقط براى اينکه اسم و رسم بيابند يا مشغوليتى براى خودشان درست كنند، نخوانند؛ بلكه قرآن را به جهت اينکه درمان‌هاى اصلى از آن است بخوانند. داروى قرآن را روى درد جان و وجود و باطن خود بگذاريم و با قرآن اين دردها را شفا دهيم. اين كار، احتياج دارد به اينکه فضا قرآنى شود.
لزوم ایجاد فضای قرآنی در جامعه
 ما را براى مدّت‌هاى طولانى، به طرق مختلف از قرآن دور نگه داشتند. امروز ما مى‌خواهيم فضاى قرآنى داشته باشيم؛ بايد به قرآن برگرديم. البتّه بيست‌وپنج سال است كه جامعه‌ ما به‌طور جدّى و با حركت دسته‌جمعى و عمومى به سمت قرآن حركت مى‌كند. قبل از انقلاب هم حركت قرآنى وجود داشت، ولى مثل حركت‌هاى فردى بود. حركت جمعىِ جامعه، بعد از حاكميت نظام اسلامى است كه حركت خوبى هم بوده و هنوز تا رسيدن به نقطه‌ مطلوب فاصله دارد. نتيجه‌ آن حركت اين شده كه شما امروز مى‌بينيد پير و جوان و زن و مرد ما تا حدود زيادى با قرآن اُنس دارند. حضور جوانانى كه در هر گوشه و بخشى از بخش‌هاى جامعه با قرآن مأنوسند، نتيجه‌ همان حركت است كه بايستى تقويت شود. تقويتِ حركت مذكور به اين است كه شما قرّاء بتوانيد قرآن را با صدا و شيوه‌ خوب و زيبا بخوانيد. اهميت دادن به اين جلسات براى همين است كه اهميت فراگيرى تلاوت در جامعه روشن شود، و الّا به اندازه‌اى كه در اينجا قرآن خوانده مى‌شود، انسان مى‌تواند چند برابر آن را به تنهايى بخواند.
توجه قاریان به مضامین آیات
تلاوت فقط صدا نيست، بلكه فنون و شيوه‌هاى مختلفى دارد؛ چه شيوه‌هاى مربوط به ظاهر كار كه همين نغمه‌سرايي‌ها و آهنگ‌هاى تلاوت است و چه شيوه‌هاى عميق قرآن‌كه مرحله‌اى باطنى‌تر از مرحله‌ قبل است و آن آشنايى با مفاهيم آيات است. من غالباً به قرّاءِ جوانمان گفته‌ام و الان هم تأكيد مى‌كنم كه يكى از مهم‌ترين همّت‌هايشان بايد اين باشد كه آياتى را كه مى‌خوانند، خوب بفهمند. لااقل به ترجمه و معنا و دقايق آياتى كه مى‌خواهند تلاوت كنند، دقيق شوند، تا وقتى مى‌خوانند، مفهوم با صدا از عمق جانشان بيرون بيايد؛ آن وقت در فضاى جامعه اثر مى‌گذارد و همه را تحت تأثير قرار مى‌دهد. اينکه مى‌بينيد تلاوت بعضى از قرّاءِ مصرى عميقاً اثر مى‌گذارد، به‌خاطر رعايت همين موضوع است. طورى مى‌خوانند كه گويى مى‌خواهند مضمون آيه را در مقابل شما تصوير كنند. من گاهى براى بعضى از قرّاءِ جوانمان، دوستان مداح را مثال مى‌زنم و مى‌گويم اين دوستان وقتى مى‌خواهند يك بيت شعر را در مجلسى كه همه معناى آن را مى‌فهمند، بخوانند، به دو شكل ممكن است بخوانند. يك شكل اين است كه اين مدّاح كه با صداى خوش مى‌خواند، گويا با شما كلمه كلمه حرف مى‌زند، كه اين در عمق جانتان اثر مى‌كند. يك شكل هم اين است كه براى خودش مطلبى را مى‌خواند! قرآن را هم به دو شكل مى‌توان خواند. دليل اينکه بسيارى از تلاوت‌ها، با اينکه آهنگ‌ها و نغمه‌هاى آن خيلى با هم متفاوت نيست، تأثير لازم را در دل‌ها نمى‌بخشد و دل‌ها را از جا نمى‌كَند، اين است كه خواننده از دل و باطن جانش با عبارات قرآن با مخاطب حرف نمى‌زند. در محيط ما كه خيلي‌ها زبان عربى بلد نيستند، بلكه آنجاهايى هم كه بلد هستند، انسان مى‌فهمد كه قارى از باطن جانش با مخاطب حرف نمى‌زند. اگر مى‌خواهيد تلاوت شما از لحاظ تأثير و ساختن محيط جامعه و تغيير و دگرگونى دل‌ها و جان‌ها موفّق باشد، يكى از شرايط مهم و اصلى‌اش اين است كه خواننده‌ قرآن با مضمون آيه‌اى كه مى‌خواهد تلاوت كند، كاملاً آشنا باشد و طورى بخواند كه گويى با صداى خوش خود مى‌خواهد آن مضمون را براى مخاطب تصوير و ترسيم كند.
بیانات در ديدار جمعي از قاريان قرآن ـ 6/8/1382