«اگر به كتابهايى كه درباره فاطمه زهرا(س) به‌وسيله محدّثين اهل سنّت نوشته شده است، نگاه كنيد، روايات بسيارى را مى‌بينيد كه از زبان پيغمبر(صلّى‌اللَّه‌عليه‌وآله) در ستايش صدّيقه طاهره(س) صادر شده است و يا رفتار پيغمبر با آن بزرگوار را نقل مى‌كنند.»(03/09/1373)
صفات الگو بخش زهرا(س)
«فاطمه زهرا(س) صدّیقه کبرا است در میان صدّیقین و صدّیقات، کبرا یعنی بزرگترین صدّیقه است این بزرگوار.
حالا می‌خواهیم از ایشان درس بگیریم؛ زنها هم درس بگیرند، مردها هم درس بگیرند؛ همه -عالم و جاهل- درس بگیرند. ببینیم درباره این بزرگوار در کلمات ائمّه معصومین، آنچه ذکر می‌شود از مدایح، چه چیزهایی است.
در زیارت امام رضا(ع) وقتی نوبت به حضرت زهرا می‌رسد برای صلوات -آن زیارتی که سر تا پا صلوات است- [میگوید]: اَللّهُمَّ صَلِ عَلی فاطِمَةَ بِنتِ نَبیِّک؛ این یک خصوصیّت. این خصوصیّت خیلی مهمّی است؛ البتّه قابل تأسّی نیست؛ همه دختر پیغمبر نمی‌شوند؛ امّا انتساب به پیغمبر به‌صورت دختر او، نشان‌دهنده رفعت مقام است. وَ زَوجَةِ وَلِیِّک، این هم دوّمی؛ البتّه این هم قابل دستگیری نیست و همه نمی‌توانند زوجه ولیّ خدا بشوند؛ امّا رفعت مقام، رفعت شأن و جاه و جلال این بزرگوار را نشان میدهد. وَ اُمَّ السِّبطَینِ الحَسَنِ وَ الحُسَینِ سَیِّدَی شَبابِ اَهلِ الجَنَّة؛ جنبه کاربردی این [خصوصیّت]، بیشتر از آن دو صفت قبلی است؛ جنبه کاربردیِ تربیت سبطَین. سبطَینی که «سَیِّدَی شَبابِ اَهلِ الجَنَّة» هستند، مادرشان این بزرگوار است؛ دامان پاکیزه این مادر است که توانسته اینها را تربیت بکند. این آن چیزی است که می‌تواند برای ما به‌عنوان الگو، به‌عنوان اسوه مطرح بشود.
بعد، «اَلطُّهرَهًِْ الطّاهِرَهًِْ المُطَهَّرََهًْ التَّقیََّهًِْ النَّقیََّهًِْ الرَّضیَّهًْ الزَّکیََّهًْ» که همه اینها کاربردی است؛ طهارت، با سه بیان که البتّه این سه بیان «طهر»، «طاهر» و «مطهّر» تفاوتهایی از لحاظ معنا با هم دارند. [هر] سه تعبیر اشاره به طهارت و پاکیزگی است: طهارت روح، طهارت دل، طهارت مغز، طهارت دامان، طهارت سرتاسر زندگی. این کاربردی است، این برای ما درس است؛ باید سعی کنیم خودمان را پاکیزه کنیم، باید خودمان را تطهیر کنیم؛ بدون طهارت باطن نمیشود به مقامات رسید؛ به حریم ولایت این بزرگوارها هم نمیشود رسید؛ طهارت باطن لازم است. طهارت