میزگرد تخصصی بررسی مناقشات قفقاز جنوبی با حضور «سید مصطفی خوش‌چشم» تحلیلگر مسائل بین‌الملل و همچنین «شعیب بهمن» کارشناس مسائل حوزه قفقاز در خبرگزاری مهر برگزار شد.
مصطفی خوش‌چشم نیز در این نشست گفت: انفعال، کار را به اینجا کشانده است. اگر دولت آقای روحانی اینقدر به فکر وین نبود که از قره‌باغ غفلت کنیم. خب این رویارویی که اخیراً شروع کردیم را آن موقع می‌توانستیم بهتر دخالت کنیم و منافع ملی‌مان رعایت می‌شد. غیبت ما باعث شد منافع ملی‌مان رعایت نشود.
خوش‌چشم افزود: نمونه قفقاز یکی از نمونه‌هایی است که انفعالی عمل کرده‌ایم؛ اتفاقی در سال‌های گذشته به‌ویژه در ۸ سال گذشته افتاده است. آن زمانی که در قفقاز حلوا خیرات می‌کردند ما در صف وین بودیم. مشکلات عدیده‌ای برای حوزه سیاست خارجی کشور به‌خاطر همین انفعال پیش آمده است.
شعیب بهمن نیز در این میزگرد گفت: واقعیت این است قفقاز از حیث مسیرهای ژئوپلیتیکی به سمت اروپا، اهمیت زیادی برای ایران دارد و در واقع حتی اگر سوابق و پیشینه تاریخی ایران و قفقاز را کنار بگذاریم و تنها اهمیت ژئوپلیتیک‌اش را برای ایران در نظر بگیریم، ارزشی برای ایران ایجاد می‌کند که از این منظر باید توجه استراتژیک‌تری به مسیرها و خطوط ترانزیتی قفقاز داشته باشیم.
وی افزود: اینکه می‌گوئیم از حیث ژئوپلیتیک برای ایران اهمیت دارد به این معنا نیست که ایران در تنگنا قرار دارد و نمی‌تواند از مسیرهای دیگر استفاده کند. در گذشته و هم‌اکنون مسیرهای جایگزینی مطرح هستند و ترکیه و آذربایجان فکر نکنند که اگر بخواهند مسیرهایشان را روی ایران ببندند یا اختلال در مسیر ایران و ارمنستان ایجاد کنند، این مسیر و ارتباط بین ایران و اروپا، کاملاً مسدود می‌شود. ایران می‌تواند از سمت دریای خزر توسط کشتی با روسیه در ارتباط باشد و می‌تواند این مسیر را انتخاب کند. همچنین ایران این فرصت را دارد از عراق و سوریه به مدیترانه برسد و از آنجا با کشورهای اروپایی ارتباط و اتصال داشته باشد که این مسیر بسیار کم‌هزینه‌ای برای ایران است.
همکاری با تروریست‌ها
این کارشناس مسائل حوزه قفقاز ادامه داد: بنابراین به رغم اهمیتی که قفقاز دارد و مسیرهای اتصال ایران به اروپا را شکل می‌دهد، این منطقه دربردارنده تنها مسیرهای ایران نیستند و این نکته‌ای است که هم باکو و هم کشورهای دیگر باید به آن توجه داشته باشند.
مصطفی خوش‌چشم در بخش دیگری از این میزگرد گفت: در همین جنگ اخیر قره‌باغ چند نمونه پهپاد آمد و شکار شد. علاوه بر این، تجهیزات لازم برای ترور دکتر فخری‌زاده و تیم‌های ترور از مسیر آذربایجان وارد شدند و فرار کردند، آقای جمالی فشی هم که یکی از تروریست‌هایی بود که دانشمند هسته‌ای ما را شهید کرد ازهمین مسیر برای آموزش به اسرائیل رفته بود و برگشته بود بدون اینکه پاسپورتش مُهر بخورد.
خوش‌چشم افزود: اسرائیل قادر به تحویل سیستم پدافندی به آذربایجان نیست.
سفیر ایران شناختی از مسائل حوزه قفقاز ندارد
شعیب بهمن در بخش دیگری از این میزگرد گفت: سفارت ایران در باکو یا اساساً در هر کشور دیگری به عنوان نماینده جمهوری اسلامی ایران باید عمل کند، نه اینکه برود آنجا و در واقع بشود حامی منافع کشوری که در آن مأموریت پیدا کرده است. متأسفانه رفتار سفیر ما و سفارتخانه ما دریک سال گذشته حکایت از این داشته که گویا منافع ملی جمهوری آذربایجان بر منافع ملی ایران ارجحیت دارد و وقتی که موضوع به چالش کشیده می‌شود می‌گویند هدف اصلی ما این است که روابط بین دو کشور را بهبود ببخشیم.
وی افزود: سفارت ایران به جای اینکه اقدام جمهوری آذربایجان را محکوم کند، متأسفانه به شکل رسمی اعلام کرد که راننده‌های ایرانی خطاکار هستند و این واقعاً در هیچ جای دنیا مرسوم نیست.
این کارشناس مسائل حوزه قفقاز اظهار داشت: ما نمی‌گوییم که این دوستان افراد خائنی هستند یا می‌خواهند به کشور خودشان خیانت کنند بلکه مسئله اینجاست که اساساً شناختی از حوزه‌ای که در آن به مأموریت رفته‌اند، ندارند. قفقاز یک منطقه کاملاً پیچیده با یک تاریخ هزارساله و پیوستگی اقوام و مذاهب مختلف است. در این منطقه ما با یک جغرافیای همگون و صرفاً با یک یا چند قوم مشخص مواجه نیستیم.
خوش‌چشم نیز در این میزگرد گفت: مسئله فقط اهمیت قفقاز نیست. این یک الگو است و بخشی از یک برنامه است که سیاست گسترش روابط با همسایگان را تحت تأثیر بگذارد و ایران را تضعیف کند. علاوه بر اینکه قفقاز برای ایران اهمیت دارد اما اگر اقدامات جدی در شمال عراق نمی‌کردیم باید منتظر طرح‌های جدیدی در این منطقه می‌بودیم. قضیه را فقط معطوف به ایران و آذربایجان ندانیم. این مسئله همچنین فقط معطوف به نوعثمانی‌گرایی اردوغانی و اتحاد این دو کشور نیست.