حضرت آیتالله خامنهای «مداحی» را پدیدهای منحصر به فرد و دارای نفوذ بالا در میان مردم میدانند. ایشان در بیانات مختلف توصیههایی را برای پیشرفت مداحی و آداب هیئتداری مطرح کردهاند.پایگاه اطلاعرسانی KHAMENEI.IR به مناسبت فرارسیدن ایام محرم و برای تبیین این توصیهها گفتوگویی با حاج ماشاءالله عابدی، از مداحان قدیمی کشور انجام داده است. وی ازجمله مداحانی است که طی چهار دهه گذشته در حضور رهبر انقلاب به مداحی پرداخته است. خلاصهای از این مصاحبه از نظر میگذرد:
* معمولاً بعد از مراسم، پذیرایی انجام میشود و کسانی که نزدیک رهبر انقلاب نشستهاند، گفتوگویی با ایشان دارند و نکاتی میگویند. حضرتعالی در اینباره نکتهای در خاطرتان مانده که جالب باشد؟
یکبار بعد از خواندن اشعارم شور گرفتم. بعد از مراسم آقا فرمودند شورتان هم باید پیام داشته باشد. هر حرف و کلامی باید پیام داشته باشد. یادم هست یکبار که از شعر صائب خواندم، ایشان از صائب واشعارش هم خیلی تعریف و تجمید کردند.
* یک توصیه دیگر رهبر انقلاب، گنجاندن مسائل مرتبط با «گفتمان روز» در محتوای هیئت است. به نظر شما گفتمان امروز ما که باید در عزاداریها به آنها هم پرداخته شود چیست؟
رهبر انقلاب گاهی در همین رابطه توضیحاتی دادند که شعرا نباید خشک باشند و در یک وادی بمانند. مثلاً، اقتضای امروز حمایت از مردم مظلوم یمن، فلسطین و سوریه است. باید در شعرها، مرثیهها، مدیحهها واشعار پندآمیزشان این موضوعات را هم بگنجانند و غافل نشوند. جامعه اسلامی باید از مظلوم حمایت کند و این موضوعات لابهلایاشعار گنجانده شود. بالاخره مداح به اعتباری یک مبلغ است و باید اقتضای زمان را هم در نظر بگیرد. حمایت از مردم مستضعف، جزو تبلیغات دینی است.
* چندسال پیش رهبر انقلاب فرمودند هیئت نباید سکولار باشد. تعریف شما از هیئت سکولار چیست؟ هیئتها باید چه کار کند که ناخودآگاه به سمت سکولار شدن نروند؟
بعضی از مداحها و به طبعشان بعضی از هیئتها میگویند ما نوکر امام حسینیم و فقط از امام حسین علیهالسلام و اهل بیت میخوانیم و هیچکاری به مسائل دیگری نداریم. البته اینجور افراد کماند، ولی هستند. اسلام اینگونه نیست و با این روش هم موافق نیست. منبع اسلام قرآن و روایات اهل بیت است که پُر از سیاست و دخالت در امور. در زیارت جامعه کبیره میخوانیم که ائمه اطهار «ساسهالعباد»اند. اصلاً با این سبک و سیاق نمیخواند و اسلامی نیست که هیئت و مداح خودشان را جدا کنند و حرف خودشان را بزنند. رهبر انقلاب هم نظرشان این است که میفرمایند سکولار نباشند؛ یعنی فکرشان به موضوع خاصی محدود نشود و سیاست را از امور مختلف مردم جدا نکنند.
* از نظر شما هیئت خوب چه ویژگیهایی باید داشته باشد؟
در جلسه آخری که خدمتشان بودیم (ولادت حضرت زهرا سلاماللهعلیها)، از جمله فرمایشاتشان این بود که هیئات باید هیئت باقی بمانند. خب هیئت چگونه باید هیئت باقی بماند؟ هیئات در گذشته برنامهشان به این صورت بود که اوّل قرآن میخواندند، بعد وعظ و خطابهای داشتند و در آخر مداح میخواند و گاهی عزاداری میکردند. اگر هیئتی چنین برنامهای نداشته باشد، دیگر آن، هیئت بهمعنای واقعیاش نیست. اگر در هیئت خبری از قرآن، وعظ و خطابه و بالابردن سطح شناخت و معرفت مردم نباشد و فقط یک مداحی بیاید و شور بگیرد، این هیئت از محتوای اصلیاش بهمرور خارج میشود. وقتی رهبر انقلاب میفرمایند هیئات باید هیئت باقی بمانند، یعنی این محتوا را داشته باشند. اینطور نباشد که سخنرانی که میخواهد معرفت افراد را بالا ببرد اصلاً جایی در هیئت نداشته باشد. این خالیکردن هیئت از محتواست. نکته دیگر اینکه در هیئت نباید مواردی مثل ابزار و آلات موسیقی وارد شود. ورود چنین مواردی هیئت را کمکم از هیئتبودنش بیرون میبرد. شاید یک وجه از نظر آقا هم روی این قسمت بوده باشد. هیئت باید تداعی معانیاش این باشد که وقتی میگوییم فلانی هیئتی است، یعنی اهل دین و نماز است و اهل دیگر مسائل نیست.