باطن، با تقوا است، با ورع است، با ملاحظه است؛ ملاحظه دائمی و مراقبت دائمی از خود طهارت به‌وجود می‌آورد. البتّه انسان جایزالخطا است و ممکن است بر ما سیاهی‌هایی عارض بشود امّا راه پاک کردنِ آن سیاهی‌ها را هم خدا به ما نشان داده، یاد داده: توبه، استغفار. استغفار کنیم؛ استغفار، یعنی عذرخواهی کردن؛ «استغفر الله»، یعنی خدایا عذر می‌خواهم، معذرت می‌خواهم. واقعاً، قلباً از ته دل از خدای متعال معذرت بخواهیم؛ این استغفار است، این آن سیاهی را و آن لکّه را پاک می‌کند.اَلطُّهرَةِ الطّاهِرَةِ المُطَهَّرَة. التَّقیَّة، همان تقوا؛ اَلنَّقیَّه، آن نقاوت و پاکیزگی باطنی و قلبی؛ اینها خصوصیّات فاطمه زهرا(س) است. ما اینها را بایستی به‌عنوان الگو در نظر داشته باشیم و خودمان را به آن نزدیک کنیم.»(۱۱/۰۱/۱۳۹۵)
تولّای فاطمه زهرا مایه افتخار و سرفرازی
«نعمت بزرگی است تولّای فاطمه زهرا و صدیقه کبری(س) برای ما. خدا را شکر که او را شناختیم؛ خدا را شکر که خودمان را به ذیل عنایت او متوسل کردیم و خدا را شکر که نعمت وجود او را قدر دانستیم، به او توسل جستیم، از او معرفت خواستیم، به او محبت ورزیدیم. اینها نعمتهای بزرگ خداست.»(14/04/1386)
غمگسار پیامبر در شعب ابی طالب
«دخترى كه در كوره گداخته مبارزات سخت پيغمبر در مكه متولد شد و در شعب ابى‌طالب يار و غمگسار پدر بود. دخترى حدوداً هفت، هشت ساله
يا دو، سه ساله- بنابر اختلاف روايات، كمتر و بيشتر- در شرايطى كه خديجه و ابوطالب از دنيا رفتند، آن شرايط دشوار را تحمل كرد. پيغمبر تنهاست، بى‌غمگسار است، همه به او پناه مى‌آورند؛ ولى كيست كه غبار غم را از چهره خود او بزدايد؟ يك‌وقت خديجه بود، كه حالا نيست. ابوطالب بود، كه حالا نيست. در چنين شرايط دشوارى، در عين آن گرسنگي‌ها و تشنگي‌ها و سرما و گرماى دوران سه‌ساله شعب ابى‌طالب كه از دورانهاى سخت زندگى پيغمبر است و آن حضرت در دره‌اى با همه مسلمانان معدود، در حال تبعيد اجبارى، زندگى مى‌كردند؛ اين دختر مثل يك فرشته نجات براى پيغمبر؛ مثل مادرى براى پدر خود؛ مثل‌پرستار بزرگى براى آن انسان بزرگ، مشكلات را تحمل كرد. غمگسار پيغمبر شد، بارها را بر دوش گرفت، عبادت خدا را كرد، ايمان خود را تقويت كرد، خودسازى كرد و راه معرفت و نور الهى را به قلب خود باز كرد. اينهاست آن ويژگيهايى كه آدمى را به كمال مى‌رساند.»
(25/09/1371)
«بعد هم كه به مدينه هجرت كرد، همسر مردى شد كه تمام زندگي اش جهاد فى‌سبيل‌الله بود و در تمام قريب به يازده سال زندگى مشترك فاطمه زهرا و اميرالمؤمنين(عليهماالسّلام)، هيچ سالى، بلكه هيچ نيم سالى نگذشت كه اين شوهر، كمر به جهاد فى‌سبيل‌الله نبسته و به ميدان جنگ نرفته باشد و اين زن بزرگ و فداكار، همسرى شايسته يك مرد مجاهد و يك سرباز و سردار دائمى ميدان جنگ را نكرده باشد.»(26/10/1368)
سخنرانی بی‌نظیر
« بعد از قضيه وفات پيامبر، آمدنِ به مسجد و آن خطبه عجيب را خواندن، خيلى شگفت‌انگيز است! اصلاً امثال ما كه اهل سخنرانى و حرف زدن ارتجالى هستيم، مى‌فهميم كه چقدر اين سخنان عظيم است. يك دختر هجده ساله، بيست ساله و حداكثر بيست‌وچهار ساله- كه البته سنّ دقيق آن حضرت مسلّم نيست؛ چون تاريخ ولادت آن بزرگوار مسلّم نيست و در آن اختلاف است- آن هم با آن مصيبتها و سختيها، به مسجد مى‌آيد، در مقابل انبوه جمعيت، با حجاب سخنرانى مى‌كند كه آن سخنرانى، كلمه به كلمه‌اش در تاريخ مى‌ماند.» (07/02/1377)
سخن گفتن فرشتگان با حضرت زهرا
«از امام صادق(ع) روايت شده است كه فرمود: «ان فاطمه كانت محدثه»، آن بزرگوار «محدثه» بود. يعنى فرشتگان بر او فرود مى‌آمدند، با او مأنوس مى‌شدند و با او سخن مى‌گفتند. اين، مشخصه‌اى است كه روايات متعددى درباره آن وجود دارد. «محدثه» بودن مخصوص شيعه هم نيست. شيعه و سنى معتقدند كه در دوران اسلام، كسانى بوده‌اند يا مى‌توانسته‌اند وجود داشته باشند كه فرشتگان با آنها سخن بگويند. مصداق اين در روايات ما، فاطمه زهراست.»(25/09/1371)
مضمون «صحیفه فاطمه»
«در روايتى از اميرالمؤمنين(ع)، نقل شده است كه فاطمه زهرا(س)به ايشان مى‌گويد: «ملائكه مى‌آيند و مطالبى را به من مى‌گويند.» اميرالمؤمنين به ايشان مى‌گويد: «وقتى صداى ملك را شنيدى، به من بگو تا آنچه را مى‌شنوى بنويسم.» و اميرالمؤمنين، آنچه را كه ملائكه به فاطمه زهرا(س)املا مى‌كردند نوشت و اين، كتابى شد كه در نزد ائمه ما(ع) بود و هست و «مصحف فاطمه» يا «صحيفه فاطمه» ناميده مى‌شود.
در روايات متعددى است كه ائمه(ع)براى مسائل گوناگون خود، به «مصحف فاطمه» رجوع مى‌كردند. بعد امام مى‌فرمايد: «انه ليس فيها حلال و حرام»؛ در اين كتاب، احكام حلال و حرام نيست. اما «فيها علم ما يكون»؛ بلكه همه حوادث جارى بشرى در دورانهاى آينده، در اين كتاب هست. اين، چه دانش والايى است! اين، چه معرفت و حكمت بى‌نظيرى است كه خداى متعال به يك زن در سنين جوانى بخشيده! اين، مربوط به مسائل معنوى است»(/09/1371)
درس‌های زندگی حضرت زهرا
«عزیزان من، جوانان عزیز! امروز در دوران جمهوری اسلامی این فرصت برای آحاد جامعه هست که درست حرکت کنند، درست زندگی کنند، مؤمنانه زندگی کنند، با عفّت زندگی کنند. درس زندگی صدّیقه طاهره، فاطمه زهرا(س) این است برای ما: تلاش، اجتهاد، کوشش، پاک زندگی کردن؛ همچنانکه آن بزرگوار یکپارچه معنویّت و نور و صفا بود: الطُّهرَهًِْ الطّاهِرهًِْ المُطَهَّرَهًِْ التَّقیَّهًِْ النَّقیَّهًِْ [الرَّضیَّة] الزَّکیَهًْ؛ پاکی و آراستگی و تقوا و نورانیّت آن بزرگوار، همان چیزی است که در طول تاریخ تشیّع بر معارف ما سایه‌افکن بوده است.» (۳۱/۰۱/۱۳۹۳)
به کوشش: کامران پورعباس